Luizenjournaal

Stilzitten

Het meisje: Zit toch stil, zeggen ze. Ik kan het niet - evenmin als een bromvlieg: een zwart ding van de zomer, dat in januari nog tegen de muren opbonst. Ik zit opgesloten met de andere vrouwen van Harmon, de kinderen en zijn oude moeder, die nooit weet of het dag of nacht is, die midden in de nacht gaat rondschuifelen. ‘Is het tijd om op te staan?’ vraagt ze. Ze is blind. Bovendien zie je toch nauwelijks verschil tussen dag en nacht in ons hol, we hebben een varkensblaas gespannen voor een gat in de muur waardoor een beetje licht valt van een kleur van donkere pis.

Wanneer Harmon het 's nachts met mij doet tusen de buf-

[p. 48]

falohuiden, dan weet ik nooit of zij er staat of niet staat langs de muur dicht bij het bed. Nooit stoot zij zich aan dingen, ze leeft met haar oren als een vleermuis. En die oren voel ik om mij heen, zachte zwarte oren die ieder geluid betasten totdat ik het gevoel heb binnenste buiten te worden gedraaid. ‘Is het nog geen tijd om naar bed te gaan?’ zegt ze midden op de dag. Soms giechelt ze obsceen alsof ze binnen in dat blinde lijf van alles bevoelt en belikt. En de andere vrouwen, liggen zij ook te luisteren? Houden zij hun speeksel in hun kelen op om niet te hoeven slikken?

Harmon kan het niets schelen. ‘Hij pompt zichzelf nog stompzinnig,’ zeggen ze tegen elkaar. Maar ze verwijten het mij, niet hem. Ze zien het ogenblikkelijk, ook al wend ik mijn gezicht zoveel mogelijk af, wanneer mijn lip kapot is, of wanneer ik mij voorzichtiger dan anders beweeg.

Ze hebben het gebruinde meel gestolen waarmee ik mijn handen zacht en wit hield. Ik zag ze het strooien in de luier van de baby. ‘Zorg eerst maar dat je zelf een baby krijgt,’ zeggen ze, ‘dan maak je je niet meer druk om witte handen.’

De oude vrouw probeert mijn haren aan te raken en maakt dan geluiden die geen woorden worden omdat de klanken door elkaar stommelen en vallen, maar het is of ze mij ermee behekst. Haar handen op mijn armen, mijn knieën. Ze ruikt aan me. Ik ben haar nieuwe pop. Of is het dat zij iets terugzoekt door aslagen van jaren heen, ergens diep in zichzelf? Nauwelijks meer ogen, nauwelijks meer woorden om mee te spreken, maar nog wel binnen dat vel van gelooid leer de herinnering aan dát?

Ik speel met de kinderen op de grond, wij kneden de leem en maken er beesten van. ‘Maak jij de wolf,’ zeggen de kinderen, ‘wij maken de schapen.’ En ik maak een wolf, ik geef hem zwarte ogen van houtskool, en mijn wolf achtervolgt de schapen en eet ze op. Iedere dag willen de kinderen dat spel weer spelen, maar een steeds grotere kou stijgt op uit de aarden vloer, en steeds eet mijn wolf de schapen zonder ooit

[p. 49]

verzadigd te raken. (Er sluipen weerwolven rond, wordt er verteld, ze hebben menselijke voeten en ze kijken uit hun hals, als je ze door hun kop schiet dan gaan ze niet dood.)

Dikwijls sturen ze mij uit om hakhout te gaan halen, - ik moet mijn vreugde voor mijzelf houden, ik moet ze niet aan mijn vreugde laten komen als slijmerige wormen die zich door mijn vlees heen boren tot in mijn binnenste. Wat het voor mij betekent om naar buiten te gaan, dat moeten zij niet weten: te lopen, te rennen langs de eeuwig voortgezwiepte grassen, hijgend, zelf ook voortgezwiept: vrij.

Ik ga daar waar de rivier zich door de grond slijpt. In de eerste zon van de ochtend hebben de chipmunks zich naar de rand van het bos gesleept, traag van kou met kleine doffe panische oogjes tot de zon ze zachtjes opwarmt. Dicht bij hen sta ik daar in dezelfde zon. Ik hef mijn hand naar de zon en vang de warmte en streel ermee over mijn gezicht. Ik zou in het ijskoude water willen gaan, ik zou mijn buik met ijs willen schoonbranden, dichtbranden.

Het zwart gekruiste strenge hout van de bomen bevend in de wind.

Als je zo staat, verlaat elke herinnering je en ik blijf zo stil staan opdat ook maar niet het minste in mij wakker wordt: een wereld van stijve helderheid brandschoon om mij heen en de lippen van de zon op mijn gezicht, bijna ondraaglijk, van een tederheid die ik vergeten was.

En ik beweeg weer - en dat het dan terug komt: al die lelijkheid, bruutheid, mijn lichaam dat zich van mij verwijdert en ondanks alles antwoord geeft met een heet zoet zwellen, wanneer hij me daar beroert tussen de benen en wij het doen dwars door het gedrens van de baby heen, door het rochelen van de oude vrouw, dwars door al die haat, die zich met zuignappen hecht aan mijn huid, en de walging, voor mijzelf het allermeest. En het woord zonde keert terug. Ze zeggen: ‘Zoals zij het met hem doet, dat is niet zoals een vrouw het behoort te doen met haar wettige man, dat is zonde bedrijven.’ En met

[p. 50]

mijn hele wil probeer ik te verstenen, probeer ik mijn ingewanden die als door een grote hand zijn uitgewrongen, te doen verstenen.

Ik word naar het bos toe gezogen, naar dat diepe knisperende rijk met een zonnevlek hier en een vogelroep daar. De bijl van de winter heeft in het land gebeten, alles is weggehakt, weggesneden, alleen het zilverkleurige en zwarte hout is over. Ik beweeg, sneeuw pakt samen in kleine klonters aan de zomen van mijn rokken, waardoor ze zwaarder worden, gaan knerpen en ritselen. Ik verzamel het dorre hout.

Plotseling komt er uit de doodse mond van het bos een klein slangetje van geluid - van dieren, van mensen? Alleen vogels en mensen maken zulke geluiden die als golfjes over elkaar heen spoelen, maar die van vogels zijn scherper. Tussen de bomen door ren ik naar waar het pad loopt, ik hoor het briesen van een paard, stemmen van mannen. Ik zie ze dichterbij komen door een ijle damp omgeven: drie mannen te paard, lastdieren meevoerend aan een losse teugel. Als ze vlakbij zijn schrikt het voorste dier en draait zijn witte oogballen naar mij. ‘Gaan jullie naar Winter Quarters,’ zeg ik, mijn stem aan flarden gerukt door het hijgen. Hun ogen veranderen. Ik ken ze niet. Zij komen van ver als sneeuwganzen en strijken neer in ons midden, de verte hangt als een echo aan hun lijven, ik zou die willen aanraken. Maar ze lachen en rijden verder. Ik zie dat een van de pakpaarden een spoor van bloed achterlaat in de sneeuw, zijn hoeven zijn tot op het bot versleten. Langzaam volg ik in dat spoor van bloed.