Het oude Nederlandsche lied. Deel 3

[p. 2182]

556. Die door Godes willen.

1.
Die door Godes willen
des morghens wil meien gaen,
sine siele wort hem ghespiset
door des heilighen gheestes raet.

2.
Op des cruces aste
daer bloeijet die rode wijn:
men schenket den lieven gasten,
si moeten luter sijn.

3.
Die meie, dien ic meine,
dat is die soete God;
hi ghinc al op eertrike,
hi leet daer menighen spot.

4.
Die meien wil die meie,
die gae aen Cristus hant;
hi hinc daer aen den cruce,
daer hem die minne toe dwanc.

[p. 2183]

 

5.

 

Sie wi aen dat cruce:

 

hi hinc daer naket ende bloot,

 

mit bloede al over beronnen,

 

dat hi door ons uutgoot.

 

 

 

6.

 

Sie wie aen sijn voeten:

 

si sijn mit naghelen doorwont;

 

aen alle sinen live

 

daer en was ooc niet ghesonts.

 

 

 

7.

 

Sie wi aen sijn armen:

 

si sijn wide opghedaen;

 

hi wil ons arme sondaren

 

tot sijnre ghenaden ontfaen.

 

 

 

8.

 

Sie wie aen sijn hande:

 

si sijn mit naghelen doorslaghen;

 

wi sullen Cristus liden

 

in onsen herten draghen.

 

 

 

9.

 

Sie wi aen sijn hovet:

 

dat is mit doornen doorwont;

 

die God van herten minnet,

 

sine siele wort hem ghesont.

 

 

 

10.

 

Sie wie aen sijn side:

 

sijn herte is wide opghedaen;

 

daer sullen die edele sielen

 

des morghens in vermeien gaen.

 

 

 

11.

 

Die meien wil die meie,

 

die neme des meies waer;

 

hi hinc in volre brusen,

 

die ons die maghet ghebaer.

 

 

 

12.

 

Die joncfrouwen daer ter tafelen gaen,

 

die enghelen schone singhen,

 

Maria is keiserinne,

 

Jesus sal schenker sijn.

 

 

 

13.

 

Daer schenket men den vader,

 

den soon, den heilighen gheest,

 

in godeliker minnen,

 

mit vrouden alremeest.

[p. 2184]

 

14.

 

Op des cruces aste

 

daer bloeijet die rode wijn;

 

men schenket den lieven gasten,

 

si moeten luter sijn.

2, 4 en 14, 4. luter = louter, rein. - 11, 3. bruse = gloed, hitte (Verdam).

Tekst.

Hoffmann v.F., Niederl, geistl. Ldr. 1854, nr. 103, bl. 204, naar het vroeger hem toebehoorend 15^de-eeuwsche Hs., thans nr. 8. 190 Man. germ. van de K. Berlijnsche Bibl. - H.v.F. ziet dit lied aan als zijnde van Duitschen oorsprong en verzendt naar zijne Geschichte des deutschen Kirchenliedes, 3^de uitg. Hannover 1861, waar het zich, nrs. 49-53, bl. 122 vlg., onder verschillende vormen voordoet. Onze tekst is meest van al verwant met nr. 49: ‘Der nun meigen welle // der neme Christus war’! In str. 17 van laatstgenoemde lezing, luidt het:

Die megde da ze tissche gant,
die engel da schone singent,
der heilig geist is schenker,
Maria kellerin.

Daaruit wordt door H.v.F. dan ook afgeleid, dat de laatste regel, vervangen door ‘Maria is keiserinne’, de oorspronkelijke is.

Melodie.

Mainzer Cantual, 1605 (zie Böhme, Altd. Lb. 1877, nr. 578, bl. 688, en W. Bäumker, Das kath. deutsche Kirchenl. 1866, I, nrs. 312-3, bl. 613, en de daar aangehaalde bronnen), voor eene lezing met vijfregelige strophe. De melodie is oud en kan, bij herhaling van den vierden regel, op den bovenstaanden tekst gebracht worden.

Zie nog Mittler, Deutsche Volksldr., 1865, nr. 453-8, bl. 350-2; - Böhme, Altd. Lb., nr. 579, bl. 689, en Erk u. Böhme, Deutscher Liederhort., III, nr. 2026, bl. 728: ‘Ich weiss mir einen Maien’, met opschrift: ‘Mailied des 14-Jahrhunderts’.