Het oude Nederlandsche lied. Deel 3

[p. 2163]

550. Schoon boven alle schoone.

1.
‘Schoon boven alle schoone,

hoe maght gheschien,

dat ghy dus hanght ten toone

voor alle lien?

2.
‘Dat ghy dus hanght ghenaeghelt

vlack in den windt,

bereghent en behaeghelt,

mijn liefste kindt?

3.
‘Ghy die 't al hebt gheschaepen,

wat vremt bestier!

Hebdy gheen pleck om slaepen

elders dan hier?

4.
‘Waer magh u bedde wesen

soo fraey beblomt,

dat u bruyt uyt-ghelesen

soo dickmael romt?

5.
‘Voor wie de zy dogh maecken

dat lede-kant,

'twelk sestich mannen waecken

met 'tscherp in d'handt?

[p. 2164]

 

6.

 

‘Ha! 't hert gaet my ontsincken

 

in dit ghesicht;

 

wie sou zulcxs van u dincken,

 

o eeuwigh licht!

 

 

 

7.

 

‘Wee my bedruckte moeder!

 

wee my, wat raet,

 

alst nu, o mijn behoeder,

 

met u soo gaet!

 

 

 

8.

 

‘Sijt ghy dan doot mijn Sone?

 

Ist dan ghedaen?

 

Sijt ghy, mijn hulp ghewone,

 

dus vroegh ontgaen?

 

 

 

9.

 

‘Ach, Simeon vol weerden,

 

ach, ach, o smert!

 

Nu gaen u seven sweerden

 

dweersch door mijn hert.

 

 

 

10.

 

‘Ha cruys! sijt dan gheboghen

 

op dat ick dus

 

die my dicks heeft ghesoghen,

 

voor oorlof cuss'.

 

 

 

11.

 

‘Op dat ick in mijn aermen,

 

o zaeligh hout,

 

voor 't leste magh verwaermen

 

dit lichaem cout.

 

 

 

12.

 

‘Nu dan, spieghel der menschen,

 

reckt naer u bruyt

 

(het sijn dogh al haer wenschen)

 

u aerems uyt.

 

 

 

13.

 

‘Comt, comt, wilt my gheleyden,

 

'k zal volghen naer:

 

'k en wil van u niet scheyden,

 

lief weder-paer.

 

 

 

14.

 

‘Want hier met u te sterven

 

is groot gheluck;

 

daer u te moeten derven

 

waer langhen druck.’

[p. 2165]

Tekst.

Iustus de Harduyn, Goddelicke lof-sanghen, Ghendt, 1620, bl. 127, ‘Clachte van Maria beneven het cruys’, zonder wijsaanduiding, hierboven weergegeven; - Parnassus, dat is den Blijen-bergh, Antw. 1623, den tweeden druck (geest. goedk. 1623), bl. 102, zeven strophen, geteekend I.D.H., ‘op de voys van 't Tucht-huys’; - Den gheest. nachtegael, Antw. 1634, I, bl. 50.

Willems, Vertalingen van het kerkgezang Stabat mater dolorosa, in Belgisch museum, Gent, III (1839), bl. 443 vlg., ziet Harduyn's navolging aan als eene der beste, ‘vooral wanneer men er eenige kleine verbeteringen aen toebrengt’. Willems, die Harduyn doet aanvangen: ‘Gy, boven alle schoone’, miskent de op de getelde syllabenmaat berustende 17^de-eeuwsche metriek en doet den dichter der Goddelicke lof-sanghen op menige plaats geweld aan. Juist van dezen schrijver getuigt Pr. van Duyse, Belgisch museum, X (1846), bl. 17: ‘indien men Harduyn den naem van dichter, in den oorspronkelyken zin van scheppend genie, niet kan vergunnen, zoo bekleedt hy toch als goed versificator en keurig taelkundige, eene eerste plaets onder de schryvers van zynen tyd.’ - I. de Harduyn in 1582 te Gent geboren, overleed als pastoor te Oudegem (bij Dendermonde) in 1641.

J.A. en L.J. Alberdingk Thijm, O. en N. Kerstliederen, 1852, nr. 97, bl. 196, gemoderniseerd en in achtregeligen strophenbouw gebracht. - Rond den heerd, Brugge, II (1867), bl. 146, 5 str., zonder den naam van den dichter, waarschijnlijk uit den volksmond. De lezing geeft bovenstaande eerste drie strophen, daarbij de vijfde en de negende terug in moderne spelling.

Melodie.

J. de Harduyn en Den gheest. nachtegael, t.a.p.:

Gebr. Alberdingk Thijm, t.a.p., de melodie uitgesponnen ten einde haar op achtregeligen strophenbouw te schoeien.

Aangeh. als stem, in Het tweede deel der gheest. sanghen (Den droeven Alleluia, enz.), Ghendt, 1674, bl. 73, voor: ‘Hemelsche bly vermaecken’.