Luizenjournaal

[p. 18]

Verhaal van Bessie

David: Ik volg de zwart geschroeide paden waarlangs het vuur heeft gelopen, ik roer in de as tussen ziekelijk uitziende stenen, - er kan altijd iets waardevols te vinden zijn, een mes misschien. In de verte jankt een hond, maar het zijn sluipende honden die het eerst bijten. Voor de stilte moet je meer op je hoede zijn, want stilte verbergt dingen, misschien een vreemde scharrelaar in een verlaten huis, een brandstichter.

Het is een stad waarin je bijna vergeet te ademen want overal zijn er die ritselingen, luchtledigheden die je in beslag nemen. Bij iedere stap sta ik stil, ik weet ook niet welke kant ik op moet gaan om de koe te zoeken. Maar ook: bij iedere stap heeft er een kleine verschuiving plaats, een verschuiving van aarde en van beeld die ieder ogenblik noodlottig kan worden.

Er loopt een oude vrouw langs de weg met een emmer. Ze staat stil en zet moeizaam de emmer neer, ze wikkelt haar bovenlijf stijf in een bruine sjaal en wikkelt zich verder tot ze een bruine cocon is geworden. Ik zie dat ze naar mij kijkt. Ze kijkt of ik misschien iets anders ben dan een jongen. Zo laat in de middag is het vreemd voor een oude vrouw om op straat te zijn, zoals dat ook vreemd is voor mij, op een uur dat iedereen zich gaat insluiten voor de nacht. Niemand vertrouwt iemand. Maanden geleden al liepen overal mannen rond met lange stokken in hun handen, waarvan ze de bast schilden met jachtmessen. Alsof ze niets anders hadden te doen dan met messen die stokken schillen tot ze wit werden. Maar misschien heeft die vrouw thuis nog een oude man op een strozak liggen, zo'n ventje van porselein dat nog water wil drinken vóór het nacht wordt. Ik loop verder. Achter mij voel ik haar nog staan, in die stad vol lange schaduwen.

Ik ga een moestuin binnen. Al die dingen: een schuur, oude ploeg, kapot bed, onkruid, zelfs de frambozen die ik pluk hebben dat medeplichtige, heimelijke van dingen die ont-

[p. 19]

snapt zijn aan de orde, of zij een ander, ondoorgrondelijker bestaan zijn gaan voeren. Ik weet niet of ze mij dulden. Ik loop zo licht alsof ik een van hen ben, ik loop zo zonder adem, zonder huid, één en al oog. Ook de geluiden zijn anders. Ik heb nog nooit eerder een populier horen ritselen met de stemmen van geesten die daarin zijn neergestreken in een dichte zwerm. Dat er zoveel geluiden in een stad zijn, ik heb het nooit gemerkt; het hangt altijd over een stad heen als een wolk van fijne druppels: het gerinkel, gestamp, gehamer, lachen, schreeuwen, slaan, één wolk: wij samen. Nu wordt ieder geluid onwezenlijk als een salvo, getekend door eenzaamheid: fel knappende takjes, verraderlijke ploffen, fluisteringen, met steeds in de verte het janken van een hond, - of een coyote, wat is het? 's Nachts lopen er wilde dieren door de straten.

Ik loop verder langs het huis van de smid, waar het aambeeld en de koelbak nog staan - er komt een man met een buks te paard voorbijdraven-in de richting van het afgebrande huis van Behan. Ongeplukte kersen zitten klein en gerimpeld, meer als rozijnen, aan de takken van de kersebomen, ze hebben de kleur van geronnen bloed. Een stoel met gekerfde zitting hangt tussen de struiken, kapot serviesgoed ligt in het aardbeienbed. Het gras van het erf is zwart, of er een gat is gevallen in het weefsel van de dag, waar de nacht doorheen kijkt.

Voorzichtig loop ik over die knisterende duisternis en kijk de ruïne binnen door een opening van een nog half overeind staande muur: verkoolde balken, verminkte stompjes, asbloemen, asbaarden, gemarteld ijzer en daarover bijna onvoelbaar de adem van de wind, die de leegte binnenblaast. - Behan zelf hebben ze nog gevonden, je kon nog zien aan het grote zwart geblakerde frame dat het Behan geweest moest zijn, een bovenmaatse man met schouders als een katoenpleiter, maar van Bessie Behan is helemaal niets meer teruggevonden.

Hoe gaat dat met de huid? Wordt die eerst blauw en rood als van een gevild konijn of meteen hard als de schil van een

[p. 20]

gepofte aardappel? Ik prik met een stok in een grijs stuk hout dat ogenblikkelijk vormloos ineenzijgt, ik raap een dofrood gebocheld stuk ijzer op. Niets is meer herkenbaar, er is niets waar je een houvast aan hebt, alleen verpulvering, een geur, niet van verrotting, meer een soort bitterheid van na het vuur. Vormloos. Bessie Behan, een geest opeens, zonder lichaam zonder mond.

Een groot dijbeen, te groot voor een mens, laat opeens een stoot oorwurmen los als een charge van snelle glimmende soldaten, terwijl ik er met mijn stok op sla. Waarschijnlijk een dijbeen van de pony. Heeft Behan nog geprobeerd het beest te redden?

Wat hebben ze met Bessie gedaan vóórdat zij er de brand in staken?

Haar grote roze benen kon je zien tot hoog onder de rok wanneer ze zich bukte; soms zaten er bruine moeten in het vlees zoals bij een appel die je hardhandig hebt bevoeld. Aan haar hing die zoete geur van bergamot, maar ook van iets anders, scherpers, als van warme kippen.

Hebben ze het gedaan met haar, eerst nog?

Ik voel het weer als toen ze mij tussen haar knieën trok, de duizeling. ‘Je bent te groot voor óp mijn knieën,’ zei ze. Mijn blote benen tussen haar hete dijen. Een kleine rode geboortevlek zat op haar wang ter hoogte van haar oor, half verborgen onder het glinsterende zwarte haar, rood, alsof ze niet voldoende door kleren was bedekt. Ze lachte, haar adem langs mijn oor, mijn nek. ‘Wordt het al iets met jou?’ zei ze. Ik begreep eerst niet wat ze bedoelde, maar het rood van die geboortevlek werd roder, maakte ook mij rood, rood.

Bessie zonder mond, zonder lichaam, een geest opeens, zelfs zonder beenderen, zo maar zonder iets, in de kou. Vermengd met as van hout en stro en linnen, aan elkaar geklonterd hier en daar met klontertjes ijzer, smurrie. Dat zwarte vettige misschien, is zij dat? Is dat een stukje weefsel van haar jurk? Alles wiegelt traag in mijn hoofd. Een wiegeling die mij

[p. 21]

onpasselijk maakt. Van de Mississippi geen geluid, of toch wel, haast ongrijpbaar voor mijn trommelvlies, dat enorm gespannen in mijn hoofd ligt: gefluister, gekwetter van vogels? De wind blaast en zwarte vliesdunne bladders worden omhooggezogen, tollen in een kleine rondedans razendsnel rond en zweven, losgelaten weer, stuurloos naar beneden, vallend op mijn haren, één strijkt als de vleugel van een nachtmot langs mijn neus.

Een hand van Bessie, een vingertop misschien.

Ligt zij uitgespreid, onmeetbaar groot en plat, met haar vingers in de struiken, zoekend in de wind, betastend het aardewerk in het aardbeienbed, strelend min gezicht? Al dat zwarte Bessie, een gat van niet-zijn, een vagina die nog wil opslurpen.