Het oude Nederlandsche lied. Deel 2

[p. 1557]

417. 't Was op een Zondag na den noen.
(Dood van Filips den Schoone, 1506)

1.
't Was op een Zondag na den noen,
dat de Koning zoude vertrekken;
hij zou vertrekken naar Spanjen,
hij zou vertrekken met al zijn volk.

2.
Als zij al verre gevaren waren:
‘stuurmannen,’ zei hij, ‘stuurmannen van mij,
klimt eens op uw mastje,
en steekt uw hoofd geheel diep in zee,
en kijkt als wij haast in Spanje reên.’

3.
Hij klom eens op zijn mastje,
hij stak zijn hoofd zeer diep in zee,
hij keek als wij haast in Spanje reên,
hij voelde een windje waaien,
en hij hoorde een haantje kraaien,
't was teeken dat wij haast in Spanje waren.

4.
Als wij tot Spanje binnen kwamen,
jufvrouw Tsanne schonk ons den koelen wijn
uit een kroes van goude fijn,
uit een kroes van goude;
maar op den grond 't was al venijn.

[p. 1558]

 

5.

 

‘Jufvrouw Tsanne,’ zei hij, ‘jufvrouw Tsanne van mijn,

 

'k voel het aan mijn hertje,

 

dat gij mij vergeven hebt met vuil venijn.’

 

 

 

6.

 

‘Jufvrouw Tsanne,’ zei hij, ‘jufvrouw Tsanne van mijn,

 

draag zorg voor al mijn kinderen fijn,

 

dat zij te Rome schole zijn,

 

dat zij te Rome schole gaan,

 

want hij vier-en-twintig uren zal ik al in bare staan.’

 

 

 

7.

 

's Avonds de heeren waren gezeten,

 

zij hoorden wel zoo een groot gedruis,

 

er waren twee sneeuwwitte duivetjes in huis,

 

die onder den konings bedde kreesschen;

 

om zijn zieltje was 't allermeeste,

 

zij vlogen met den konings zieltje te vensteren uit.

 

 

 

8.

 

Hollands heeren en Brabands,

 

het zal Brugge nog wel rouwen,

 

Vlaanderen nog al veel meer,

 

van als de koning laatst in Spanje reed.

4, 2. Tsanne = Johanna. - 8, 1. door L. en F., naar aanleiding van str. 10, bl. 1555 hierboven, veranderd in ‘Holland, Zeeland en Brabant’.

Tekst en melodie.

Lootens et Feys, Chants pop. flam., Bruges 1879, nr. 40, bl. 74. - Aangeh. door Dr. P. Fredericq, Onze historische volksldr., 1894, nr. 44, bl. 54; - Cornelia Cath. van de Graft, Middelndl. historieldr., nr. 20, bl. 130, volledige tekst met aanteekeningen en opgave van de historische bronnen. De schrijfster leert hoe Filips de Schoone, na zijne aankomst in Spanje door Castilië als vorst erkend en plechtig te Burgos ingehuldigd, zijn intrek nam in de nabijheid dier stad in het klooster Miraflores, bij eene feestelijkheid aldaar ziek werd door het drinken van koud water, nadat hij zich verhit had bij het kaatsspel, en kort daarop den 25^sten September 1506 stierf. De beschuldiging in str. 5 door den koning tegen zijne gemalin Johanna van Aragon uitgebracht (er kan hier alleen spraak zijn van haar), acht juffr. van de G. ongerijmd, ‘want Johanna had haar gemaal hartstochtelijk lief.’ - De schrijfster doet ook het verband van gemelde str. 5 opmerken met str. 2 van het lied ‘van Tjanneke’, te vinden bij Blyau en Tasseel, Iepersch oud-lb., 2^de aflev., Gent 1902, nr. 38, bl. 110:

Dat schuitje kwam op de kaaie,
juffrouw Barbara die schonk den wijn
al uit een kroezetje van goud en van zilver,
maar van binnen 't was al fenijn.

[p. 1559]

Het lied ‘van Tjanneke’ is eene variante van ‘Ach, Tjanne’, zeyde hy, ‘Tjanne’ (zie hiervoren I, nr. 42, bl. 226), variante waarvan de eerste twee strophen behooren tot eene verminkte lezing van: ‘Ick stont op hooghe berghen’ (zie hiervoren nr. 21, bl. 131), vgl. str. 2 van dit laatste lied. De door juffr. van de G. vastgestelde overeenkomst bestaat niettemin.

Voor de melodie geven L. en F. deze formule:

't Was op een Zon - dag na de noen,
dat de ko-ning zou ver - trek - ken.

Volgens deze schrijvers werd het lied: ‘Er was een heer en hij had eenen zoon’ (zie hiervoren I, nr. 34, bl. 196) voorgedragen op dezelfde wijs als de gepsalmodieerde liederen op den dood van Filips den Schoone en van: ‘Mi Adel ende hir Alewijn’; er bestaat nochtans eenig verschil tusschen de door hen genoteerde formules voor beide laatste liederen (vgl. de notatie bovenaan bl. 55 hiervoren).