Het oude Nederlandsche lied. Deel 1

[p. 884]

243.
Vrienden, 'k heb hier beschreven.

1.
Vrienden, 'k heb hier beschreven
't gon my lestmael in d' hersens viel,
hoe er veel menschen leven
alom door 't spinnewiel.
Ik vind het spinnewiel van doen
om vlas en kemp, wolle en katoen,
zoo vroeg als laet, te spinnen
en koophandel te voên.

2.
Het spinnewiel naer wenschen
is een nutbaer vinding,
schoon dat by vele menschen
is in een kleyn achting.
En schoon dat het is wat gemeen,
nogtans en vinden wy geen een,
die zonder 't wiel zyn lichaem
zoude konnen bekleên.

3.
Eer den wever gaet weven
eenige stoffe, grof of fyn,
't garen die zy hem geven
moet eerst gesponnen zyn.
Geen naeyer nog naeyster men vond,
al zogt men g'heel de wereld rond,
die zoude konnen naeyen
dat 't spinnewiel stil stond.

4.
Als wy het wiel bemerken,
men vond geen creatuer in 't land,
die zoude spellewerken
dat 't spinnewiel waer' van kant.
Zaelmakers en die maken hoên,
ook die maken leerzen en schoen,
daertoe is er al garen
voor 't spinnewiel van doen.

[p. 885]

 

5.

 

Wel dat er dan geen garen

 

en tauwewerk gesponnen wier,

 

geen schepen zouden varen,

 

dat zweer ik op mijn ziel!

 

Geen maelder zouder 't meel en graen,

 

geen stampers konden olie slaen;

 

men zou niet konnen breyen,

 

dat 't spinnewiel stil kwam staen.

6.
Immers alle kleedingen,
die 't vrouw- en mansgeslachte draegt,
en meer duyzende dingen
worden door 't wiel geschraegt.
Het spinnewiel dient ook gewis
tot vangen allerleye visch,
want 't garen tot de netten
ook eerst gesponnen is.

7.
Wie 't spinn'wiel zou verachten,
ware eenen mensch van kleyn verstand;
want boven alle ambachten
het wiel de kroone spant.
Het spinnewiel, voor die het vat,
maekt dat de menschen te land en stad
veel koophandel bedryven
door 't spinnen dit of dat.

8.
Dus spinners en spinnetten,
zoo van 't zuyden, oost, west of noord,
wilt elk uw wiel aenzetten,
en spint maer dapper voort.
Volgt niet den raed van Pier en Jan,
maekt dat den wever weven kan,
en doet uw wiel maer ronken;
want daer komt drinkgeld van.

3, 8; 4, 4; 5, 1; 5, 8, dat Vl. voor: als of indien. - 5, 3. t.: zoude. - 6, 6. t.: tot vangen aller Leyevisch. - 8, 1. t.: spinetten.

Tekst.

De Coussemaker, Chants pop. des Flamands de France, 1856, nr. 85, bl. 285, uit den mond des volks. Volgens d.C. dagteekent dit lied van den aanvang der negentiende eeuw.

Melodie.

De zangwijs hoorde d.C. meermalen uitvoeren door den ouden beiaardspeler van Belle (Fransch-Vlaanderen). Het komt ons voor, dat zij van Duitschen oorsprong is, als ontleend aan het liedje bekend onder den naam van ‘Husarenliebe’, te vinden o.a. in Erk u. Böhme's Deutscher Liederhort, III, nr. 1421, bl. 281, ook bekend als studentenlied; zie Max Friedlaender, Commersbuch, 1892, nr. 146, bl. 143 en bl. 163. De tekst van dit Duitsche liedje vindt men voor het eerst in Des Knaben Wunderhorn (1806-8), de melodie (waarover men ook kan raadplegen W. Tappert, Wandernde Melodien, 2^de uitg., 1890, bl. 67) in Erk's Deutsche Volksldr., I, 1838; wat niet zeggen wil dat ze niet vóor 1838 is ontstaan. - Het eerste deel dezer zangwijs is vooral bekend door het gebruik dat L. Maillart er van gemaakt heeft in zijne opera Les dragons de Villars, Parijs 1858.

Wohl-an, die Zeit ist kom - men, enz.