Het oude Nederlandsche lied. Deel 1

[p. 579]

155.
Rosina, waer was dijn ghestalt.

1.
Rosina, waer was dijn ghestalt
bi coninc Paris leven?
Doen hi den appel hadde in sijn ghewalt,
der schoonste woude hi hem gheven.
Gheloof mi vri, hadde Paris di
ghesien met sinen oghen,
Venus en hadde gheen prijs ontfaen,
den prijs hadt ghi becomen.

2.
Ic weet, hadde Pontus, bi sijnder tijt,
ghesien ene dier ghelike,
Sidona die hadde breet ende wijt
met haer schoonheit moeten wiken,
ende ander veel meer; daer ic nu deer
lief hebben u in trouwen,
saert joncfrou fijn, u dienaer wil ic sijn
so langhe als ic tleven mach behouen.

[p. 580]

 

3.

 

Ic weet hadde Virgilius u ghecant

 

eer hi hem sette tot schriven

 

van Helena uit Grieken lant,

 

een croon boven alle wiven,

 

hi hadde di, veel meer dan haer

 

die schoonheit toe ghemeten.

 

Tis sware last, daer therte so vast

 

door liefde wort beseten.

2, 1-3. Pontus en Sidonia is de naam van een beroemden middeleeuwschen Franschen roman, die in den loop der XV^de eeuw in het Engelsch en in het Duitsch werd vertaald. Eene Nederlandsche vertaling Pontus ende Sidonia, komt voor op den Index van J. Malderus, Bisschop van Antwerpen (1621). Dr. Kalff, Gesch. der Nederl. letterk. in de 16^e eeuw, I, 383, vermeldt eene Antwerpsche uitgave van 1564. - 3, 1. Over Virgilius, ‘de overkunstenair van nygramacien’, volgens de uitdrukking van Dirk Potter, I, 2603-4, zie Dr. Kalff, t.a.p., bl. 396 vlg. en Het lied in de M.E., bl. 244. In dit laatste werk, bl. 330, haalt de schrijver ons lied aan tot bewijs van de zucht, die zich ook in de Duitsche liederen lucht geeft - een gevolg van de studie der klassieken - om te pronken met geleerde aanhalingen.

Tekst.

Omwerking van den oorspronkelijk Duitschen tekst in Ambraser Lb., 1582, nr. 174, vergeleken met den minder goed bewaarden tekst van nr. 137, bl. 205, Antw. lb., ‘een amoreus liedeken’. Zie over beide teksten Dr. Kalff, Het lied in de M.E., bl. 327.

Melodie.

Souterl., Antw. 1540, en uitg. Clemens N.P., Ps. 35: ‘Die boose sprack in zijn ghedacht’ - ‘na die wise: Rosina waer is u ghestalt’.

Vgl. de tenorstem der vierstemmige bewerking van L. Senfl, in J. Ott's lb., Nürnberg, 1544, waar ook eene zesstemmige bewerking van denzelfden componist voorkomt; beide bewerkingen in partituur herdrukt door Eitner, Erk u. Kade, Gesellschaft für Musikforschung, Berlin, II, nr. 75, bl. 205; III, nr. 113, bl. 343. E., E.u.K., in hunne Einleitung zu J. Ott's Liedersammlung, bl. 211, stellen vast, dat de melodie van bovengemelde vierstemmige bewerking noot voor noot overeenstemt met de zangwijze te vinden in het te Keulen, bij Arnt von Aich, in 1519 gedrukte lb. - Zie mede Erk u. Böhme, Deutscher Liederhort, III, nr. 1669, bl. 472. De melodie van Ps. 35 Souterl., Antw. 1540: ‘Rosina waer is u ghestalt’, geeft bijna onveranderd den bassus van Senfl's zesstemmige compositie terug. - Deze zangwijze diende o.a. nog voor: ‘Een nieuwe liet// vat dit bediedt’ (zie onder de historische liederen onzer verzameling) en voor: ‘Uit liefde hiet// dicht ick dit liedt’, 1576 (zie van Lummel, Nieuw Geuzenlied-boek, bl. 46). Dit laatste stuk draagt tot wijsaanduiding: ‘Uit lieffden, siet// lijde ic verdriet (zie hierna, nr. 157, bl. 585), of: O Christe, waar was u gestalt, etc.’. De laatste aanvangsregel duidt natuurlijk eene vergeestelijking van het hier besproken wereldlijk lied aan.