Het oude Nederlandsche lied. Deel 2

[p. 1398]

382. Ik zoude nu zoo geiren naer Engeland gaen varen.

A.

[p. 1399]

 

Ik zoude nu zoo geiren

 

naer Engeland gaen varen,

 

al om myn eerste wieltje

 

van mynen nieuwen wagen.

 

Ik zal om een gaen zoeken,

 

van hier naer de vier hoeken,

 

van hier overal,

 

waer dat ik hem vinden zal.

 

Komt hier, myn proper maegdetje,

 

komt, danst met my.

 

Ye zal myn eerste wieltje

 

van mynen wagen zyn.

 

Ik wil h'ên, 'k wil eenen man,

 

ik wil h'ên eenen wagenman.

B.

'k Zoude zoo geeren naar Engeland varen,

hadde ik nog een wielken aan mijnen wagen;

't jok is uit mijn wagene. (2 maal)

Tekst en melodie.

A. De Coussemaker, Chants pop. des Flamands de France, nr. 103, bl. 325, ‘Den nieuwen wagen’. Herdrukt door Erk u. Böhme, Deutscher Liederhort, II, nr. 988, bl. 753, met Duitsche vertaling. Deze reidans maakte te Duinkerke deel uit van den ‘Rozenhoed’, als variante van het liedje: ‘Komt hier, gy proper maegdetje’; zie hiervoren, nr. 381, bl. 1394. - B. Mij voorgezongen door mijn vriend F.A. Gevaert, die mij verzekerde, dat dit liedje uit zijne kinderjaren, hem altijd levendig was bijgebleven. Deze normaal iastische melodie zal ten minste zoo oud zijn als de zangwijs medegedeeld door de Coussemaker. - Vgl. Gevaert, La mélopée antique, bl. 310, thema 24: ‘Caro mea requiescet in spe’. - In de O. en n. Hollantse boeren lieties, 2^de uitg., Amst. c. 1700, treft men, onder nr. 73, met de aanduiding: ‘Nae engelandt vaeren’, deze melodie aan:

[p. 1400]

Volgens J. ter Gouw, Volksvermaken, 1871, bl. 106, zou het volgende liedje in 1651 bij de Engelsche Navigatie-acte zijn thuis te brengen:

Groene granen,

witte zwanen,

Wie wil meê naar Engeland?

Engeland is gesloten,

de sleutel is gebroken,

en daar is geen smid in 't land,
die den sleutel maken kan.

Büsching und von der Hagen, Sammlung Deutscher Volksldr., 1807, nr. 115, bl. 281, deelen een dergelijk liedje mede:

Eene, meene, mieken, Mäken
hät en Metzer, will die stäcken,
hät en Stock un will die schlån.
Kumm will'n beid' nå England gåhn.
Engeland is togeschlåten,
Schlötel is intwei gebråken.
Veer Pärd vör den Wågen,
ick will sitten, du sa[l]st jågen:
zibber de bibber, de biff, baff, aff!

B. en v.d.H.. bl. 417, voegen daarbij: ‘Merkwürdig ist die Erwähnung von England, und das Lied stammt vielleicht noch ursprünglich aus den Zeiten der

[p. 1401]

Wanderungen der Angeln und Sachsen nach Britanien’. - Erk u. Böhme, Deutscher Liederhort, III, nr. 1867, bl. 600, en Böhme, Deutsches Kinderlied u. Kinderspiel, nr. 1731, bl. 390, op het voorbeeld van anderen (zie Dr. Kalff, Het lied in de M.E., bl. 492), zijn van eene andere meening. Voor hen is, naar de verklaring van Mannhardt, ‘Engelland’ het ‘Land der Engel, Seelenreich, Lichtreich, Alfenland’, dat geldt als ‘Inbegriff aller Freude’:

Achtern Kerkhof stuff dat Sand,
in Engelland, in Brabant.
Jüffer mit de Tute
Helle mit beschute, enz.

‘Naer Engeland varen’ zal met de volksverhuizingen zeker al niet veel meer te maken hebben dan het ‘naar Oostlant’ of ‘in Oostlant varen’ (zie hiervoren I, bl. 714). - ‘Engelland’ tegenover ‘Brabant’ gesteld, bewijst genoeg, dat hier van geen bovenaardsch land der zielen, maar van eene ondermaansche plaats spraak is. Ook in het liedje: ‘Noch weet ic een ouden couden man’ (zie hiervoren, nr. 261, bl. 942), str. 7, heeft Engeland den zin van land van geluk, van geneugten.

De ‘Tute’, die Böhme voor een ‘Horn oder Trompete’ neemt, zal wel eene gepijpte muts (Fr. bonnet tuyauté) zijn. Schuermans, Idioticon (Bijvoegsel), bl. 339, op het woord tuit, tute = muts, kap, vrouwenhoofddeksel, verzendt naar De Bo. Het woord tute is nog heden in West-Vlaanderen bekend.