Het oude Nederlandsche lied. Deel 3
(1907)–Florimond van Duyse–
Auteursrecht onbekend
[pagina 2258]
| |
A. Ga naar voetnoot(1) 1.
Die alresoetste Jesus,
die alreliefste Heer,
die mint die reine maechden,
die maechden also seer;
ende hi sach van den hemel uut,
hoe dat si was ghedaen,
sijn lief, sijns herten bruut.
2.
Hi seide: ‘verblijt u maghet,
verweende rose root,
om u heb ic gheleden
den alrebittersten doot,
ende ghi sijt van varwen bleic,
heeft u die viant arch ghedaen?
voorwaer dat is mi leit.’
3.
- ‘Ten heeft mi ooc gheen wonder,
al bin ic van varwen bleic,
want mi wert alle daghe
der varwen af gheleit.
Ende tis al om dijn minne, lief,
ende die mijn hert vercoren heeft,
en can ic ghecrighen niet.’
4.
Heer Jesus keerd hem omme
recht of hi woude gaen.
Hi liet die droefde siele
al op haer selven staen.
Ende si bedreef so groot misbaer,
ende die haer herte vercoren heeft,
die lietse alleine staen.
| |
[pagina 2259]
| |
5.
Die tranen die si weende
die deden Heer Jesus wee;
hi trooste die siel van binnen,
hi sprac: ‘nu en weent niet mee
ende ic sel u maken blij
hier boven in den hemel
al in mijns vaders rijc!’
6.
Hi namse al in der minnen,
hi setse al in sijn cruus;
hi voerdse also hoghe
al in der minnen huus,
ende si dreef so groot jolijt;
te voren was si droevich,
nu is si seer verblijt.
2, 2. verweende, edel, prachtig. - 2, 5. van bijgevoegd; zie 3, 2. van varwen bleic, ontkleurd. - 2, 6. arch, erg, kwaad. - 3, 3 en 4. De zin is: want alle dagen vermindert mijn kleur. - 5, 1-2. vgl. hiervoren I, nr. 30, bl. 175: ‘Och Elsje, seide hi, Elsje’, 10, 1-2. | |
B. 1.
Die alder soetste Iesus,
die alder miltste Heer,
hi mint die reyne maechden,
die maechden also seer,
ende siet van den hemel wt,
hoe suverlijc dat si is ghedaen,
sijn wtvercoren bruyt.
2.
Hi sprac: ‘verblijt u, maghet,
o edel roose root,
om u heb ick gheleden
den bitterlijcken doot;
des danct mi tot alder tijt,
keert u tot mi in alle uwe noot,
ick sal u maken verblijt.
3.
‘Ic liet mi, om uwer minnen,
aent hout des cruycen slaen,
dus wilt met bliden sinnen
doer mi dat cruyce ontfaen
ende draghen blijdelijck;
so sal ick u hier nae vriendelijc
ontfaen al in mijns vaders rijc.
| |
[pagina 2260]
| |
4.
‘Daer sal ic u gheven
der maechden dierbaer croon,
die gheheeten is Aureola
al boven maten schoon;
die sullen si draghen alleen,
die nu den viant wederstaen
ende bliven maghet reen.
5.
‘Boven alle heylighen,
die daer zijn inden troon,
so vercrigen daer die maechden
een sonderlinghen loon,
ende singen eenen nieuwen sanck,
ende elcken voetstap, die sy treen,
gheeft eenen soeten clanck.
6.
‘Maria die over scone maget
si leydet daer den dans,
ende alle die soete maechdekens
die draghen een gulden crans,
die is gemaect van lelien soet;
want si haer stolen ghewasschen hebben
al in des lammekens bloet.
7.
‘Daer wort Iesus, die brudegom,
dat soete lammekijn,
gevoet onder die lelien
dat suyver maechden sijn,
die hem alom beringhen
ende duysent dusent ende hondert dusent
vrolic alleluya singen.
8.
‘Si schouwen blijdelijcken
dat goddelijck aenschijn,
en volghen stadelijcken
dat soete lammekijn
so waer dat henen gaet;
dit vercrighen die ootmoedich ende reyn,
die hem hoeden voer misdaet.’
1, 2. t.: heere. - 1, 4. t.: seere. - 2, 1. o bijgev. - 5, 6. sic, Dr. Acquoy, t.: die sy inden hemel treen. - 6. aangeh. bij Dr. Kalff, Het lied in de M.E., bl. 524. Zie over den Maagdendans, het lied hierna: ‘In den hemel is eenen dans’. - 6, 6. sic, Dr. Acquoy, t.: al wit gewasschen hebben. - 7, 2. t.: lammeken gevoet. - 7, 3. t.: onder die lelien. - 8, 2. t.: godlijck. - 8, 6. t.: vercrighen alleen. - 8, 7. sic, Dr. Acquoy. | |
Tekst.A. Hoffmann v.F., Niederl. geist. Ldr., 1854, nr. 97, bl. 193, met wijsaanduiding: ‘Ic sach een suverlike deerne // een wonderlike schone maecht // ter hoochster’.... - B. Een devoot en̄ prof. boecxken, Antw. 1539, nr. 91, bl. 117, waar het lied tot wijs heeft: ‘Ick weet nog een maghet’. - Aangeh. door Dr. J.G.R. Acquoy, Het geest. lied in de Nederlanden vóór de Hervorming, 1886, bl. 104, die het stuk ‘zóó keurig van vorm, zóó liefelijk van versbouw, zóó vriendelijk van toon’ vindt, dat hij het een waardig einde noemt voor zijne beschouwing en deze daarmede sluit. - Dit lied is ongelukkiglijk niet ongeschonden tot ons gekomen. Dr. Acquoy, die anders de teksten diplomatisch weergeeft, acht het noodig hier aan verschillende versregelen veranderingen toe te brengen. | |
Melodie.A. Bäumker, Niederl. geistl. Ldr., nr. 46a, Vierteljahrsschrift 1888, bl. 244, naar het Berlijnsch Hs. 8,190, de eerste strophe. Het zesde vers in str. 2, 3 en 4 schijnt ten gevolge van de melismatische melodie tot vier accenten uitgebreid: | |
[pagina 2261]
| |
 Heeft ú die ví - ant árch ghe - dáen,
enz.
Daarna J.C.M. van Riemsdijk, Vier en twintig ldrn. der 15de en 16de eeuw, 1890, nr. 8, bl. 14, de eerste str. met de zangwijs. Eene minder goede lezing der melodie deelt Bäumker mede, nr. 46, bl. 243, naar het Hs. van Weenen. B. Een dev. en̄ pr. boecxken, nr. 90, uitg. D.F. Scheurleer, bl. 116, waar de melodie: ‘Ick weet noch een maghet’ dienst doet voor het lied: ‘Ten was noyt mensche van sonden’. Zie dit lied verder in onze verzameling. Deze zangwijs behoort tot de ‘verdwaalde: melodieën’. Vgl. hiervoren III, nr. 478, bl. 1858: ‘Kinder swijcht, so moochdi horen’, en de onmiddellijk volgende melodie: ‘Heer Jesus, uwen brunen cop’. |
