Luizenjournaal

Winterspel 4

Lenny: Terwijl wij wachten en steeds luisteren tussen twee ademhalingen door, begint het kraken van de lijkwagen, de doffe tred van het paard, geen geklingel van bellen, geen geluid van stemmen, alleen maar het kraken en die stap. Will springt op: dat is voor Jimmy.

Jimmy werd als een beijzelde plant gisteren naar zijn huis gedragen omdat hij in een wak van het rivierijs was gelopen en verdronken, zijn haren waren berijpt en zijn kleren knirpten bij de minste verschuiving. Geen zwarte kanker of bloedhoest voor Jimmy, maar dat donkere wak in de rivier, niet ver van de offerplaats.

‘Kom mee,’ zegt Will.

Een gevoel van verlamming overvalt me, één ogenblik, een gevoel dat ik Will niet meer zal kunnen volgen - alsof we hoog in de lucht zijn als trekvogels en dat gevoel van verlamming over mij komt terwijl er geen rustpunt is. ‘Kom,’ zegt Will. Het is bijna of ik hem niet meer ken, alsof dat heimelijke ondergrondse hem heeft weggenomen van mij, maar dan sta ik op en loop ik achter hem in de grauwheid van de winterochtend.

Ik zie het kleine pak dat Jimmy is geweest door twee mannen op de wagen leggen. Hichinoper zet het paard weer aan en een paar vrouwen in zwarte capes beginnen achter de wagen aan te schuifelen, enkele kinderen tussen hen in. - Dag Jimmy, m'n jongen. We zullen geen last meer hebben van verklikkers zoals jij. De wind blaast op zijn hoorn het oude bloedsignaal: weg met Jimmy.

Binnen in mij is nu weer die hete rooie rauwheid zoals toen

[p. 59]

met die hond, ik weet niet hoe het is met Will, maar het is of we de grens overschreden hebben en ons nu ergens bevinden aan de andere kant. In een niemandsland, wij met z'n tweeën tussen de struiken, wij zien het omgekeerd, wij aan de andere kant van de grens. Wij leveren hem nu uit aan de wind die zijn dankoffer opeist.

Wat een bizar klein pakje is Jimmy. - Waar is nu je vinger die naar ons wijst, je hoge falsetstem die ons beschuldigt. Will kijkt onbeweeglijk toe, zoals die coyote gekeken heeft in de ochtendschemer vanuit onzichtbare ogen. Maar in mij zwelt iets op, zwelt onstuitbaar en gaat barsten tussen mijn lippen vandaan. Ik moet lachen. Iets lichthoofdige - waanzin - volstrekt op zichzelf bestaand, schudt mij en schudt en schudt. Dag Jimmy, m'n jongen. Verstoord kijkt Will naar mij om, verbaasd, maar ik kan niet ophouden, werp mij tegen een boom, omarm die boom en bijt met mijn tanden in stukken ijs en schors, bijtende bitterheid op mijn tong. Over mijn schouder kijk ik om naar Will en zie het uitzinnige vonkje in zijn ogen groter worden en dansend over zijn waterende oogranden vloeien: ook hij rilt van het lachen.

De geluiden van de lijkwagen zijn al niet meer hoorbaar, zwart en klein is hij tot buiten de huizen gekropen. Wij volgen, rennend, met nog die kramp onder onze ribben, springend over sneeuwbarrières, tot we weer dicht genaderd zijn. Het gras lijkt op de berijpte haren van Jimmy, zelfs zijn wimpers glinsterden wit op zijn blauwe wangen.

Hichinoper draait zijn hoofd om, en kijkt links over zijn schouder - of lijkt dat maar zo? - langs de voortsukkelende vrouwen, alsof zijn ogen door de ruimte zoeken tot ze ons in het vizier krijgen. Over zijn voorhoofd groeit het haar laag en ook zijn wangen zijn erdoor begroeid zodat het lijkt of zijn ogen, zeer lichtblauwe ogen, door een struikgewas heen kijken.

Die zeer doordringende blik, - die ik meer weet dan werkelijk zie op die afstand - raakt me aan zoals in het bos de ogen

[p. 60]

van een wild dier je onverhoeds kunnen aanraken, plotseling met je in relatie treden zodat je enkel nog maar die draad voelt aanspannen, terwijl je niet weet: wie wordt de doder en wie de gedode?

Aan welke kant staat Hichinoper, hij die de doden vervoert? Weet hij méér? Ik voel weer die huiver van opwinding langs mijn ruggegraat lopen, ik denk: Misschien zal het ook nodig zijn Hichinoper te offeren.

Will heeft het mes bij zich. Een lichtloze lichtheid ligt over de aarde; het moet volle maan zijn, maar wolken dekken de hemel af. - Licht moet gaan naar licht. Die bleke ogen van Jimmy, twee stijf bevroren glazen bollen onder de aarde, wat moet de aarde daarmee? Will heeft het mes bij zich. Wij volgen de sporen van de wagen van Hichinoper, maar ze zijn nauwelijks te zien. De nacht is een onpeilbaar oor, ieder geluid dat wij maken wordt door het ijs, door ieder verijsd ding, voortgeplant naar de versteende diepten van de aarde. Al die harde bevroren dingen zijn membranen en geven sidderend tengelend van ijs seinen door. Wat wij doen wordt geregistreerd van stap tot knerpende stap. Die onnoembare aanwezigheid, die nog ver weg had geschenen toen wij het verbond sloten in het bos, is nu om ons heen, ademt op ons met de ingehouden adem van afwachting.

Ik ben niet bang meer, kleine vlammetjes lekken door mij heen zoals bij het verhaal van de rancher die vermoord gevonden werd met zijn hand uitstekend boven de sneeuw. Will wenkt mij te blijven staan. Alléén sluipt hij verder om te gaan kijken of de wacht te zien is. Uit de eeuwigheid komt hij terug en zegt: ‘Alles okay.’ De kust van het niemandsland is vrij. Aan de oostzijde, even buiten de nederzetting, nog voordat je bij de rivier komt, daar liggen de doden begraven.

Wat we willen doen, ik weet het niet. Twee ogen kerven in de sneeuw, luisteren naar de stilte van hem die we geofferd hebben, de aarde aanraken en ons vol laten lopen met een ge-

[p. 61]

voel van zekerheid, macht, macht: jij bent dood, de wind als een schoothond aan onze voeten. Iets dwingt ons voort te gaan. Er is geen zekerheid zolang we daar niet staan en de aarde aanraken waaronder hij ligt met zijn koorknapenstem en zijn dooie wurm van een penis en de vinger die hij naar ons heeft uitgestrekt.

Er is geen sneeuw op het graf om de ogen in te kerven, die is met een schop weggeschraapt en de naakte aarde die we zo lang niet gezien hebben ligt daar, een verbazingwekkend gat in het wit met een houten kruis aan de vermoedelijke hoofdzijde. We staan daar en ik kijk snel op omdat ik meen dat de grijze schim van de coyote voorbijging. Will knielt neer en ik kniel ook en hij zegt: ‘Ik zal de ogen dan maar snijden in de aarde.’

Het schot dat valt klinkt droog en vertrouwd, bijna alledaags, direct daarop valt er nog een en ik denk: Schieten ze op een konijn? Maar het is geen zomeravond en de konijnen komen niet naar buiten om te spelen en Will ligt naast me en een donker slangetje komt uit zijn oor gekropen.