Het oude Nederlandsche lied. Deel 2

[p. 1104]

312. Datmen eens van drincken spraeck.

Naar Stalpaert, Extr. cathol.

1.
Datmen eens van drincken spraeck,
sou dat syn so vreemden saeck?
ick denck wel neen, of 't so gevil,
want al de glasen staen hier stil.

2.
Wel dit neem icker eerst by op.
Ha! dat edele klare sop,
wist ick wie my bescheyd doen wou,
so wist ick wien ick het brengen sou.

3.
Dit syn de tranen die Bacchus schreyd,
als hy (door het parssen) scheyd
van de druyf syn bolle Moer,
die in vaten herwaerts voer.

4.
Als dese traen leyd daer sy hoord,
soo brengtse vreemde kluchten voort,
den een die praet, den ander springht,
de derde soete deuntjes singht.

5.
Men sal noch tavond een van drien,
(acht ick) van myn sien geschie'n:
dus wysheyd duyckt, ik ben u moe,
adieu tot morgen ochtend toe.

[p. 1105]

 

6.

 

Wy willen doch t'avond by de wyn

 

onbeveynsd en vrolick syn.

 

Wie weet of wy weer in een jaer

 

dus vergaren by melkaer.

 

 

 

7.

 

Buurman, weet ghy wat dit beduyd?

 

maer, dat geld u schoontjes uyt,

 

ey, setter u kleyne vinger aen,

 

en siet eens wat ick heb gela'en.

 

 

 

8.

 

Ruymt wat op myn huysgesin,

 

daer med' komter een Fransman in. (drinckt)

 

Ho, ho, hy leyd al in myn huyd,

 

dies de klock van vreughde luyd. (keerd om)

 

 

 

9.

 

Datmen het nu soo vol weer schonck,

 

als het was eer ick het dronck,

 

waer nodigh: want myn med'gesel

 

sou 't hem anders belgen wel.

 

 

 

10.

 

O het is geen nobele geest,

 

die voor sulcken roemer vreest;

 

ons ouders over honderd iaer

 

maeckten sulcken geut wel klaer.

 

 

 

11.

 

Dus, buurman, tast het vrolyck aen,

 

doet gelyck ick heb gedaen,

 

hiet het glaesjen wellekom,

 

drinckt het leegh en keerd het om.

8, 2. een Fransman = Fransche wijn, brandewijn. - 8, 4. klock, het ledige glas bij het omkeeren; zie Dr. C.H. Ph. Meijer, Bloemlezing uit de liederen van J. Jz. Starter, Zutphen, z.j., bl. 64 en 120.

Tekst.

Starter, Friesche lust-hof, 1621, bl. 99, ‘Drinck-liedeken’.

Melodie. A.

Starter, t.a.p., zonder wijsaanduiding:

Dat-men eens van drin - cken spraeck /
Sou dat syn so vreem-den saeck?
Ick denck wel neen /
of 't so ge-vil,
Want al de gla-sen staen hier stil.

[p. 1106]

B.

Valerius, Nederl. gedenck-clanck, 1626, bl. 198, ‘stem: Engels Woddecot, ofte: Datmen eens van drincken spraeck’; - Dr. Loman, Oude Nederl. ldr. uit Valerius, bl. 58. Dr. L. vergist zich, wanneer hij meent, dat Starter's liedje andere voetmaat heeft dan dat van Valerius; in beide liederen hebben al de verzen vier accenten:

Ba - ta - vi - a ghy syt de Bruyd,
Daer al de We-relt is om uyt,
De pronck van 't hee-le Chri - sten - rijck,
Veel lan - den ee - nen dam en dyck.

C.

Stalpaert, Extractum cath., 1631, bl. 224, ‘stem: Amarilletje mijn vriendin’:

Ghy nacht-mael-broc-kers hoord en ziet //
Hier in een kort be-gre-pe lied //
't Ver-schil / 't welk tus-schen u - wen disch //
En Chri-stus wa-re ta - fel is.

D.

Bolognino, Den gheest. leeuwercker, Antw. 1645, bl. 66, ‘op de wijse: ‘Amarilleke mijn vrindin’ (een bewijs hoe de populaire melodieën soms ontaarden):

Soet kindt wat sal ick doen met u?
Waer me sal ick u paey-en nu?
Sus / Je - se - ke / sus / en krijst soo niet meer /
He-laes u won-de-ken doet u soo seer.

E.

Corn. de Leeuw, Christelycke plicht-rymen, Amst. 1649, bl. 160: ‘Zangh: ‘Dat men eens van drincken sprack’, enz.:

Kan veel drin-cken sijn ghe-neucht?
Kan het ghe - ven wa - re vreucht?
O! neen: hoe kan het vreugh-de sijn
Die me - de brenght en scha en pijn?

[p. 1107]

F.

Chappell, ‘The ballad literature and popular music of the olden time’, II, bl. 793, aangeh. door Dr. Land, Tijdschr. der Vereenig. voor N.-N. mzgsch., I (1885), 25. Het door Valerius gebruikte ‘Woddecot’ is eene verbastering van Woody Cock (woodcock, houtsnip). Chappell vond de melodie in het zoogenaamde Virginaalboek van Koningin Elisabeth, in het Fitzwilliam Museum te Cambridge. Zie The Fitzwilliam virginalbook edited by J.A. Fuller Maitland and W. Barclay Squire, London - Leipzig 1899 II, bl. 138, de variaties van Giles Farnaby, waaraan het volgende thema ontleend is (niet met bes, zooals Chappell schrijft):

‘Dat men eens’, enz., aangeh. als stem, door Starter, t.a.p., bl. 121, voor een tweede ‘drinck-liedeken’ met aanvang: ‘Nu jongelingen syt ghy cranck’; - Bredero, Boertigh lb., Amst. 1622, uitg. 1890, bl. 279, stem: ‘Dat men een reys van’, enz., voor: ‘Waer dat cleyne guytje blint’; - Corn. Maertsz., Stichtelijke gezangen, Hoorn 1661, bl. 162, zelfde wijs, voor: ‘Terwijl het Philistijnsche heyr’; - Pers, Bellerophon, 1633, bl. 186, ‘stemme: Datmen nu eens van’, enz. voor: ‘Floris al eer de sonne daelt’.

‘Amarilletje mijn vriendin’, wordt aangeh. als stem: Hooft, Minne-plicht en kuysheyts-kamp, Amst. 1626, zonder pag., voor: ‘Caartje, wat heeft'er uw hartjen verlept’; herdrukt door J.H. Scheltema, Nederl. liederen uit vroegeren tijd, nr. 35, bl. 82; ook bekend met den aanvang: ‘Klaere, wat heeft’, enz.; zie de uitgave van Dr. F.A. Stoett, I, bl. 179; - Stalpaert, Gulde-iaers feest-dagen, 1635, blz. 422 en 582, voor: ‘De tongh bedwingt, de ziel bewaerd’ en ‘Helena, maegd en martelars’; - 't Amst. minnebeeckie, 1645, I, bl. 99, aangeh. door Dr. Stoett, t.a.p., bl. 397; - Corn. Maertsz., t.a.p., bl. 138, voor: ‘Wanneer de kist van Gods verbond’; - J. Luyken, Duitsche lier (1671), 2^e druk, 's-Grav. 1783, blz. 30 voor: ‘Nimphje als ik 'er uw oogjes zo zoet’.