Het oude Nederlandsche lied. Deel 1

[p. 80]

12.
Wie wil hooren een nieuw liedt?
(De drie gesellen uyt Roosendael.)

Eerste melodie.

Tweede melodie.

1.
Wie wil hooren een nieuw liedt?
Hoort toe ik sal 't u singen,
van drie gesellen uyt Roosendael,
op vry buyt was 't dat sy gingen.

2.
Sy gingen byloo by nachte niet,
maer sy gingen op avontuure
soo langh tot dat sy geldeloos waren,
dat duurde een kort half uure.

3.
Als sy ter halver wegen quamen,
een koopman quam haer tegen:
‘legh af, legh af jou koopmans goet,
wilt ghy der behouden u leven.’

4.
- ‘Ick legh niet af mijn coopmans goet
en daer toe mijn jonge leven,
ick hebber noch silver en roode gout
en dat sal icker jou geven.’

[p. 81]

 

5.

 

Die coopman sijnen tas ontsloot,

 

en hy schoncker wel hondert kroonen:

 

‘hout daer, gesellen van Roosendael,

 

verteertse met vroutjes schoone.’

6.
Doe sprack de jongste al van de drie:
‘de buyt willen wy gaen klijven,
en geven den coopman sijn half goet weer,
so magh hy een coopman blyven.’

7.
Doe sprack de outste al van de drie:
‘de buyt willen wy gaen houwen;
en kopen ons elck een appel graeu ros
en rijden 't Antwerpen binnen.’

8.
Als sy t' Antwerpen binnen quamen,
t' Antwerpen binnen de mueren,
sy wierden op een pijnbanck geleyt:
dat deder haer jongh hert treuren.

9.
‘Nu zijnder al ons leden lam,
wat sullen wy gaen beginnen?
ick wilder niet meer na Rosendael gaen,
en hooren den nachtegael singen.

10.
O nachtegael, klein vogelkijn,
hoe hebt ghy my bedroghen?
ghy placht te singhen onder eenen peereboom
in veel schoon vroutjes oogen.

11.
‘O nachtegael kleyn vogelkijn,
wilt ghy my leeren singen?’
- ‘Ik singer in 't wout, kleyn vogel stout,
niemandt kander mijn bedwingen.’

12.
- ‘Bent ghy in 't wout, kleyn vogel stout,
kan jou niemant bedwingen?
so dwingt jou de hagel, de koude snee,
het loof al van der linde.’

10, 4. schoon, bijgev.

Tekst.

Oudt Amst. lb., bl. 26; - Haerlems oudt lb., 27^e druk, 1716, bl. 61, ‘Stem: Van myn Heer van Valkenstein’, hierboven weergegeven; - Hoffmann v.F. Holländische volksldr., 1833, nr. 13, bl. 139, naar het Oudt Amst. lb., bl. 26, waar het lied dezelfde zangwijs heeft. Willems, Oude Vl. ldr., 1848, nr. 109, bl. 260, nam Hoffmann's tekst over.

In zijne Niederl. Volksldr., 1852, Nr. 52, bl. 82, geeft Hoffmann den door hem vroeger uitgegeven tekst, met dezelfde bronaanduidingen en, naar Oudt Amst. ld., deze variante van 9, 4:

daer veel schoone vroutjens waren,

‘Geest en taal van het lied’, zegt Dr. Kalff, Het lied in de M.E., bl. 131, ‘wijzen misschien niet op de 15^e, maar op het eerst der 16^e eeuw; 't is echter moeilijk uit te maken.’ De laatste vier strophen van onzen tekst schijnen ons niet tot dit lied te behooren; vgl. str. 4-7 van ‘Daer staet een clooster in Oostenrijc’.

Melodie A.

Zie in onze verzameling: ‘Ick sach minen here van Valkenstein’.

B.

Kretzschmer, D. Volksldr., vervolgd door v. Zuccalmaglio, II, 1840, nr. 38, bl. 88, naar mondelinge overlevering uit Westfalen, voor eene variante van den ‘here van Valkenstein’. - Böhme, Altd. Lb., nr. 29, bl. 101; - Erk u. Böhme, Deutscher Liederhort, I, nr. 62b, bl. 217, zelfde melodie. Deze werd insgelijks, doch niet zonder

[p. 82]

veranderingen, overgenomen door Willems, t.a.p.; - J. Stalpaert, Extractum catholicum, Loven, 1631, bl. 587, ‘stem: Op de drie ghesellen van Rosendael’, bevat de volgende zangwijze waarvan de tonaliteit moeielijk te verklaren is. Onder den geestelijken tekst brengen wij de eerste strophe van ons lied:

Die le - ven wil / In vre - de / moet//
Hem zel - ven le- ren ster - ven /
En d' ei - ge zin / al schijnt ze goet
Om vreeds wil dik - wils der - ven.

Wie wilt (er) ho - ren een nieu - w(e)liedt?
Hoort toe ic sal 't u sin - gen,
van drie ge - sel - len uyt Ro - sen - dael,
op vry buyt was 't dat si ghin - gen.