De schaduw van de regen

[p. 159]

III

Toen zij tenslotte Joegoslavië binnenreden, liep de dag ten einde. Nog hing er een laatste zonlicht in de bladeren van de bomen en roomkleurige ossen traden door een gouden baan, die dwars over het pad viel. Maar het landschap versomberde snel, slierten van nevel daalden langs de berghellingen naar beneden en de pijnbossen werden donker en dreigend. De rode auto vervolgde zijn weg, stijgend en dalend langs ravijnen en heenbrekend door de nevels. In het schijnsel van de koplampen kwamen hen zilverige vliegjes dansend uit de mist tegemoet en sloegen te pletter met een licht tikkelen als van regen. Zij spraken niet. Zij staarden voor zich uit, moe van de dag en van elkaar vervreemd. Roger zette de radio aan en gedurende enige minuten schenen zij door de nevels heen te walsen op muziek van Strauss, maar zodra hij uitschakelde, omsloot de stilte hen weer als een stolp. Marjan, in de arm van Philip geleund, sloot haar ogen en scheen na enige tijd te slapen. Philip hield zijn hand rond haar hals tegen de kilte van de avond, hij zat rechtop en waakzaam, scherp voor zich uitkijkend in de toenemende duisternis.

Roger reed met grote snelheid. En toch was het hem of hij er niet aan ontkomen kon, aan dat zachte spotlachen in zijn oren. Het leek hem, of vanuit de mist de ogen van zijn vrouw hem aankeken, amandelvormig, spotziek... - Je maakt je belachelijk, mon cher, fluisterde zij en wierp het hoofd achterover, haar lach klokte in haar keel...

[p. 160]

Roger streek zich over zijn hoofd. - Het komt door de schnaps, zei hij tegen zichzelf, die gemene schnaps bij de grens. Ik moet niet meer drinken tot Zagreb. Maar zij bleef voor hem uit dansen in de witte nevel met diezelfde lach waarmee ze hem zo dikwijls getergd had, ze had een kwaadaardige dronk; nooit werd ze obsceen of belachelijk, alleen maar koelbloedig, duivels...

Zagreb was een droefgeestige stad met rechte schaars verlichte straten; geen neonletters of kleurige reclameborden, geen verlichte winkels of plantsoenen met fonteinen. Een zwartige stad, men zou zeggen een stad van mijnwerkers. Langs donkere muren stonden schaduwen van mensen die op iets schenen te wachten. Ze spraken niet, maar men zag hier en daar een sigaret gloeien in het donker. Zochten ze de koelte van de avond, waren ze hun zwartige huizen ontvlucht? Of waren dit geheime samenkomsten? Men hoorde soms even een gemurmel, een schuifelen van schoenen over het plaveisel.

‘Zouden ze stom zijn, die mensen?’ zei Roger. ‘God wat een stad, nergens een café.’ Hij stopte langs het trottoir en wenkte: ‘Hôtel s'il vous plaît!’ Een van de schaduwen trad naar voren, knikte, ging op de treeplank staan, en begeleidde hen geluidloos, slechts met een enkel gebaar, door het labyrinth van de onbekende stad.

‘Waar zou hij ons heenbrengen?’ fluisterde Marjan.

Maar plotseling doemde er een groot hotel voor hen op met aan de voorzijde een terras waarop niemand zat en alleen witte vlekken van lege tafeltjes schemer-

[p. 161]

den. Het moest een gloednieuw staatshotel zijn, want ook binnen blonk de verse verf hen tegemoet, hun voetstappen werden gedempt in dikke nieuwe kleden en het was op een vervelend moderne manier ingericht.

De chef van het bedrijf bracht hen naar twee kamers die met elkaar in verbinding stonden door een tussendeur. In de buitenste kamer, die uitkwam op de gang, praalde het onvermijdelijke lits-jumeaux met een donsdek van rood satijn. In de binnenste kamer stonden twee ledikanten met witte gehaakte spreien, het ene links, het andere rechts tegen de muur.

‘Jullie neemt zeker het lits-jumeaux,’ zei Roger, terwijl hij zijn koffer naar de andere kamer bracht. Daarna verscheen hij weer op de drempel met zijn nylonhemd open op de borst, even leek hij een dierentemmet die het publiek épateert met zijn nonchalance. ‘Een sigaret?’ Hij ging zitten op het rood satijn. Marjan's rok zwaaide langs zijn benen, ze boog zich naar hem over en plukte aan de mouw van zijn overhemd: ‘Het is vuil. Zal ik het voor u wassen?’

‘Mais non, dat is teveel werk voor je.’

‘Ze moet toch wassen vanavond,’ riep Philip die zijn sandalen had uitgetrokken en zijn sokken naar de wastafel wierp. Roger keek naar Marjan. Vreemd, het was of ze hem een voorstel had gedaan van een wonderlijk intiem karakter, en glimlachend opeens deed hij zijn shirt uit, zoals Philip zijn sokken had uitgedaan.

Zijn armen heffend in een gevoel van ontspanning, geeuwde hij; bijna had hij zich uitgestrekt op het bed.

[p. 162]

Door de rook van zijn sigaret keek hij naar haar: een vrouw die voorwerpen schikte onder de spiegel, een vrouw die zijn overhemden waste en die zo dadelijk neer zou liggen op dit bed... Maar zo vluchtig als een droom was het ogenblik voorbij. Want daar was Philip. Hij trok de gordijnen dicht, ongeduldig, zijn sigaret tussen de lippen geklemd, rookwolkjes uitpuffend. Zonder een woord stond Roger op en verdween in zijn eigen kamer; door de tussendeur heen hoorde hij hen praten, gedempt in hun eigen taal. Toen klopte hij nadrukkelijk en verscheen weer op de drempel, hij had een ander overhemd aan en daar overheen zijn witte colbertjasje: ‘Ik ga nog iets drinken.’

Eerst nu realiseerden Marjan en Philip zich dat hij slechts door hun kamer heen de zijne kon bereiken.

‘Misschien is het gemakkelijker als wij in de andere kamer slapen,’ zei Philip, ‘dan kunt u zo lang wegblijven als u wilt.’

‘Ik ben gauw terug. En dit is een tweepersoonsbed.’ Waar hij gezeten had, was nog een kuil in het rood satijn.

‘Maar we gaan slapen,’ zei Philip ontstemd.

‘Ik kom gauw terug,’ herhaalde Roger. ‘Ik zal jullie niet storen.’ Hij stond naar ze te kijken met een glinstering van leedvermaak in zijn vermoeide roodaangelopen ogen. Hij zag Philip naar Marjan kijken: ‘Wat vind jij? Jij moet het zeggen.’

Hij verscherpte zijn blik, maar Marjan durfde niet naar hem opzien, Philip stond er bij als een jonge kemphaan, toch met een kleine pijn in zijn ogen en een frons tussen zijn wenkbrauwen.

[p. 163]

‘Laten we naar de andere kamer gaan,’ zei Marjan tenslotte.

‘Zoals je wilt,’ zei Roger. Natuurlijk, ze wilden in elkaars armen slapen, ze wilden elkaar kussen en strelen. Hardhandig sloot hij de deur en ze hoorden zijn dreunende stappen door de gang.

‘Hij is boos,’ zei Marjan met iets van triomfante verwondering, maar onmiddellijk daarop sloeg ze lachend haar armen rond Philips nek: ‘Ben jij ook boos?’ Met haar wijsvinger streek ze over de plooien in zijn voorhoofd.

‘Kom,’ zei hij, nog met een zekere waardigheid. ‘Laten we de boel verhuizen en de bedden aan elkaar schuiven.’ Ze sjouwden, lachten, wasten samen Roger's overhemd, boenend ieder aan een kant. Ze deden de lichten uit en de ramen open zodat lantaarnschijnsel naar binnen viel en hun schaduwen op de wand wierp als knipsels uit zwart papier. Koel was de nachtlucht aan hun huid en ze leunden over de vensterbank, diep ademend.

‘Kijk,’ fluisterde Marjan, Philip bij de pols grijpend, ‘kijk, daar zit hij beneden op het terrasje.’

Tussen de lege tafeltjes zat een gestalte in een wit colbertjasje, achteruitgeleund met de armen rustend op de dijen. Hij staarde naar het verlaten plein. Zo van boven gezien leek hij klein, een kleine wit en zwarte marionet waarvan de touwtjes waren losgelaten zodat hij wat in elkaar was geknakt, zonder spanning, zonder leven.

‘Hij drinkt weer,’ fluisterde Philip. ‘Het is een vreemde snuiter...’

[p. 164]

Met een mengeling van bevreemde en vertederde geamuseerdheid keken ze naar hem, misschien met een licht gevoel van schaamte omdat ze hem bespiedden, terwijl hij het niet wist, en hem betrapten in zijn staat van in elkaar geknakt marionetje.