Ghedenck-boeck

[fol. Aivr]

Tot den goetwillighen Leser.

LIeve goet jonstighe Leser, t'gheen dat den Spaingnaert met Crijch, met Moord, met Tyrannie, niet en heeft weten te weghen te bringen, heeft hy ten letsten tselfde in den jare 1600 met eenen geveynsden Vrede meynen te doen, ende heeft de oorsaeck gade gheslagen dat Hertogh Albert van Oostenrijck, Cardinael, die soo't scheen vande Nederlandsche Provincien de zijde vanden Coninck van Hispaingnen houdende, voor Lands-Heer aenghenomen was. Maer het Land siende dat sulcx so gheveynsdelick ende bedecktelick gheschiede, ende dat sy soo veel voorschriften soo in Vranckrijck, soo in Garnaden, ick late staen in Indyen, die niet misdaen en hadden, ende oock hier in de Landen ghesien hadden, hebben liever trouwen raed gelooft, dan sy willens en wetens souden bedroghen zijn. Ende in dese Comedie zijn twee dinghen, als heel noodlick gade te slaghen: inden eersten dat wy mette Spaingnaerden geenen vrede en konnen noch en moghen maken, want dat het vrede waer ende dat sy alleen den titel vande Souvereyniteyt hadden, souden metter tijd met giften ende beloften al om soo veel te weghe bringen, datse alom de Magistraten ende de treffelijckste persoonen tot hare genegentheyd souden crijgen, ende ten letsten als wy ontwapent waren, ende onsen middel van gelde te rugge bleef, sy als dan met ons souden spelen als de Cat met de Muys doet, die als sy lang

[fol. Aivv]

ghenoech mette Muys gespeelt heeft, haer ten lesten op sloeckt. Ten tweeden, moeten wy insien dat de stercte vander Oorlogen is het ghelt, nae de mael dat de resolutie vande Mogende Heeren Staten is goeden Crijch te voeren, dat wy voor het geen daer den goeden Crijch in bestaet sorghe dragen. Wy bekennen wel datter veel gegeven word, ende dat de lasten des oorlooghs groot zijn, maer wat ist daer moet ghegheven zijn, willen wy Godes woord de vrijheyd des Lands, ende ons eyghen rust behouden, beter ist grootelicx te gheven ende noch wat te behouwen, dan dat wy al verliesen dat wy hebben, ende in groot bedwanck der conscientie sitten, ende weer naer galgen, raderen, ende brand-staken gheleyd worden: door het geven en bevrijen wy niet alleen ons selven, maer oock onse naecomelingen, ende behouden het leven van soo veel duysent sielen die noch op verscheyden plaetsen onder het cruys sitten, ende die sy noch laten leven soo lang als sy niet heel meester en zijn, ende voor besluyt reden word hier vertoont dat wy beter de helft van al onse middelen gaven, dan dat wy in de eewighe slavernije vande Spaingnaerden en haren aenhanck souden gheraken. Dit voorgaende sal u dese Comedie ghenoech betoonen, ende soo yemand die wilde Speel-wijs den volcke voortstellen, sal men het Taneel, Raduys, oft Speel-vvaghen, van redelijcke grootte naer oude gewoonte maken, int midden moet een open Camer ghemaeckt worden, daer het verplichte Land in sitten sal, dese Camer moet gheciert zijn met de wapenen vande Vereenichde Landen. Ende t'Verplichte Land moet cierlijck als een Vrou ghecleed zijn, sy moet in haer hand hebben een bussel pijlen t'samen ghebonden. Op d'een zijde moet uytcomen Geveynsden peys,

[fol. Bir]

zijnde int wit gecleed, ende hebbende achter op den rug een bebloede poock, ende sommighe worgh-stroppen, sy moet in haer hand hebben eenen Olijf-tack, sy heeft by haer twee jonghe Dochters: d'een Schoon sprekende Tonghe, d'ander Oproerich Hert: Op de selfde zijde moeten oock uyt comen Bloed-dorstich ghemoed, ende Wraeck-gierich hert, d'een moet ghecleed zijn als eenen Iesuijt, met eenen witten over-rock, ende hebbende in sijn hand een roede met bloed besprengt, geheeten Inquisitie: ende Wraeck-gierich hert moet ghecleed zijn als eenen Spaenschen Soldaet: Op d'ander zijde moeten uyt comen Gemeyne Staten, Trouwen Raed, Goede Ghemeynte, Goeden Crijgh, Het Geld. Ghemeyne Staten moet zijn een als een Edel-man, een als een Borgher-meester, ende een als een Borger. Trouwen raed, als een treffelijck Raeds-heer. Goede ghemeynte dry of vier Borghers, met eenighe werck-ghereedschap in de hand: Goeden Crijgh, als een Veld-Overste met eenen Orainge sluyder aen. Het Gheld seer rijckelijck ghecleed, met een stock -borse inde hand. De reste sal de Leser verstaen uyt het ghene dat op den kant ghestelt is.