Negersprookjes uit Suriname

[p. 24]

2. De gouden papegaai

a. De verteller

De verteller is een creool uit Paramaribo van ongeveer 35 jaar. Hij is een ervaren ‘toriman’ die met virtuositeit zijn gehoor bespeelt. Zijn taal is het Negerengels van stad en district. Hij gebruikt zelfs typische modetermen als tjaka voor geld. Hij zei me, vele verhalen te kennen. Zijn pikiman is eveneens een stadscreool. Hij speelt dikwijls de slechte begrijper, die beweringen vragend herhaalt, toelichting en uitleg vraagt, enz.

Het verhaal werd in augustus 1968 verteld in het kamp Luciemond (Boven-Corantijn) van het Bureau Waterkrachtwerken, 's avonds na de maaltijd. Er waren ongeveer 30 toehoorders: bemanningsleden van passerende boten en arbeiders van het kamp, die daar voor enkele maanden gestationeerd waren in verband met een aan te leggen tracee tussen Avanavero (Kabalebo) en Luciemond.

b. Het verhaal

In zekere stad was de koning van het land getrouwd met een negerin; hij was een blanke. Ook hun dienstbode was blank. Toen de vrouw zwanger werd moest de koning ten strijde trekken; het kind zou in zijn afwezigheid geboren worden. Het moment van de bevalling was daar. De dienstbode, die assisteerde, nam het pasgeboren kind en bracht het weg. Ze legde in plaats daarvan een jonge hond, die ze ergens had bemachtigd, naast de zwarte vrouw in het kraambed. Toen deze zover was dat ze haar kind kon bekijken, zag ze het verschrikkelijke feit: ze had een hond gebaard. De dienstbode smokkelde het kind de deur uit, legde het in een korf en liet die wegdrijven op de stroom. Toen de koning terugkwam van de strijd - hij had de oorlog verloren - hoorde hij wat er gebeurd was. Hij was geschokt maar wilde zijn vrouw niet verstoten.

Een oude man zat te vissen aan de waterkant; hij zag de mand drijven, haalde die naar zich toe, vond het kind en nam het mee naar huis. Zijn vrouw was blij met de baby - hun huwelijk was kinderloos gebleven - en nam het kind liefderijk op.

De vrouw van de koning werd weer zwanger; toen de bevalling naderde moest de koning opnieuw de oorlog in. Tijdens de geboorte wist de dienstbode het kind - weer een jongen - te verwisselen voor een pasgeboren katje. De geschiedenis herhaalde zich: de koningin zag dat ze een kat gebaard had, het kind dreef in een mand naar de plek waar de oude man gewoon was te vissen; ook deze jongen werd door de oudjes opgenomen en grootgebracht.

De koning kwam thuis; hij had de oorlog weer verloren. Tot overmaat van ramp had zijn vrouw weer een dier gebaard. Dat was hem te veel: de vrouw moest boeten. Hij liet een kuil graven, gaf opdracht een stoel te maken en daarin te zetten; nu liet men de vrouw in het diepe gat neer, om langzaam te sterven. Ze stierf echter niet; het regenwater zorgde dat ze haar dorst kon lessen en medelijdende mensen wierpen etensresten naar beneden.

De twee jongens, die Hendrik en Frederik genoemd werden, groeiden voorspoedig op. Toen ze groot genoeg waren om naar school te gaan, kwamen ze dagelijks voorbij het huis van de koning en ook voorbij de kuil met de vrouw erin. Steeds keken ze erin en iedere keer waren ze diep bewogen door het lot van de arme vrouw daar beneden.

Toen de oudste een jaar of tien was, hoorden de broers het verhaal van de gouden papegaai. Deze wondervogel woonde op een blauwe berg. De koning zou hem dolgraag bezitten, maar van de vele mannen die in zijn opdracht geprobeerd hadden, de vogel te bemachtigen, was niemand ooit teruggekeerd.

Op die wijze had de koning al bijna de helft van zijn weerbare mannen verloren.

[p. 25]

Maar degene die erin slaagde, de wondervogel mee te brengen, zou rijk worden beloond.

Eens trof de koning de beide jongens bij de kuil aan, ze huilden. Hij voelde zich tot de knapen aangetrokken, troostte hen en gaf hun geld. Zo ontstond er een soort vriendschap tussen de koning en de jongens; ze waren dikwijls bij hem thuis. Op een dag ging de jongste, Frederik, de koning een paard vragen. Hij zou de gouden papegaai voor hem halen. De koning trachtte hem van het gevaarlijke plan af te houden; hij hield van de jongens. Maar toen niets Frederik tot andere gedachten kon brengen en het duidelijk werd, dat de jongen er in ieder geval op uit zou trekken, gaf de koning toe en gaf hem een paard dat de afstand tot de blauwe berg in drie uur kon afleggen. De oudste broer, Hendrik, die meer verstand had dan Frederik, wilde in zijn plaats gaan, maar deze was niet van zijn plan af te brengen. De pleegouders waren treurig; de oude vrouw bakte op Frederik's verzoek drie dokoen (soort deegkoek van rijst, bananen, mais etc.) voor hem; toen vertrok de jongen.

Hij reed zo snel hij kon. Onderweg wenkte een oude vrouw hem, te stoppen, maar hij reed door, roepend: Ik heb nu geen tijd, wacht tot ik terug ben! Hetzelfde gebeurde met een oude man op zijn weg. Toen kwam Frederik aan de blauwe berg. Daar stond een toren, helemaal van goud. Op de top zat de gouden papegaai. Hij zong:

Ja so de ja so de ti...
Ja so de ja so de ti...
Na mi moi fowroe ti...
Popokai joe sabi loe.

Frederik stopte, de papegaai kwam naar beneden. Overal om zich heen zag de jongen versteende mannen op paarden. Hij werd bang. Een stem riep: Pak hem, hou hem vast. Toen Frederik zich omdraaide, was hij op hetzelfde moment versteend. Ook zijn paard was van steen.

Hendrik had de tijd in de gaten gehouden. Zes uur waren voorbij: zijn broer kon al terug zijn. Zeven uur, acht uur later had hij bijna zekerheid: zijn broer was dood als de anderen die geprobeerd hadden, de vogel te halen. De volgende morgen ging hij niet naar school. Hij ging naar de koning en zei: Nu mijn broer dood is, wil ik niet alleen blijven leven. Ik ga proberen, hem terug te halen en zal ook de gouden papegaai meenemen als het me lukt. Geef me je snelste paard, dat doet er slechts twee uur over. De koning kon de jongen niet van zijn plan afbrengen, ook de oude pa en ma pleitten tevergeefs. Hendrik vertrok op het snelle paard. Ook hij had drie koeken meegekregen. Onderweg ontmoette hij dezelfde oude vrouw, die hem wenkte te stoppen. Hij deed dit. Ze klaagde over honger, hij gaf haar een stuk van zijn koek. In ruil voor zijn goede daad gaf ze hem een toverstaf om zijn paard te slaan zodat het niet zou verstenen. Ook prentte ze hem in dat hij niet om moest kijken als hij iemand hoorde roepen.

Een eind verder ontmoette hij de oude man, die hem eveneens wenkte. Ook deze had honger en kreeg een stuk koek. De man gaf hem een wonderflesje om op de stenen broer te druppelen zodat die weer levend zou worden. De jongen reed door. Hij kwam bij de blauwe berg en zag de gouden toren met de papegaai. Deze zong voor hem; een stem riep achter hem: Pak hem, hou hem vast. Hendrik keek niet om. De papegaai kwam naar beneden en toen de jongen zijn hand uitstak, kwam hij daarop zitten. Hij tikte zijn paard aan met zijn toverstaf, bereikte zijn broer en druppelde de inhoud van het flesje op hem. Frederik werd opeens weer levend, evenals zijn paard. Maar dat niet alleen: de hele plaats kwam in opschudding. Alle versteende mensen en paarden waren weer springlevend geworden. De broers reden weg, Ze waren de anderen voor omdat ze snelle paarden hadden. De hele schaar volgde hen. Onderweg vertelden de broers elkaar wat hun was

[p. 26]

overkomen. Frederik kwam erachter dat het gebrek aan geduld was dar hem noodlottig geworden was. De oude man en de oude vrouw zagen ze niet meer onderweg. Ze reden snel want ze hadden honger. Toen ze de stad naderden begon de papegaai te roepen. De hele stad stond op stelten. Alles stroomde naar de twee helden om ze een triomfantelijke ontvangst te bereiden. Ook de koning hoorde het nieuws en kwam ze tegemoet. Na enige tijd arriveerden ook de anderen. Wat een opschudding! De jongens gingen naar hun pleegouders; die waren dol van vreugde dat ze de doodgewaanden terugzagen.

De volgende dag werd er een vergadering gehouden want de koning wilde de positie van de twee redders bespreken. Toen ze naar het huis van de koning gingen keken ze in de kuil. Daar zat hun eigen moeder. Hendrik wist dit nu want de gaven der oude mensen onderweg hadden hem het vermogen gegeven, te verstaan wat de papegaai zong. Deze had hem verteld wie zijn moeder was. De vrouw in de kuil leefde nog; ze mocht niet sterven want de waarheid moest aan het licht komen. Hendrik had aan zijn pleegouders opheldering gevraagd maar dezen konden hem niets anders vertellen dan dat de beide jongens indertijd waren komen aandrijven in een korf.

Bij de koning gekomen vroegen ze hem uit te zoeken, wie hun vader was; wie hun moeder was wisten ze nu: de vrouw in de kuil. De koning liet de pleegouders roepen. De pa had het boek bij zich waarin hij indertijd precies had opgetekend wat er gebeurd was, en ook wanneer dit plaats gevonden had. Toen de koning zijn boek haalde en de datums vergeleek, bleek dat deze jongens zijn zoons waren. Het bedrog van de dienstbode kwam aan het licht. Deze was intussen de vrouw van de koning geworden. De kroon werd haar van het hoofd genomen en ze werd terechtgesteld. De echte koningin werd uit de kuil gehaald en verzorgd. Ze wilde eerst niet meer bij de blanke koning blijven; van een zwarte man zou ze, ook al had ze kwaad gedaan, nooit een dergelijke mishandeling gekregen hebben. Voor de wet was ze echter zijn vrouw, ze moest dus bij hem blijven. Hendrik en Frederik werden prins, de pleegouders werden rijkelijk beloond. De terechtgestelde dienstbode werd gevild, van haar huid werd een vloermat gemaakt waaraan de koningin haar voeten kon vegen. De beenderen werden gebruikt om een trap te maken waarop de koningin naar boven kon gaan.

Moraal: Als je geduld hebt zul je lang leven en gelukkig zijn.

c. De letterlijke tekst met vertaling

De woorden van de pikiman zijn tussen strepen geplaatst. Voor een opmerking over de gebruikte spelling, zie p. 9.

1.	Kri! Kra! Wel, mi man, a wan kondre wan foto ben de. / ja /
	Kri! Kra! Wel, mijn mannen, in een land was een stad. / ja /
2.	Maar, eh, mi no sab' a foto nen. / joe no sab' a
	Maar, eh, ik ken de naam van die stad niet. / je kent niet de
3.	foto nen? / No no / sario! / Ma a ben de wan foto.
	naam van de stad? / Nee nee. / jammer / Maar er was een stad.
4.	Dan a ben de ....i ben abi wan koning na ini a foto, / bato man! /
	Dan was er ....je had een koning in de stad, / bato man! /
5.	èn a koning dati ben trow nanga wan blaka frow. / sipari opo! /
	en die koning was getrouwd met een zwarte vrouw. / sipari opo! /
6.	Ma a ben de wan bakra. / ja ja / A now d'a trow nanga wan nengre.
	Maar hij was een blanke. / ja ja / Nu was hij getrouwd met een negerin.
7.	/ na so / A now j'sabi taki da a ben de wan moeilek sani kaba,
	/ zo is het / En nu je weet dat dat een moeilijke zaak was al,

[p. 27]

8.	/ bato man! / foe wan bakra tek' wan nengre. / sipari opo! /
	/ bato man! / als een blanke een neger neemt. / sipari opo! /
9.	Ma now dan, a kondre no ben firi en boen ba, foe den bakra
	Maar nu dan, het land voelde zich niet goed, broer, van de blanke
10.	sé, / ja / foe wan bakra tek' wan nengre. / na so / A no ben
	kant, / ja / dat een blanke een negerin nam. / zo is het / Dat was niet
11.	moi toch? / ja / Ma now, eni or' a kon so kaba. / bato
	mooi toch? / ja / Maar nu, in ieder geval, het was zo gelopen. / bato
12.	man! / I si, joe no man poeroe / ja / san a man teki.
	man / Je ziet, je kunt niet terugnemen / ja / wat de man genomen had.
13.	/ ja / Di a tek' en kaba a trow nanga en. / ja /
	/ ja / Omdat hij haar al genomen had trouwde hij met haar. / ja /
14.	A now dan, so den de. / ja / Ma now, wan pikin jari, dan
	Nu dan, zo stond het met hen. / ja / Maar nu, een klein jaar, dan
15.	a frow kon de anga bere. / ja / Ma now da, juist tijd dati dan
	de vrouw werd zwanger. / ja / Maar nu dan, juist op die tijd
16.	orlog ben opo, / ja / na koning ben moes' go a feti, want
	kwam er oorlog / ja / de koning moest gaan naar de strijd, want
17.	fos'ten koning no ben sidon oso da sroedati
	vroeger bleef de koning niet in zijn huis zitten terwijl de soldaten
18.	go go feti. / nee / Sroedati nanga koning alamala, a go,
	gingen vechten. / nee / Soldaten en koning allemaal, hij ging,
19.	joe moe go naki loekoe. / ja / San ai feni ai teki.
	je moest gaan ten strijde. / ja / Wat hij vindt dat neemt hij.
20.	/ ja ja / Te oen kon oen feti te ...... koning nanga koning
	/ ja ja / Als men kwam vocht men tot ...... koning en koning
21.	kon miti. / algemeen gelach / / foe degi? / Foe degi loekoe.
	troffen elkaar. / op de degen? / Op de degen.
22.	San ai naki ai teki. Dus a so a tori ben gwe.
	Wat hij treft dat neemt hij. Dus zo ging de zaak verder.
23.	/ ja / So na koning go na feti. / ja ja / Ma now, juist
	/ ja / Zo ging de koning naar de strijd. / ja ja / Maar nu, juist
24.	a tijd dati a frow ben moes' kis' a pikin toe. / branto! /
	op die tijd moest ook de vrouw het kind krijgen. / branto! /
25.	Ma now, a koning feti feti feti feti. / bato man! / So a frow
	Maar nu, de koning vocht........ / bato man! / Zo de vrouw
26.	kon foe kis' a pikin a oso. / ja ja / A now, di a mek' a pikin
	kreeg het kind thuis. / ja ja / Nu, toen ze het kind baarde
27.	a oso kaba, / ja / en nanga a bediende foe koning / na so /
	thuis, al, / ja / zij en de bediende van de koning / zo is het /
28.	èn dat ben de wan bakra, / na troe / a bediende. / na troe /
	en dat was een blanke, / het is waar / de bediende / het is waar /
29.	Ma now, di a frow kis' a pikin kaba, da now, fos'
	Maar nu, toen de vrouw het kind al had gekregen, dan nu, voordat
30.	a frow meki, / ja / dan a bediende regel en sani so / ja /
	de vrouw baarde. / ja / dan de bediende regelde haar zaken zo / ja /
31.	dat a soekoe wan moi jonge poespoesi / ja / di kan gebor'
	dat ze zocht een mooi jong poesje / ja / dat kon geboren zijn
32.	a dé dati toe. / ja / A tjar' en go pot' gi na frow,
	op die dag ook. / ja / Ze bracht het en zette het voor de vrouw,

[p. 28]

33.	let' na en fesi. / ja ja / A poer' a pikin safri,
	recht voor haar gezicht. / ja ja / Ze nam het kind zachtjes weg,
34.	/ ja ja / a dek' en anga wan witi krosi, / ja / a moi a domroe
	/ ja ja / ze dekte het met een witte doek, / ja / mooi wikkelde ze
35.	moi a pot' en na ini wan manki / Mm / a tjar' en go pot' a sé.
	mooi ze zette het in een mandje / Mm! / ze bracht het weg.
36.	/ ai! / Now, di a frow ai kon krin, ala
	/ ai! / Nu, toen de ogen van de vrouw helder geworden waren, alle
37.	sani moi, / ja / a sor' a blaka frow taki:
	dingen mooi / ja / toonde ze de zwarte vrouw (de kat) en zei:
38.	We loekoe san i kisi, / ja / i kisi wan pikin.... / ja /
	Wel, kijk wat je gekregen hebt / ja / je kreeg een klein / ja /
39.	poespoesi. / ja / A frow taki: San? Na frow dan a pikin disi
	poesje. / ja / De vrouw zei: Wat? Vrouw, dan dit kind
40.	mi kisi? / ja / Taki ja. Tak' a boen. Koning las'
	heb ik gekregen? / ja / Ze zei ja. Ze zei het is goed. De koning verloor
41.	a feti. / a koning las' a feti? / A las' a feti,
	de strijd. / de koning verloor de strijd? / Hij verloor de strijd,
42.	mi mati. / sario! / A lasi! So na frow teki a pikin
	mijn makker. / jammer! / Hij verloor! Zo de vrouw nam het kind
43.	nanga a manki. / ja / Joe b' abi wan moi kanari, leki lek'
	met de mand. / ja / Je had (daar) een mooi kanaal, net zoals
44.	di foe a foto. /Mm! / Fa joe si a sé kanari so, / ja /
	dat van de stad. / Mm! / Zoals je de kant van het kanaal ziet / ja /
45.	a so a saka a pikin moi nanga a manki. / ja / A drif'
	zo liet ze zakken het kind mooi met de mand. / ja / Ze stootte
46.	en g'a mindri sé. / eh? / Tap' a moment dati wan owroe pa
	hem naar het midden. / eh? / Precies op dat ogenblik een oude pa
47.	ben de a sé a kanari a ondro sé e okoe
	was aan de kant van het kanaal, aan de onderkant, aan het vissen.
48.	/ ja / A si wan manki e drif' e p'sa. / M! / A si taki:
	/ ja / Hij zag een mand drijven voorbij. / M! / Hij zag en zei:
49.	No, san na a manki disi? Mi e go loekoe san de na ini. / ja / A pa
	Nu, wat is dit mandje? Ik ga kijken wat erin is. / ja / De pa
50.	drif' nanga en boto go, / ja / a kis' a manki, a pot' en
	schoof erheen met zijn boot, / ja / hij pakte de mand, hij zette hem
51.	a boto, a ari go a sé. / sario! / Di a kon, a
	in de boot, hij ging naar de kant. / jammer / Toen hij er was, hij
52.	op' a manki, a si wan njoenjoepikin na ini. / na ini a manki? /
	opende de mand, hij zag een zuigeling erin. / in de mand? /
53.	Na ini a manki domroe. / M! / A pa taki: San! San mi si dja? Dis'
	In de mand ingepakt. / M! / De pa zei: Wat! Wat zie ik daar? Dit
54.	a wan wonder! Mi feni wan jongoe pikin na ini wan manki / ja /
	is een wonder! Ik vind een jong kind in een mand. / ja /
55.	A so a pa tek' en pikin. / a tek' a pikin kaba? / A tek' en sa...ni...
	Zo de pa nam zijn kind. / hij nam het kind al? / Hij nam zijn ding.
56.	/ sario! / Tjari go na oso
	(d.i.: hij zit er nu aan vast!) / jammer! / Hij brengt gaat naar huis

[p. 29]

57.	lon go na en frow.
	rent gaat naar zijn vrouw. (hij bracht het hardlopend thuis, naar
58.	/ Eh! / Taigi en frow san pasa.
	zijn vrouw) / Eh! / Hij vertelde zijn vrouw wat er gebeurd was.
59.	/ Taigi en san pasa? / A teki kaba!
	/ Vertelde haar wat er gebeurd was? / Hij heeft al genomen!
60.	A ma meki moeite, a regel, a sreká! Lek' so a sabi.
	De vrouw deed moeite, ze regelde, ze was bereid! Zoals ze geleerd had.
61.	/ ai! / A ten dati koning kon ini a foto. / ja / A lasi feti,
	/ ai! / Op die tijd kwam de koning in de stad. / ja / Hij verloor,
62.	en frow kisi poespoesi. / eh! / Koning sidon, a kré.
	zijn vrouw kreeg een poes. / eh! / Koning ging zitten, hij huilde.
63.	/ ja / A kré foe toe sé, a lasi feti, a lasi
	/ ja / Hij huilde om twee redenen, hij verloor de strijd, hij verloor
64.	pikin. / sario! / A koning de a foeroe prakseri. / ja / Now
	een kind. / jammer / De koning dacht veel na. / ja / Nu
65.	na pa kari a boi san a feni na ini a manki, a kar' en
	de pa noemde de jongen die hij vond in een mand, hij noemde hem
66.	Hendrik. / Hendrik? / Hendrik! So a kwek' en. / M! /
	Hendrik. / Hendrik? / Hendrik! Zo hij bracht hem groot. / M! /
67.	A koning or' en frow toe. / ja / A or' en te... a frow
	De koning hield zijn vrouw ook. / ja / Hij hield haar tot... de vrouw
68.	swanger baka. / ja / A frow de anga bere baka. / eh! / A frow
	weer zwanger was. / ja / De vrouw is weer zwanger. / eh! / De vrouw
69.	kon go loekoe loekoe, te a kon wan stand, ko'w taki
	ging kijken, kijken, kijken, tot het vorm aangenomen had, laat ons zeggen
70.	tegen wan jari precies. / ja / Wan jari precies, orlog bari.
	ongeveer een jaar precies. / ja / Na precies een jaar, oorlog kwam.
71.	/ baka / Koning moe gwe, / M! / foe go bak' a feti.
	/ weer! / De koning moest weggaan / M! / om weer te gaan vechten.
72.	So a koning go a feti baka. / a go baka a feti? / A gwe
	Zo de koning ging weer vechten. / hij ging weer vechten? / Hij ging
73.	baka a feti. / a go baka a feti, dan a gwe? / A gwe!
	weer vechten. / hij ging weer vechten, dan hij ging weg? / Hij ging
74.	Koning go a feti. A moment dati a frow srefi moe
	weg. De koning ging vechten. Op dat ogenblik moest de vrouw zelf
75.	kis' a pikin toe. / M? / So a mek' a pikin a sem
	krijgen het kind ook. / M? / Zo ze baarde het kind op dezelfde
76.	fasi baka. A bediende regel en so... / da koning gwe baka? /
	manier weer. De bediende regelde het zo... / dan de koning ging
77.	Da koning gwe baka a feti. / so a kis' a
	weer weg? / Dan de koning ging weer vechten. / zo zij kreeg het
78.	pikin baka? / So a regel wan moi pikin dagoe, jongoe
	kind weer? / Zo ze zorgde voor een mooie kleine hond, een jonge
79.	dagoe, a pot' en gi en na en fesi. / Ah! / Ten di a frow ai
	hond, ze hield hem voor haar gezicht. / Ah! / Toen de ogen van
80.	kon krin, a boi e sor' en wan pikin dagoe.
	de vrouw helder waren, de dienstbode toont haar een hondje.

[p. 30]

81.	/ san! / A taki: Loekoe, a san j' kisi. / ha! / Tra lesi mi
	/ wat! / Ze zei: Kijk wat je kreeg. / ha! / De vorige keer dat ik
82.	ben meki, mi kisi wan poespoesi, dis' lesi mi kisi wan dagoe?
	baarde, ik kreeg een poes, deze keer ik kreeg een hond?
83.	A taki: Ja. / a boen / Koning las' a feti / a
	Ze zei: Ja. / het is goed / De koning verloor de strijd. / hij
84.	las' a feti? / A las' a feti, a kon baka. Kon
	verloor de strijd? / Hij verloor de strijd, hij kwam terug. Kwam
85.	baka, kon jere taigi en san pasa. / ja / Tak:
	terug, kwam te horen ze zeiden hem wat gebeurd was. / ja / Hij zei:
86.	O! A boen, frow disi no boen. A moe dede. / a frow
	O! Het is goed, deze vrouw is niet goed. Ze moet dood. / de vrouw
87.	moe dede? / Frow moe dede. Ma en no kir' en so:
	moet dood? / De vrouw moet dood. Maar hij doodde haar niet zo:
88.	kir' en kot' en bro foe ai taki:
	doodde haar (niet) door haar de adem af te snijden en te zeggen:
89.	We, den kot' en bro den ber' en. / ja / A no kir'
	Wel, ze snijden haar adem ze begraven haar. / ja / Hij niet doodde
90.	en so. A go straf' en da en srefi dede. A pot' a...
	haar zo. Hij zou haar straffen tot ze zelf zou sterven. Zij deed de....
91.	A bediende pot' a manki.... pot' a pikin na ini wan manki / ja /
	De dienstbode zette de mand.... zette de kleine in een mand / ja /
92.	pot' en na kanari a drif' gwe. / Mm? / Precies wan jari
	zette die in het kanaal, ze stootte weg. / Mm? / Precies na een jaar
93.	na owroe pa de na watra de oekoe, / ja / a si a manki
	zat de oude pa aan het water te hengelen, / ja / hij zag de mand
94.	baka a taki: We, disi n'a fasi. A ben p'sa so wan jari
	weer, hij zei: Wel, dit kan niet missen. Het was gebeurd een jaar geleden
95.	gi en kaba. / ja / Dan a go loekoe baka. / M! / A go
	met hem al. / ja / Toen ging hij weer kijken. / M! / Hij ging
96.	tek' en manki kon, a si wan jongoe pikin na ini. / baka? / Baka
	nemen zijn mand, hij zag een jong kind erin. / weer? / Weer
97.	agen. Ha! Ai! A pa tek' kon tja' kon baka. Mama teki ai sorgoe
	opnieuw. Ha! Ai! De pa nam (hem) weer mee. Moeder nam, ze zorgde.
98.	Ala sani ai si a pa e skrifi pot' dape / ja / tap'
	Alle dingen die het oog ziet schrijft de pa daar neer / ja / in
99.	wan boekoe. / eh! / A kar' a pikin dati Frederik. / Frederik? /
	een boek. / eh! / Hij noemde dat kind Frederik. / Frederik? /
100.	Frederik. Ma now, na san a koning doe nanga a oema, a blaka oema?
	Frederik. Maar nu, wat deed de koning met de vrouw, de zwarte vrouw?
101.	/ ja / A diki wan moi dipi olo. / M! / Dipi! / a olo? /
	/ ja / Hij dolf een mooi diep gat. / M! / Diep! / het gat? /
102.	O, te joe go loek' en, j'o sari. Den mek'
	O, als je het gaat zien, ga je medelijden krijgen. Ze maakten
103.	precies so wan stoeroe. / mi ben de drape di den mek' a stoeroe! /
	precies zo'n stoel. / ik was daar toen ze de stoel maakten! /
104.	I ben de drape? / Mi ben let' drape man! Net so
	Jij bent daar(bij) geweest? / Ik was juist daar, man! Net zo

[p. 31]

105.	wan stoeroe mi meki. / / Bato man! / Mek' en moi te a
	een stoel heb ik gemaakt. / / Bato man! / Ze maakten hem mooi tot hij
106.	kaba. / sipari opo! / Pot' en na ini olo moi, / ja /
	klaar was, / sipari opo! / Ze zetten hem in het gat mooi, / ja /
107.	i sak' a frow go na ini a olo. / M! / Pot' en precies
	men liet de vrouw in het gat zakken. / M! / Zetten haar precies
108.	sidon let' so na in' a stoeroe. / tori go tori kon /
	zitten net zo in de stoel. / het verhaal gaat het verhaal komt /
109.	San den njan libi den iti go na in' a olo. / ja /
	Wat ze bij het eten overlieten gooiden ze in het gat. / ja /
110.	Dat a frow e teki njan. / sario! / Den saka watra,
	Dat neemt de vrouw om te eten. / jammer! / Ze lieten neer water,
111.	dot' watra gi en ai dringi. Den meki wan bigi tent gi
	vuil water voor haar ze dronk. Ze maakten een grote tent voor
112.	en so, te son kon foe a no bron en. Te alen
	haar zo, als de zon komt dat hij haar niet verbrandt. Als de regen
113.	fadon, ala e was' go in' a olo. / M! / Watra a kir' en, ai
	valt, alles spoelt in het gat. / M! / Als ze dorst heeft, ze
114.	dringi. So a p'sa so a p'sa so a p'sa kon na ini wan jari,
	drinkt. Zo ging het maar door, een jaar,
115.	toe dri jari. A frow de, a libi ete. Ai njan ai
	twee, drie jaar lang. De vrouw is er, ze leeft nog. Ze eet, ze
116.	dringi toch? A moesoe libi. Te Gado wroko en sani,
	drinkt toch? Ze moet leven. Als God zijn zaken doet, (gaat dit)
117.	wan tra fasi, moro lek' te mi nanga joe wroko.
	op een andere manier, beter dan als ik en jij werken.
118.	Kon baka na wan toe fo jari, da den pikin ben moes' foe go na
	Na ongeveer vier jaar, dan de kinderen moesten gaan naar
119.	skoro kaba, toch? / ja / Want a wan abi fo jari èn, kon
	school al, toch? / ja / Want de ene was vier jaar en, laten
120.	wi taki, a wan abi toe jari so. / ja / Want altijd a
	we zeggen, de ander was zo twee jaar. / ja / Want altijd de
121.	wan bigi wan a moesoe teki wan jari nanga afoe moro a pikin
	oudere moet anderhalf jaar ouder zijn dan de jongere.
122.	wan. / ja / We, mi man, a tori de so! Den pikin e go
	/ ja / Wel, mijn mannen, het verhaal is zo! De kinderen gaan
123.	a skoro. / ja / A bigi wan kon a ferstan moro
	naar school. / ja / De oudste had meer verstand gekregen dan
124.	a pikin wan. / M! / Dan juiste pe den man dati e p'sa
	de jongste. / M! / Dan juist waar die mannen voorbij gaan
125.	go na skoro, let' a sé olo den man e p'sa,
	om naar school te gaan, precies langs het gat de mannen passeren,
126.	go na skoro, let' a koning mofodoro.
	om naar school te gaan, vlak langs het voorerf van de koning.
127.	/ ja / I si, te den jonkoeman e p'sa, Hendrik nanga Fre-
	/ ja / Je ziet, als de jongelieden voobijgaan, Hendrik en Fre-
128.	derik, èn den man e kon beni loekoe a olo,
	derik, en de mannen zich gaan buigen om te kijken in het gat,

[p. 32]

129.	dan den si a frow in a olo. Dan den man e sari,
	dan zien ze de vrouw in het gat. Dan zijn de mannen droevig,
130.	O! / tjè! / Mi no sabi san den man e sari. Den man e
	O!/ tjè / Ik weet niet wat de mannen bedroeft. De mannen gaan
131.	p'sa gwe. Den p'sa gwe altijd, den kon baka
	voorbij, gaan weg. Ze passeren en gaan weg altijd, ze komen terug
132.	èn beni loekoe a m'ma in a olo. / den si tak'
	en buigen om te kijken naar de vrouw in het gat. / ze zien dat
133.	a no dede ete? / Den si tak' a no dede ete. So den
	ze nog niet dood is? / Ze zien dat ze nog niet dood is. Zo de
134.	man e kon bigi so den man e kon bigi. A trawan abi féfi
	mannen worden groot zo de mannen worden groot. De ene is vijf
135.	jari a trawan abi fo jari. So den man kon si a sani disi.
	jaar, de ander is vier jaar. Zo de mannen kwamen zien deze zaak.
136.	Den taki: San! A wan kon taigi en pikin brada: A wan soema!
	Ze zeiden: Wat! De ene zei tegen zijn broertje: Het is een mens!
137.	Taki ai. Fa dat' kon dat' a de na in' a olo? En sref'
	Hij zei: ai. Hoe komt het dat zij in het gat is? Hijzelf
138.	no sabi. / ja / Ma eni or' den de nomo.
	weet het niet. / ja / Maar in ieder geval ze zijn er maar.
139.	Boi go a skoro den e kon boi go a skoro.
	De jongens gaan naar school ze komen, de jongens gaan naar school
140.	den e kon, te a wan kon abi tin jari. / ja / a bigi wan. A
	ze komen, tot de ene tien jaar was, / ja / de grote. De
141.	pikin wan abi négi jari. Ma now dan sa j' denki baka? Wan tra
	kleine is negen jaar. Maar nu dan, wat denk je weer? Een ander
142.	gefar de na in' a foto baka. Koning abi fanowdoe foe wan gowtoe
	gevaar is in de stad weer. De koning had nodig een gouden
143.	popokai. / ab' fanowdoe foe wan gowtoe popkai? / Wan gowtoe
	papegaai. / had nodig een gouden papegaai? / Een gouden
144.	popokai, / M! / di de na wan bergi den kari Blawbergi.
	papegaai, / M! / die is op een berg die ze noemen de blauwe berg.
145.	/ ja / Dape den e teki ala soema. Soema di go n'e kon
	/ ja / Daar houden ze alle mensen vast. Mensen die gaan komen niet
146.	moro / M! / Ala soema di go e tan. / e tan? /
	meer terug. / M! / Alle mensen die gaan blijven (daar). / blijven? /
147.	Dus foe a gowtoe popokai dati di moesoe kon in' a kondre dan
	Dus voor die gouden papegaai die moest komen in het land dan
148.	ala soema di go e tan dape. Koning lasi bijna afoe
	alle mensen die gaan blijven daar. De koning verloor bijna de helft
149.	foe a kondre foe en. / foe den soema? / Foe den soema! Foe san
	van het land van hem. / van de mensen? / Van de mensen! Van hen die
150.	e go, foe san e go di n' e kon moro. / di n'e kon
	gaan, van hen die gaan / die niet meer terug komen. / die niet komen
151.	moro? / Trawan e komopo t' a kondre e kon foe go teki
	meer? / Een ander gaat weg naar het land, komt om te gaan nemen
152.	a gowtoe popokai dati foe tjari gi koning. / a no kon
	die gouden papagaai om te brengen naar de koning. / hij kwam niet

[p. 33]

153.	moro? / Want te i go tek' en tjar' gi koning, dan
	meer? / Want als je hem gaat nemen brengen voor de koning, dan
154.	joe na goedoeman. / ja / Na ini a kondre, toch! We so, a jonkoe-
	jij bent rijk. / ja / In het land, toch! Wel zo, de jonge-
155.	man disi, / ja / p'sa wan dé na mofo na olo, a
	man deze, / ja / ging eens voorbij de opening van het gat, hij
156.	si a frow, dan a loekoe a frow, dan a kré. / a
	zag de vrouw, dan hij keek naar de vrouw, dan hij huilde. / hij
157.	kré? / A kré watra na ai, a pikin wan srefi
	huilde? / Hij huilde met tranen in de ogen, de kleine zelf
158.	kré watra na ai foe a frow na ini a olo. / M! /
	huilde met tranen in de ogen voor de vrouw in het gat. / M! /
159.	Koning si den, / ja / a koning kar' den. Kar' den kon
	De koning zag ze / ja / de koning riep ze. Hij riep ze om te komen
160.	tak' san den kré. Den taki, now den si wan soema na ini
	zeggen waarom ze huilden. Ze zeiden, nu ze zagen een mens in
161.	a olo e pina. / ja / Dat' ben gi den sari. O! A tak':
	het gat die gebrek leed. / ja / Dat had hen bedroefd. O! Hij zei:
162.	Boen. Mek' den no sari moro. A gi den sensi, den gwe.
	Goed. Laten ze niet meer treuren. Hij gaf hun geld, ze gingen weg.
163.	/ M! / Dus ala dé den boi d' anga tjaka. / ja / Ala dé
	/ M! / Dus ieder dag de jongens zijn met geld. / ja / Iedere dag
164.	moni de na den man saka. Koning gi den man
	is er geld in de zakken van de mannen. De koning gaf de mannen
165.	moni, man! Koning gi den man moni, man! Kande te
	geld, man! De koning gaf de mannen geld, man! Misschien wanneer
166.	den man komopo na skoro, i sab' olati den man e go na
	de mannen uit school kwamen, je weet hoelaat de mannen gaan naar
167.	oso? Den de a koning oso! / ja / Koning or'
	huis? Ze zijn in het huis van de koning! / ja / De koning hield
168.	den drape. Omeni langa ten den boi de foe gwe na oso?
	ze daar. Hoelang blijven de jongens voor ze naar huis gaan?
169.	So a sani kon e p'sa kaba. / M! / I no sab' foe sainde? / ja? /
	Zo was dat al gebeurd. / M! / Je weet niet waarom? / ja? /
170.	A koning lob' den man toch. / ja / A wan lesi den man
	De koning hield van de mannen toch. / ja / Eens de mannen
171.	komoto a skoro e kon, dan den e go na koning. Tak:
	kwamen uit school, dan gaan ze naar de koning. Hij (de oudste) zei:
172.	Koning, i sab' san p'sa? Tak: Jere, mi o aks'
	Koning, weet je wat er gebeurd is? Hij zei: Hoor, ik ga vragen
173.	joe wan asi. / M! / Mi jere j'ab' wan gowtoe popokai
	je een paard. / M! / Ik heb gehoord, je hebt een gouden papegaai
174.	di moe kon na in' a kondre fi joe ma no wan soema de f' tjar'en
	die moet komen in het land van jou maar er is niemand om hem te
175.	kon. / ja / Mi wan' go tek' en gi joe. A pa lafoe! Koning
	halen. / ja / Ik wil hem gaan halen voor je. De pa lachte! Koning
176.	lafoe! / a lafoe? / A lafoe! / M! / Omeni big'bigi man
	lachte! / hij lachte? / Hij lachte! / M! / Hoeveel grote mensen

[p. 34]

177.	fet' foe a sani te den weri den go sidon.
	vochten voor die zaak tot ze vermoeid werden en gingen zitten.
178.	Alamala e dede tan drape. / tan drape? / No wan man man
	Allen zijn daar doodgebleven. / daar gebleven? / Niemand kan
179.	tjar' en kon, dan joe so wan pikin boi foe tin jari o
	hem hier brengen, dan jij, zo'n kleine jongen van tien jaar gaat
180.	man tjar' en kon? / M! / A no law law sani a boi e taki?
	hem kunnen brengen? / M! / Is het geen onzin wat de jongen zegt?
181.	/ hè! / A tak: mi boi, / tori go tori kon /
	/ hè! / Hij zei: mijn jongen, / het verhaal gaat het verhaal
182.	mi e sorgoe joe mi gi joe sensi, / ja / te lek'
	komt / ik zorg voor je, ik heb je geld gegeven, / ja / totdat
183.	oen sa wroko, mi lob' oenoe / M! / Ma dat'
	jullie zullen gaan werken, ik hou van jullie. / M! / Maar dat
184.	mi no wani foe doe nanga oenoe. / foe go? / Foe go! Want
	wil ik niet doen met jullie. / om te gaan? / Om te gaan! Want
185.	oen no man kon moro. / M! / Tak: Koning,
	jullie kunnen niet meer terugkomen. / M! / Hij zei: Koning,
186.	gi mi! Gi mi wan asi! Mi jere j'ab' asi
	geef me! Geef me een paard! Ik heb gehoord je hebt een paard
187.	dja di e mek' en dri joeroe go na a bergi. Ifi joe gi mi wan asi
	hier dat in drie uur naar de berg gaat. Als je me een paard geeft
188.	foe dri joeroe, dus go nanga kon baka siksi joeroe, / M! / da
	voor drie uur, dus heen en terug zes uren, / M! / dan
189.	j'ab' wan gowtoe popokai na ini a kondre f' joe. / san! /
	heb je een gouden papegaai in het land van je. / wat! /
190.	Dan m' o tjar' en kon. / ja / Now, a pikin wan' stré anga a
	Dan ga ik hem halen. / ja / Nu, de kleine kibbelde met de
191.	bigi wan want a pikin wan srefi wani go toe. / a wani go toe? /
	grote want de kleine zelf wilde ook gaan. / hij wilde ook gaan? /
192.	Dus a no wan' en bigi brada fos' go. Altijd na en
	Dus hij wilde niet dat zijn grote broer eerst ging. Altijd hij
193.	fosi moe go! / ja / Dus if' koning moes' gi, dan
	eerst moest gaan! / ja / Dus als de koning moest geven, dan
194.	na en, a pikin wan, moe gi, Frederik! / M! / A en
	aan hem, de kleine, moest (hij) geven, Frederik! / M! / Hij
195.	wan' a sani. / ja / A man regel a san' so.
	wilde de zaak. / ja / De man (de jongen) had de zaak zo geregeld.
196.	Koning kon f'fer nanga a sani. Dan joe sab' san a pikin wan doe?
	De zaak verveelde de koning. Dan weet je wat de kleine deed?
197.	A go na en pa oso taki: Jere, m'ma, baka dri
	Hij ging naar zijn vaders huis en zei: Hoor, ma, bak drie
198.	dokoen gi mi. / ja / Mi o go tek' a gowtow popokai gi
	koeken voor me. / ja / Ik zal gaan halen de gouden papegaai voor
199.	koning. / ja. nanga asi a o gwe? / Nanga asi
	de koning. / ja. met het paard gaat hij weg? / Met het paard
200.	a o gwe. / ha! / Koning no piki ete if'
	gaat hij weg. / ha! / De koning heeft nog niet geantwoord of

[p. 35]

201.	a o gi if' a n' o gi, ma a taig' en m'ma mek' en
	hij geven zal of niet, maar hij zei zijn moeder, laat ze
202.	baka dri dokoen gi en. A o go tek' a gowtoe
	bakken drie koeken voor hem. Hij zal gaan halen de gouden
203.	popokai tjar' gi koning. / ja / O, a pa nanga a ma
	papegaai brengen voor de koning. / ja / O, de pa en de ma
204.	e lafoe den kré toe. / den kré? / Ja, want a boi
	lachen en huilen tegelijk. / ze huilden? / Ja, want de jongen
205.	moe dede! / M! / If' koning piki tak': We, en sa gi,
	moet sterven! / M! / Als de koning antwoordt: Wel, hij zal geven,
206.	dan... dan den boi dede, want den moes' go. / den moes'
	dan... dan sterven de jongens want ze moeten gaan. / ze moeten
207.	go! / Den moes' go! Want if' koning piki dan joe
	gaan! / Ze moeten gaan! Want als de koning antwoordt dan je
208.	moes' go. We, now dati / ja / So a boi go baka
	moet gaan. Wel, zo is het! / ja / Zo de jongen ging terug
209.	mamanten a skoro a tak' anga koning baka. Koning
	's morgens naar school hij sprak met de koning weer. De koning
210.	tak: A boen kon. Mi o gi joe a asi. / a go
	zei: Het is goed, kom. Ik zal je het paard geven. / hij gaat
211.	gi en na asi? / A go gi en asi, dri joeroe
	hem het paard geven? / Hij gaat geven hem het paard, drie uur
212.	langa a go. / san! / Foe blawbergi. Foe go tek'
	doet het erover. / wat! / Naar de blauwe berg. Om te halen
213.	a gowtoe popokai. / a o kon baka a sref' dé? / Ai
	de gouden papegaai. / hij wil dezelfde dag terugkomen? / Hij
214.	kon baka! Dri joeroe go dri joeroe kon, a siksi joeroe toch?
	komt terug! Drie uur heen drie uur terug, dat is zes uur toch?
215.	Afoe dé. En nanga a bigi wan stré. Na bigi wan taki: Boi,
	Een halve dag. Hij en de grote kibbelden. De grote zei: Jongen,
216.	mi na bigi wan. Mek' mi fos' go. Te m'go te m'kon...
	ik ben de oudste. Laat ik eerst gaan. Als ik heen en terug ben...
217.	Efoe mi tan da joe sa kon. Mi no kon moro ef' mi kon toe,
	Als ik blijf dan zal je komen. Of ik terug kom of niet,
218.	san mi abi na foe mi anga joe. / ja / A so a bigi wan taki.
	wat me overkomt is voor ons beiden. / ja / Zo sprak de grote.
219.	A taki: Ha! I kan gi mi! I
	Hij (de kleine) zei: Ha! Je kunt het aan mij overlaten! Jij
220.	no man tek' en. Mi o tek' en! / M! / A taki: A
	kunt hem niet halen. Ik ga hem halen! / M! / Hij zei: Het
221.	boen. Koning taki: Jere, Hendrik, tan, mek' en go.
	is goed. De koning zei: Hoor, Hendrik, blijf hier, laat hem gaan.
222.	/ ja tori go tori kon /Mi mati, we loekoe, Frederik
	/ ja vooruit met het verhaal / Mijn vrienden, wel kijk, Frederik
223.	go na en m'ma taki: M'ma, mi taigi baka dokoen
	ging naar zijn moeder en zei: Ma, ik heb je gezegd, bak koeken
224.	gi mi, tamara m'manten mi moe gwe. Mi moe go teki a gowtoe
	voor me, morgenochtend moet ik weg. Ik moet gaan halen de gouden

[p. 36]

225.	popokai tjar' kon. I n' a f' kré, mi o kon nanga
	papegaai. Je hoeft niet te huilen, ik zal komen met
226.	a gowtoe popokai foe koning. / ja / W' o tron goedoeman;
	de gouden papegaai van de koning. / ja / We zullen rijk worden;
227.	loekoe fa w' poti, oen n' a noti, dan w' o tron goedoeman.
	kijk hoe arm we zijn, wij hebben niets, dan worden we rijk.
228.	/ ja ja / A m'ma go weri, nanga ala sari ati a go baka dri
	/ ja ja / De ma gaf het op, heel bedroefd ging ze bakken drie
229.	dokoen. / M! / A boi poes' den na ini wan pikin saka foe
	koeken. / M! / De jongen stopte ze in een kleine zak van
230.	en, m'manten sebi joeroe a ari go miti koning mofo doro.
	hem, 's morgens zeven uur ging hij naar het voorerf van de
231.	Sroedati kon, toetoe bro, a man djompo
	koning. Soldaten kwamen, men blies op de hoorn, de man sprong
232.	a tap' en... tap' en witi asi / ja / I law no! / A
	erop... op zijn witte paard. / ja / Tjonge, tjonge! / De
233.	boi e gwe? / A wip' en asi, mi mati! Soso so
	jongen gaat weg? / Hij zweept zijn paard, mijn vriend! Alleen zo
234.	nomo a man e meki! Ai gwe! Te d'a man
	(gebaar) slechts doet de man! Hij gaat weg! Toen de man
235.	ré na pasi, ré a tap' a dan, a si wan dot'doti
	over de weg reed, over de dam reed, zag hij een erge vuile
236.	m'ma kon na pasi. / wan ma? / Wan ingi frow,
	vrouw komen over de weg. / een vrouw? / Een indiaanse vrouw,
237.	a tap' en so. / ai tap' a boi? / A tap' a
	ze hield hem aan. / ze houdt de jongen aan? / Ze hield de
238.	boi. / ha! / A tap' a boi A boi a ben gersi
	jongen aan. / ha! / Ze hield de jongen aan. De jongen leek
239.	lek' a wani loekoe so: Ha. Joe law no?
	alsof hij zo wilde kijken (zeggen): Ha. Je bent gek, nietwaar?
240.	/ faja! / Faja!!! A man ari moro tranga. A taki: Jere,
	/ snel! / Snel!!! De man reed sneller. Hij zei: Hoor eens,
241.	mi n'a ten mi n'a ten, te mi e drai baka mi sa
	ik heb geen tijd, ik heb geen tijd, als ik terug kom zal ik
242.	kon na joe. Ai gwe, woep! Pasa! Kon baka te wan
	naar je toe komen. Hij gaat weg, woep! Voorbij! Na ongeveer
243.	dri kilometer so, a si wan pa tanapoe tap' a pasi; a
	drie kilometer zag hij een oude man staan op het pad; hij
244.	wai anoe gi en. A taki: Mi n' a ten, mi e gwe teki a
	zwaaide naar hem. Hij zei: Ik heb geen tijd, ik ga halen de
245.	gowtoe popokai na blawbergi. Te mi drai mi sa
	gouden papegaai van de blauwe berg. Als ik terugkom zal ik
246.	mit' nanga joe baka. Woe! A man pasa. A soema
	je weer ontmoeten. Woe! De man ging voorbij. De persoon
247.	komoto a sé pasi. A ré te a krosbé.
	verdween opzij van de weg. Hij reed tot hij dichtbij was.
248.	A er' bergi blaw! / anga a popokai? / A no a popokai
	De hele berg was blauw! / en de papegaai? / De papegaai was niet

[p. 37]

249.	blaw, a bergi blaw. / ja, a bergi blaw / Dan joe si
	blauw, de berg was blauw. / ja, de berg was blauw / Dan zie je
250.	wan toren t'nap go na loktoe d'a koti wan kruis. / ha! /
	een toren de lucht in steken in de vorm van een kruis. / ha! /
251.	A dape a gowtoe popokai e sidon na toren ede. / san! / Te
	Daar de gouden papegaai zit boven op de toren. / san! / Als
252.	j' si a bergi blaw so da j' si fa a toren e go so, da j' si
	je de berg zo blauw ziet dan zie je hoe de toren is, dan zie je
253.	a gowtoe popokai. Dan sensi joe e kon so dan a bigin singi
	de gouden papegaai. Dan zodra je komt zo dan hij begint te zingen
254.	gi joe kaba jere. / ja / Ma dati mi no man singi toch?
	voor je al, hoor. / ja / Maar dat kan ik niet zingen toch?
255.	/ no / Want mi sten no boen. Dat na moeilijkheid.
	/ no / Want mijn stem is niet goed. Dat is de moeilijkheid.
256.	A dape a er' switi foe a tori stop toe. Joe jere fa
	Dan stopt het hele aangename van het verhaal ook. Je hoort hoe
257.	mi sten e béfi: ja so de ja so de ti
	mijn stem beeft:
258.	ja so de ja so de ti
259.	na mi moi fowroe ti
260.	popokai mi sabi loe

261.	/go doro nanga joe tori / So, dus w' e go doro nanga a
	/ ga door met je verhaal / Zo, dus we gaan verder met het
262.	tori no? / ja ja lek' fa a tori de / Dus masra
	verhaal, niet? / ja ja net zoals het verhaal is / Dus meneer
263.	Frederik / ja / dan meneer ré doro toch? / ja / Krosbé kaba!
	Frederik / ja / dan meneer reed door toch? / ja / Dichtbij al!

[p. 38]

264.	/ M! foe doro? / A popokai n' e gi tori! Sens'
	/ M! bij het eindpunt? / De papegaai maakt geen grappen! Zodra
265.	a si joe kaba, dan not' no de. Soso singi gi joe.
	hij je al ziet, dan houdt niets hem tegen. Alleen zingen voor je.
266.	Dat' nomo na er' broko fi en. Da j' si ai bigin saka kon
	Dat is alles wat hij doet. Dan zie je dat hij begint te dalen
267.	na toren te a kruis so. Da j' si ai bigin
	van de toren, zo tot het kruis. Dan zie je dat hij begint
268.	saka doro drape. / M! / A man soso singi
	naar beneden te komen daar. / M! / De man (de papegaai) zingt
269.	gi joe dus drape a o tan wakti f' ji doe,
	alleen voor je dus daar gaat hij blijven wachten hoe je doet.
270.	san j' e doe, ef' a moe saka kon mit' joe ef' a
	wat je doet, of hij omlaag moet komen naar je toe of dat hij
271.	no moe saka kon mit' joe. San e p'sa nanga joe,
	niet omlaag moet komen naar je toe. Wat er gebeurt met je,
272.	a dape ai tan wakti joe. Dus sens' a singi
	daar blijft hij op je wachten. Dus zodra hij gezongen heeft
273.	gi masra Frederik so, / ja / da masra Frederik bigin
	voor meneer Frederik zo, / ja / dan meneer Frederik begint
274.	saka vaart, dan ai go safri safri safri safri. Dan ai
	vaart te minderen, dan gaat hij zachtjes, zachtjes enz. Dan hij
275.	bigin loekoe now toch, dan ai kon frede kaba. / ja / Want
	begint te kijken nu toch, dan wordt hij al bang. / ja / Want
276.	er' t' a man e drai so, dan a soso soema tap' asi
	helemaal als de man zo draait, dan (hij) alleen mensen te paard
277.	a man e si. / ja / Soso ston sidon tapoe asi. / a so ai si? /
	de man ziet. / ja / Alleen steen, zittend te paard. / dat ziet hij? /
278.	Da a man kon frede kaba toch. Dan joe si a gi wan er' pasi so
	Toen werd de man toch bang. Dan zag je er was een heel pad zo
279.	foe joe waka go mit' a toren. Er' bergi blaw so. Dan a
	om naar de toren te lopen. De hele berg was zo blauw. Dan de
280.	man e go a man e go a man e go a man e go a man e go, te a
	man gaat, de man gaat, etc. tot hij
281.	kon wan afoestan, kon krosbé wan pis' so.
	op zekere afstand gekomen was, dichtbij gekomen was zo'n stukje.
282.	Da a jere wan man bari, a popokai
	(verteller wijst aan). Toen hoorde hij iemand roepen, de papegaai
283.	lafoe! / M! / A jere wan man bari: Kisi ori en tai!
	lachte! / M! / Hij hoorde een man roepen: Pak (hem en) hou hem vast!
284.	A man drai loekoe en baka so. A man tan let'
	De man draaide om achter zich te kijken zo. De man bleef precies
285.	drape kaba. / a boi? / A man klari kaba!
	daar reeds. / de jongen? / De man was al klaar! (het was al afgelopen
286.	/ a boi klari kaba? / A boi
	met hem) / het was al afgelopen met de jongen? / De jongen was
287.	klari! A man tan drape, na wan ston. A man klari kaba!
	klaar! De man bleef daar, hij is een steen. Het is al gedaan

[p. 39]

288.	A man n' e kon moro. / san! a as' no? /
	met de man! De man komt niet meer (terug). / wat! en het paard
289.	Asi? Tak' a man klari. A man sidon na tap' en asi,
	dan? / Paard? Ik zei: de man is klaar. De man zat op zijn paard,
290.	let' drape a tan. / san! / Masra Frederik klari! / gado! /
	precies daar bleef hij. / wat! / Meneer Frederik is klaar! / god! /
291.	Hendrik e loekoe en oloisi oten en brada e kon baka. A oso
	Hendrik keek op zijn horloge hoe laat zijn broer thuiskomt. Thuis
292.	baka. Twarfoe joeroe! / sari tori boi! / Twarfoe joeroe
	weer. Twaalf uur! / een droevig verhaal, jongen! / Om twaalf uur
293.	meneer no mit' oso, dan klari kaba toch, want a siksi
	was meneer niet thuis, dan was het afgelopen toch, want in zes
294.	joeroe a man moes' doro kaba. / sari tori! / A man, Hendrik,
	uur moest de man al terug zijn. / droef verhaal! / De man, Hendrik,
295.	/ ja / kré, / M! / koning kré, pa na oso kré, m'ma
	/ ja / huilde, / M! / de koning huilde, de pa in huis huilde, de ma
296.	na oso kré. / ala kré boi! / Alamala kré.
	in huis huilde. / iedereen huilde, jongen! / Allemaal huilden ze.
297.	M'manten / ja / Hendrik no g' a skoro. A g' a
	's Morgens / ja / ging Hendrik niet naar school. Hij ging naar de
298.	koning a tak: Jere, / ja / mi brada dede, / ja / dus
	koning, hij zei: Hoor eens, / ja / mijn broer is dood, / ja / dus
299.	mi sref' moes' dede toe. / M! / Want mi brada no kan dede
	ikzelf moet ook sterven. / M! / Want mijn broer kan niet dood zijn
300.	dan mi tan na libi. / ja / Want wi ben kon toe ma
	dan ik blijf in leven. / ja / Want wij waren met z'n tweeën maar
301.	now a libi mi wanwan. / ja / Mi no man libi sondro mi
	nu ben ik alleen over. / ja / Ik kan niet leven zonder mijn
302.	brada, èn ef' mi brada dede dan mi moes' dede toe. En
	broer, en als mijn broer dood is dan moet ik ook sterven. En
303.	mi n' e go dede, mi e go dan mi tek' a gowtoe popokai nanga mi
	ik ga niet dood, ik ga dan neem ik de gouden papegaai en mijn
304.	brada dan wi e kon. / ja / Koning taki: No no no no no,
	broer, dan komen we. / ja / De koning zei: nee nee nee nee,
305.	efoe Frederik dede dan Hendrik no kan dede moro.
	als Frederik dood is dan Hendrik kan (mag) niet meer dood.
306.	/ no kan dede moro / Joe no kan go moro. / ha! / Laatste
	/ kan niet meer dood / Je kunt niet meer gaan. / ha! / Een laatste
307.	sjans mi ben gi joe want Frederik ben taki moro joe srefi,
	kans heb ik je gegeven want Frederik had meer praats dan jijzelf,
308.	/ èn toch a dede? / toch a tan. Dan san a joe
	/ en toch stierf hij? / toch is hij gebleven. Dan wat ben jij
309.	dan? A taki: Koning, mi gi joe wan laatste tori ete, / M! /
	dan? Hij zei: Koning, ik geef je nog een laatste woord, / M! /
310.	f'mi taki wan laatste trong. Efoe mi brada dede, dan mi
	om te spreken een laatste keer. Als mijn broer dood is, dan ik
311.	moes' dede toe. Want na wi toe / sari tori / m'ma nanga pa
	moet ook dood. Want ons tweeën / droef verhaal / moeder en vader

[p. 40]

312.	meki. / ja / A dede kaba dus mi no kan tan
	hebben gemaakt. / ja / Hij is al dood dus ik kan niet blijven
313.	libi mi brada. / ja / Mi moes' go loekoe pe
	(en) mijn broer achterlaten. / ja / Ik moet gaan kijken waar
314.	mi brada dede. / ha! / En te mi go mi tek' a gowtoe
	mijn broer gestorven is. / ha! / En als ik ga neem ik de gouden
315.	popokai nanga mi brada, dan wi drai kon na oso. / ja /
	papegaai en mijn broer, dan keren we naar huis terug. / ja /
316.	Mi kaba, mi n' e tak' moro. Tamara m' e ferwakti: sebi
	Ik ben klaar, ik praat niet meer. Morgen verwacht ik: zeven
317.	joeroe, m'e loekoe wan blaka asi, di e mek' en toe joeroe langa
	uur, zie ik een zwart paard, dat erover doet twee uur
318.	go toe joeroe langa kon. Dat m'wani. / san! wan blaka asi de
	heen twee uur terug. Dat wil ik. / wat! er bestaat een zwart paard
319.	mek' en toe joeroe? /Toe joeroe go, toe joeroe kon.
	dat er twee uur over doet? / Twee uur heen, twee uur terug.
320.	Dati en wani. Want a sabi zeker tak' koning ab' en. / M! /
	Dat wil hij. Want hij weet zeker dat de koning het heeft. / M! /
321.	Koning n'a noti foe taki moro. A man tak' ala sani
	De koning heeft niets meer te zeggen. De man heeft alles toch
322.	klari toch? / ja / We? A go n'en ma
	voor elkaar gepraat? / ja / Wel? Hij ging naar zijn moeder
323.	taki: M'ma? A piki. A taki: Loekoe, mi brada Frederik
	en zei: Moeder? Ze antwoordde. Hij zei: Kijk, mijn broer Frederik
324.	dede ma mi, nanga nen foe Gado, mi no sa dede moro.
	is dood maar ik, in naam van God, ik zal niet eveneens sterven.
325.	/ moro / Mi sa go teki mi piki brada kon baka
	/ eveneens / Ik zal mijn broertje gaan halen en terugbrengen
326.	na oso. A taki: No mi pikin. A taki: baka dri dokoen
	naar huis. Ze zei: Nee mijn kind. Hij zei: Bak drie koeken
327.	gi mi. / ha? ja! / Noti no de foe taki moro, a baka j'o
	voor me. / ha? ja! / Er is niets meer te zeggen, je gáát
328.	baka den! A m'ma go a baka dri dokoen. Sebi joeroe!
	ze bakken! De moeder ging drie koeken bakken. Zeven uur!
329.	/ a loesoe? / Trompeti piki! Gw' a man o gwe!
	/ vertrok hij? / Trompetten klonken! De man gaat werkelijk
330.	A man nak' en asi a baka, pap! Aha!
	vertrekken! De man sloeg zijn paard van achteren, pap! Aha!
331.	Soso stof nomo j'kan si, not' moro! / ai gwe! /
	Alleen maar stof kan je zien, niets meer! / hij gaat weg! /
332.	Net soso so nomo i si a man e meki. Klaar a man
	Net zo alleen maar (gebaar) zie je dat de man doet. Klaar, de man
333.	gwe. Tapoe! A man meki wan dertig kilometer. A
	is weg. Afgelopen! De man legde zo'n dertig kilometer af. Hij
334.	si wan m'ma sé pasi, wai anoe gi
	zag een moedertje aan de kant van de weg, dat zwaaide naar
335.	en. A m'ma wai anoe gi en ai loekoe. Ai ré e go,
	hem. Het vrouwtje zwaaide naar hem, hij kijkt. Hij rijdt voort,

[p. 41]

336.	a si soema e wai anoe gi en. A bigin slak,
	hij ziet iemand naar hem zwaaien. Hij begon vaart te minderen,
337.	a bigin slak. Ai go. Ai go safri safri te
	hij begon vaart te minderen. Hij gaat, hij gaat langzaam tot
338.	a doro taki: Ja, san joe moes' abi, m'ma? / a man
	hij er is en zegt: Ja, wat moet je hebben, moedertje? / de man
339.	stop gi en, a boi stop? / Ja ja. A tak': San joe
	stopte voor haar, de de jongen stopte? / Ja ja. Hij zei: Wat je
340.	moes' abi, m'ma? A tak': Saka mi boi, dan j'kon
	moet hebben, moedertje? Ze zei: Stap af, mijn jongen, dan
341.	meki mi gi joe wan tori. / M! a tra boi ben
	zal ik je wat vertellen. / M! de andere jongen had
342.	moe stop fos' a gwe! / A boi stop. A
	moeten stoppen voordat hij doorging! / De jongen stopte. Hij
343.	saka. A wai en asi g'a wan sé. A taki: Ja, san
	stapte af. Hij zette zijn paard aan de kant. Hij zei: Ja, wat
344.	pasa? A taki: Loekoe mi boi, na angri e kir' mi so.
	is er gebeurd? Ze zei: Kijk, mijn jongen, ik heb zo'n honger
345.	Sensi mamanten mi no njan ete. Joe n' a wan sani
	Vanaf vanmorgen heb ik nog niet gegeten. Je hebt niet iets
346.	gi mi njan? A tak': O ai m'ma, mi abi wan dokoen.
	voor me te eten? Hij zei: O zeker moedertje, ik heb een koek.
347.	A gi en. / sari boi! / A poer' wan pis' dokoen.
	Hij gaf haar. / arme jongen! / Hij scheurde een stuk koek af.
348.	/ a gi a m'ma? / A kot' en pisi, a gi
	/ hij gaf (dat) het moedertje? / Hij deelde zijn stuk, hij gaf
349.	a m'ma wan pisi, en srefi njan wan pisi, a kaba. / disi na wan
	de ma een stuk, hijzelf at een stuk, het was klaar. / dit is een
350.	ondrofenitori foe arki! / A tak': O ké mama.
	leerzame geschiedenis om naar te luisteren! / Hij zei: Goed, moeder.
351.	/ M! / A tak': We, mi boi, fosi j' tak' dat, pe j' go?
	/ M! / Ze zei: Wel, mijn jongen, voor je dat zegt, waar ga je heen?
352.	A tak': We ma, koning abi fanowdoe foe wan gowtoe popokai. / a
	Hij zei: Wel ma, de koning heeft een gouden papegaai nodig. / de
353.	m'ma aksi en pe ai go? / Pe ai go. Taki
	ma vraagt hem waar hij heen gaat? / Waar hij heen gaat. Hij zei
354.	en: Koning ab' fanowdoe foe wan gowtoe popokai. / ja / A
	haar: De koning heeft een gouden papegaai nodig. / ja / Hij
355.	taki: Mi wani go teki tjari gi en. / ja / Esrede, / ja /
	zei: Ik wil (die) gaan halen voor hem. / ja / Gisteren, / ja /
356.	mi brada ben p'sa dja kaba. Mi no sab' efi j'
	is mijn broeder hier al voorbij gekomen. Ik weet niet of je
357.	si en. / ja / Ma a p'sa gwe èn a dede.
	hem gezien hebt. / ja / Maar hij is voorbij gegaan en hij is dood.
358.	A no kon moro. / ja / Dus na dati mi e go foe doe.
	Hij is niet meer teruggekomen. / ja / Dus dat ga ik doen.
359.	/ M! / F'mi no sa kon baka da mi moes' dede pe
	/ M! / Als ik niet terug mocht komen dan moet ik sterven waar

[p. 42]

360.	mi brada dede. / ja / Mi no sab' tan libi sondro
	mijn broer gestorven is. / ja / Ik kan niet blijven leven zonder
361.	mi brada. / M! / A tak': O! Esrede, no? A taki: Ja.
	mijn broer. / M! / Ze zei: O! Gisteren, nietwaar? Hij zei: Ja.
362.	A taki: San na a popokai dati j' e go teki foe tjari
	Ze zei: Dat is die papegaai die je gaat nemen om te brengen
363.	gi koning? A taki: Ja. A taki: A boen mi boi.
	naar de koning? Hij zei: Ja. Ze zei: Het is goed, mijn jongen.
364.	/ ja / Ma now, pe mi dja, loekoe, mi na wan poti soema. / ja /
	/ ja / Maar nu, waar ik hier ben, kijk, ik ben een arm mens. / ja /
365.	Bigi soema kaba. Mi no ab' no wan jepi / M! / foe jepi joe. Ma
	Een oud mens al. Ik heb geen middel / M! / om je te helpen. Maar
366.	di na gowtoe popokai j' e go teki, wel, foe mi sé, dan
	als je de gouden papegaai gaat nemen, wel, van mijn kant, dan
367.	mi go jepi joe, mek' wan moeite gi joe. / M! / Loekoe wan
	ik ga je helpen, (een) moeite voor je doen. / M! / Kijk een
368.	awidja dja, tek' en dan j' tjar' en nanga joe. / ja / Te
	toverstaf hier, neem hem dan je draagt hem bij je. / ja / Als
369.	joe o go te krosbé na bergi, / ja / a blawbergi, / ja / i si
	je dichtbij de berg komt, / ja / de blauwe berg, / ja / je ziet
370.	wan toren tanapoe g' a loktoe. Na koti kruis so. / ja /
	een toren staan, de lucht ingaan. In de vorm van een kruis. / ja /
371.	Dape a gowtoe popokai de. / so a m'ma taigi en? / Ja. / M! /
	Daar is de gouden papegaai. / dat zei de vrouw hem? / Ja. / M! /
372.	Ma na awidja disi, te j' krosbé kaba, dan a gowtoe
	Maar deze toverstaf, als je al dichtbij bent, dan de gouden
373.	popokai o singi gi joe. / ja / Te joe jere wan soema bar'
	papegaai gaat zingen voor je. / ja / Als je hoort iemand roepen
374.	a j' baka, taki: Kisi ori en tai!, joe no moes'
	achter je, zeggend: Pak (hem) hou hem vast!, moet je je niet
375.	drai loekoe baka. / M! / A awidja disi a dat'
	omdraaien om achterom te kijken. / M! / Met deze toverstaf
376.	joe moe naki na j' asi: tep! tep! Dri lesi. / ja / Dan
	je moet slaan op je paard: tep! tep! Drie keer. / ja / Dan
377.	j' e ari go doro. / M! / I no moe drai loekoe baka te j'
	rij je door. / M! / Je moet niet achterom kijken als je
378.	jere wan sten na joe baka. Ef i drai loekoe baka j' e tan drape
	hoort een stem achter je. Als je achterom kijkt blijf je daar
379.	toe. / M! / Taki: Ai, mama. Mi tak' i danki m' o gwe. / ja /
	ook. / M! / Hij zei: Ai, moeder. Ik zeg je dank, ik ga weg. / ja /
380.	A taki: Ai mi boi, go! Go anga nen foe Gado. / ja / A
	Ze zei: Ai mijn jongen, ga! Ga in de naam van God. / ja / Hij
381.	djompo tap' en as' a wip en asi: tjep! Opo
	sprong op zijn paard hij zweepte zijn paard: tjep! Hij hief
382.	anoe gi a m'ma. Winti! / ai gwe? /
	zijn hand op voor de ma. Als de wind! / hij gaat weg? /
383.	A man gwe man, a wip' en asi wip' en asi
	De man is weg man, hij sloeg zijn paard, sloeg zijn paard,

[p. 43]

384.	wip' en asi, te wan boen pisi, a gwe boen fara.
	sloeg zijn paard, een flink stuk, hij is goed ver weg gegaan.
385.	/ ja / A si wan pa wai anoe. / wan pa? / Wan pa wai anoe.
	/ ja / Hij zag een pa die zwaaide. / een pa? / Een pa zwaaien.
386.	Dus di a kaba nanga a m'ma, dan a priti wan foe den dokoen
	Dus toen hij klaar was met de ma, dan deelde hij een van de koeken
387.	dan a gi a m'ma wan pisi baka, / wan pisi baka / dus a
	dan gaf hij de vrouw weer een stuk, / weer een stuk / dus er
388.	libi wan pisi nanga afoe. / foe a dokoen ete? / Foe a dokoen
	bleef over anderhalf stuk. / van de koek nog? / Van de koek
389.	ete. Want a gi a m'ma wan er' wan, kon wi tak' so. / ja /
	nog. Want hij gaf de vrouw een hele, laten we zeggen. / ja /
390.	En njan wan af' wan. / a frow? / Ja. A man bigin
	Zij at (nog) een halve. / de vrouw? / Ja. de man begon te
391.	saka vaart, / M! / Te a krosbé a taki: Ja
	verminderen vaart, / M! / Toen hij vlak bij was zei hij: Ja
392.	mi pa? A tak': Saka saka mi boi. A boi loekoe
	vadertje? Hij zei: stap af, stap af mijn jongen. De jongen keek
393.	frede. A tak': Saka kon mi boi! A man djompo
	angstig. Hij zei: Kom naar beneden mijn jongen! De man sprong
394.	saka gron wai a asi g' a wan sé, a sidon, a
	op de grond, zette het paard aan de kant, hij ging zitten, hij
395.	taki: Ja mi pa, san joe m' abi? A taki: Mi boi,
	zei: Ja mijn pa, wat moet je hebben? Hij zei: Mijn jongen,
396.	loekoe, sensi mamanten mi no njan ete. Angri e kiri mi!
	kijk, sinds vanmorgen heb ik nog niet gegeten. Ik heb zo'n honger!
397.	San j' e tjari kon gi mi f'njan? / M! / A tak': O! Mi
	Wat breng je voor me mee om te eten? / M! / Hij zei: O! Mijn
398.	pa, dati mi no tjari, ma mi ab' wan pisi dokoen. Joe
	pa, dat heb ik niet meegebracht maar ik heb een stuk koek. Je
399.	sa njan wan pisi dan mi srefi njan wan pisi. A taki: Ai, mi
	zult eten een stuk dan ikzelf eet een stuk. Hij zei: Ai, mijn
400.	boi! A gi en wan pisi foe a dokoen. A prit' a wan mindri
	jongen! Hij gaf hem een stuk van de koek. Hij brak het doormidden
401.	en srefi njan. A libi wan af' pisi. / wan af' pisi ete? /
	hijzelf at. Er was een half stuk over. / een half stuk nog? /
402.	Want a pa njan wan sé en njan wan sé, dus a libi wan af'
	Want de pa at een helft, hij at een helft, dus er was een half
403.	pisi. Den sidon den taki. A pa taki: Mi boi,
	stuk over. Ze gingen zitten ze praatten. De pa zei: Mijn jongen,
404.	pe j' e go dan? / ja / A tak': We mi pa, mi jere
	waar ga je dan heen? / ja / Hij zei: Wel mijn pa, ik heb gehoord
405.	wan gowtoe popokai de na wan blaw bergi èn na dati mi wan'go
	een gouden papegaai is op een blauwe berg en dat wil ik gaan
406.	teki tjar' gi koning. Dati mi wani! Go tek' tjar',
	nemen (en) brengen aan de koning. Dat wil ik! Gaan nemen brengen
407.	gi koning. A tak': M! Taki: Esrede, vader, wan boi
	naar de koning. Hij zei: M! Hij zei: Gisteren, vader, een jongen

[p. 44]

408.	ben p'sa dja, i no ben si en? A tak':
	is hier voorbij gekomen, je hebt hem niet gezien? Hij zei:
409.	No no! A taki: O! Wan boi ben p'sa dja dat' na mi
	Nee nee! Hij zei: O! Een jongen is hier gepasseerd dat is mijn
410.	brada / ja / Ma a go a no kon moro. / no
	broer. / ja / Maar hij is gegaan hij is niet meer gekomen. / niet
411.	kon moro? / A tak': O, a boen mi boi. / ja / A
	meer gekomen? / Hij zei: O, het is goed mijn jongen. / ja / Het
412.	boen. Mi n'a noti foe gi joe / ja / ma loekoe wan batra
	is goed. Ik heb niets om je te geven / ja / maar kijk een fles
413.	dja. / ja / Te j' go, / ja / te j' krosbé, / ja /
	hier. / ja / Als je gaat, / ja / als je dichtbij bent, / ja /
414.	doro kaba, a gowtoe popokai o singi gi joe. / ja /
	aangekomen al, de gouden papegaai gaat zingen voor je. / ja /
415.	Dan joe jere wan sten o bari na joe baka taki: Kisi, ori en
	Dan je hoort een stem roepen achter je, zeggend: Pak, hou hem
416.	tai! / ja / I no moe drai loekoe baka, precies leki san na
	vast! / ja / Je moet niet omkijken, precies zoals wat de
417.	m'ma ben taigi joe na pasi. / ja / Jere san pa taki. / ja /
	ma je gezegd heeft onderweg. / ja / Luister wat pa zegt. / ja /
418.	Joe no m' drai loekoe baka, precies leki san na m'ma ben
	Je moet niet achterom kijken, precies zoals wat de ma had
419.	taigi j'a pasi. / a so a pa taigi en? / A so a pa
	gezegd jou onderweg. / dat zei de pa tegen hem? / Zo de pa
420.	taigi en. / M! / Omen' kilometer di a boi ré komoto
	zei hem. / M! / Hoeveel kilometer de jongen had gereden van
421.	libi na m'ma, a pa sabi. Taki: We. / a so
	waar hij de ma verlaten had, wist de pa. Hij zei: Wel. / dat
422.	a man ben taigi en / A m'ma ben gi en wan sani a pasi.
	had de man hem gezegd / De ma had hem iets gegeven onderweg.
423.	/ M! / Dus j' e naki na awidja dati dri tron na as' f'joe tapoe
	/ M! / Dus je slaat die toverstaf drie keer op je paard
424.	èn a batra disi, j'e drop' en wan tron a tapoe joe asi. En te
	en deze fles, je druppelt hem een keer op je paard. En als
425.	joe go stop drape, dan joe de let' na joe brada sé. Joe stop
	je gaat stoppen daar, dan ben je net naast je broer. Je stopt
426.	drape, dan j' e dropoe dri tron a joe brada. Joe ari go tek'
	daar, dan druppel je drie keer op je broer. Je neemt snel
427.	a gowtoe popokai. Dan te j' drai baka e gwe, dan joe
	de gouden papegaai. Dan als je omkeert om weg te gaan, dan je
428.	sa si moro fara. / ja / Dri tron eni wan f' den sani e go
	zult verder zien. / ja / Drie keer zal elk van die dingen
429.	wroko. / ja / Batra e wroko dri tron, awidja e wroko dri
	werken. / ja / De fles werkt drie keer, de toverstaf werkt drie
430.	tron. Dat' na ala sani mi boi. / dan joe kan gwe? / Joe
	keer. Dat is alles, mijn jongen. / dan kan je weggaan? / Je
431.	tek' i gowtoe popokai dan j' gwe. A taki: Ai, mi pa,
	neemt je gouden papegaai, dan ga je weg. Hij zei: Ai, mijn pa,

[p. 45]

432.	te mi e p'sa baka mi sa si joe baka. A taki: Ai, j' o si
	als ik terug kom zal ik je weerzien. Hij zei: Ai, je gaat zien
433.	mi baka. / M! / A gi en na batra. A tek' a laatste pisi
	me weer. / M! / Hij gaf hem de fles. Hij nam het laatste stuk
434.	dokoen a gi a pa. A n' abi not' moro foe njan. A boi
	koek, hij gaf de pa. Hij had niets meer om te eten. De jongen
435.	djompo tap' en asi, a wip' en asi. A gwe!
	sprong op zijn paard, hij zweepte zijn paard. Hij ging weg!
436.	A taki a pa adjosi. A man ari.. te... a man opo
	Hij zei de pa vaarwel. De man reed... tot... de man opkeek
437.	so, a si a er' presi blaw. / ja / A taki: San! A si
	zo, hij zag de hele plaats blauw. / ja / Hij zei: Wat! Hij zag
438.	wan sani kot' a mindri so. Dus a er' toren di j' e
	iets in het midden afsteken zo. Dus de hele toren waarover je
439.	jere, de na soso gowtoe. / gowtoe ja! / A n' a popokai
	hoort, is van louter goud. / goud ja! / Het is niet de papagaai
440.	nomo a gowtoe, a 'er toren disi go a loktoe kruis so
	alleen die van goud is, deze hele toren die verrijst in kruisvorm
441.	soso gowtoe. / ja / Dape Gado mek' en san' poti.
	is alleen goud. / ja / Daar heeft God zijn dingen gezet, (dat is
442.	Da joe go soekoe foe poer' en tjar' gwe zomaar?
	God's werk) Dan jij gaat proberen, dat zomaar weg te nemen?
443.	/ ja / Law no? A man go, a man go! / ja / Te d' a man
	/ ja / Gek hè? De man ging, de man ging! / ja / Toen de man
444.	krosbé, / ja / a man kon frede. / ja / Ai go ai go
	dichtbij was, / ja / werd de man bang. / ja / Hij gaat, hij gaat,
445.	ai go ai go te ai kon wan afstan. / ja / A
	hij gaat, hij gaat, tot hij op zekere afstand komt. / ja / Hij
446.	jere a popokai lafoe! A saka komoto te na a punt
	hoorde de papegaai lachen! Hij kwam naar beneden tot de punt
447.	foe a toren. / ja / A kon na a kruis, a singi. / ja /
	van de toren. / ja / Hij kwam bij het kruis, hij zong. / ja /
448.	A singi! / ja / Wan les' / ja / a singi toe lesi! / ja /
	Hij zong! / ja / Een keer / ja / hij zong twee keer! / ja /
449.	A jere wan soema bari na en baka tak': Kisi, ori en tai!
	Hij hoorde iemand roepen achter hem zeggend: Pak, hou hem vast!
450.	/ ja / A boi ar' a awidja foe en a nak' en: tjep!
	/ ja / De jongen trok zijn toverstaf, hij sloeg hem: tjep!
451.	/ a no loekoe baka? / A no loekoe, man! / ja / A
	/ hij keek niet achterom? / Hij keek niet, man! / ja / Hij
452.	ari go: tikarof! tikarof! tikarof!
	reed: tikarof! tikarof! (geluid van galopperend paard)
453.	Popokai lafoe! A singi baka. A bigin
	De papegaai lachte! Hij zong weer. Hij begon naar
454.	saka. / ja / Ai saka. / ja / ai saka ai saka
	beneden te komen. / ja / Hij daalt / ja / hij daalt, hij daalt,
455.	ai saka ai saka, / ja / te a kon wan afoestan so.
	hij daalt, hij daalt, / ja / tot hij op zo'n afstand gekomen was.

[p. 46]

456.	/ ja a drop' a dropoe na a boi toe? / A drop' en kaba.
	/ ja hij heeft de jongen ook gedruppeld? / Hij heeft hem al
457.	/ ja / Dus di a saka doro, / ja /
	gedruppeld. / ja / Dus toen hij helemaal beneden was, / ja /
458.	da a boi bigin ar' go na sé na gowtoe toren.
	dan begon de jongen naar de kant van de gouden toren te gaan.
459.	/ ja / Da a man wai en anoe so. / M! / Dan a gowtoe
	/ ja / Toen stak de man zijn hand uit zo. / M! / Dan de gouden
460.	popokai sidon dja. / dape foe a boi? / Na en anoe.
	papegaai ging zitten. / daar bij de jongen? / Op zijn hand.
461.	/ ja / Da a man wip' en asi drai, / ja /
	/ ja / Dan draaide de man zijn paard met zijn zweep, / ja /
462.	dan a go doro na a boi. / ja / Fosi, dus a si kaba
	dan ging hij naar de jongen. / ja / Eerst, dus hij had al gezien
463.	tak' na en brada kaba. / ja / Dan a nak' a awidja
	dat het zijn broer was al. / ja / Dan sloeg hij met de toverstaf
464.	gi en: tjep! tjep! / ja / A drop' a sani dri tron
	naar hem: tjep! tjep! / ja / Hij druppelde het spul drie keer
465.	na en tapoe, / ja / dan a boi bigin djompo tap' a asi.
	op hem, / ja / dan begon de jongen op het paard te springen.
466.	/ san! / A drai loekoe en. / a boi /
	/ wat! / Hij draaide zich om om hem te bekijken. / de jongen /
467.	A bigin loek' a er' publiek, dan foe a san' dati
	Hij begon te kijken naar de hele menigte, dan om die reden
468.	a er' presi bigin seki, libisoema! / ala den libisoema
	de hele plaats begon te schudden, goeie hemel! / al de mensen
469.	opo? / Er' presi bigin seki. Den ston san
	stonden op? De hele plaats begon te schudden. De stenen die
470.	ben de, alamala bigin seki. / san! / Alamala
	er waren, alle begonnen ze te schudden. / wat! / Alle
471.	tron soema. Gowtoe popokai e singi. / den de na den asi tapoe? /
	werden mensen. De gouden papegaai zingt. / ze zijn op hun paarden? /
472.	Alamala de na tap' den asi, er' pres' e siki. / san! / A
	Allen zijn op hun paarden, de hele plaats schudt. / wat! / De
473.	gowtoe popokai e singi. / ala den sembe di go tron ston,
	gouden papegaai zingt. / alle mensen die steen geworden waren,
474.	alamala wiki a dé dati? / Alamala wiki. / ja / A boi
	allen ontwaakten die dag? / Allen ontwaakten. / ja / De jongen
475.	tek' en brada, dus a bigin ari gwe nanga en gowtoe
	nam zijn broer mee, dus hij begon weg te gaan met zijn gouden
476.	popokai. A boi ari ari ari ari. / dus a man gwe?
	papegaai. De jongen reed, reed, reed, reed. / dus de man ging weg?
477.	lib' den soema drape? / Ja. / ala soema bigin kon toch? /
	hij liet de mensen daar? / Ja. / alle mensen begonnen toch te
478.	Ja. Alamala bigin tringi na en baka e kon.
	komen? / Ja. Allen begonnen op een rij achter hem aan te komen.
479.	/ ja / Ma dat' wan' taki den man dati no man ré
	/ja / Maar dat wil zeggen dat die mensen niet konden rijden

[p. 47]

480.	nanga den toch. / Ja. Want den man dati, na dri joeroe nanga
	met hen toch. / Ja. Want die mannen, drie-uurs en
481.	toe joeroe asi den man abi. Dus a ré nanga
	twee-uurs paarden de mannen (jongens) hadden. Dus hij reed met
482.	en brada samen. Ma den tra man na baka den de. / ja /
	zijn broer samen. Maar de andere mannen zijn achter. / ja /
483.	We, mi mati, so Hendrik nanga Frederik bigin ari gwe.
	Wel mijn vrienden, zo begonnen Hendrik en Frederik weg te gaan.
484.	/ M! / A ten di meneer bigin wip' en asi, wip' en asi,
	/ M! / Toen meneer begon zijn paard te zwepen, zijn paard te
485.	wip' en asi, dan en brada bigin aks' en
	zwepen, zijn paard te zwepen, toen begon zijn broer hem te
486.	now. / ja / A taki: Fa joe doe kon na idee foe
	vragen nu. / ja / Hij zei: Hoe kwam je op het idee om
487.	tek' a gowtoe popokai? / M! / A taki: Wel, efi joe abi
	te nemen de gouden papegaai? / M! / Hij zei: Wel, als je hebt
488.	pasensi, / ja / dan joe sa kisi pasensi. / efi joe abi pasensi? /
	geduld, / ja / dan zul je geduld krijgen. / als je geduld hebt? /
489.	Dan joe sa kisi pasensi. Joe ferstan? / ja / Ef' joe abi
	Dan zul je geduld krijgen. Begrijp je? / ja / Als je hebt
490.	pasensi da joe sa kisi pasensi. / M! / Joe ferstan? Dan a
	geduld dan zul je geduld krijgen. / M! / Begrijp je? Dan de
491.	man bigin ré. A tak': O ... San dati wan' taki? A tak':
	man begon te rijden. Hij zei: O ... Wat wil dat zeggen? Hij zei:
492.	We, di joe ben e kon esrede joe ben miti soema a pasi.
	Wel, toen je gisteren gekomen was heb je iemand op de weg ontmoet.
493.	A taki: Ja ma mi miti wan m'ma nanga wan pa
	Hij zei: Ja maar ik ontmoette een moedertje en een oude man
494.	ma mi no ben ab' ten toch. / ja / A taki: O, i no ben ab' ten?
	maar ik had toch geen tijd. / ja / Hij zei: O, je had geen tijd?
495.	A taki: Nee. A tak': O. A tak': A boen. Te wi go a
	Hij zei: Nee. Hij zei: O. Hij zei: Het is goed. Als we naar
496.	oso joe sa jere moro fara foe a tori. / ja / A
	huis gegaan zijn zul je meer van de zaak horen. / ja / Hij
497.	taki: Ai. Den man ré! A ten da a man e ré, a man e loekoe
	zei: Ai. De mannen reden! Terwijl de man rijdt, de man kijkt
498.	nomo pe a pa ben de. / ja / a man e ré, ai loekoe nomo pe
	maar waar de pa was. / ja / De man rijdt, hij kijkt maar waar
499.	na pa ben de ma a no sabi moro. A man p'sa
	de pa was maar hij weet (het) niet meer. De man passeerde (de
500.	pe a ben si na pa kaba. / ja / A pa no de
	plaats) waar hij de pa al gezien had. / ja / De pa was er niet
501.	moro toch. / ja / A man ré a kon prakser tak': No, mi
	meer toch. / ja / De man reed, hij dacht na en zei: Nee, ik
502.	p'sa a pa kaba! / ja / A man e ré e ré èn now a
	ben de pa al voorbij! / ja / De man rijdt, rijdt en nu hij
503.	bigin loekoe now pe a m'ma ben de. / ja / Ma noti no
	begon te kijken nu waar de ma geweest was. / ja / Maar niets

[p. 48]

504.	ben jagi moro na pasi. Want no wan soema no ben de na a pasi
	was er meer op de weg. Want er was geen enkel mens op het pad
505.	moro foe si. / ja / So a man bigin wip' en asi now,
	meer te zien. / ja / Zo de man begon nu zijn paard te zwepen,
506.	den bigin ari foe kondre now. Want angri de toch?
	ze begonnen nu huiswaarts te rijden. Want ze hadden honger, toch?
507.	/ ja / Want so men' langa a man no njan moro toch? / ja /
	/ ja / Want zo lange tijd had de man niets gegeten, toch? / ja /
508.	A man bigin ari ari ari ari te d' a doro
	De man begon te rijden, rijden, rijden, rijden tot hij gekomen was
509.	na a foto mofo. Na gowtoe popokai bigin bari go in' a kondre.
	bij de stad. De gouden papegaai begon te roepen toen hij de
510.	/ M! / Mi mati, a foto seki!
	plaats binnenkwam. / M! / Mijn vriend, de stad stond op stelten!
511.	A gowtoe popokai begin singi baka: / ja /
	De gouden papegaai begon weer te zingen: / ja /
512.	Ja so de ja so de ti (onvertaalbaar)
	Ja so de ja so de ti
513.	na mi moi fowroe ti
	popokai mi sabi loe
514.	Dan koning jere. / ja / Wan sani e singi:
	Toen hoorde de koning het. / ja / Iets is aan het zingen:
515.	Na mi moi fowroe ti
	popokai mi sabi loe
516.	/ san! / Koning bigin broko opo. / ja / A er' foto seki
	/ wat! / De koning begon op te staan. / ja / De hele stad schudde
517.	kaba! Sroedati leki noti! Broko go go miti den man!
	al! Soldaten bij de vleet! Ze gingen de mannen tegemoet!
518.	Want den man kon kaba. / den kon? / Hendrik kon,
	Want de mannen zijn er al. / ze zijn gekomen? / Hendrik is er,
519.	Frederik kon. / san! / Popokai kon. Ala sani e kon. / e kon? /
	Frederik is er. / wat! / De papegaai is er. Alles komt. / komt? /
520.	Moro publiek de a baka ma den no man doro ete.
	Meer mensen komen er achteraan maar ze kunnen er nog niet zijn.
521.	/ den tra soema e kon? / Den a baka den kon want
	/ de andere mensen komen? / Ze zijn achter, ze komen want
522.	den man no man ré nanga den man dati toch. / ja /
	de mannen kunnen niet rijden met die mannen toch. / ja /
523.	Koning broko go teki den man. Asi tjar' kon na oso.
	De koning kwam de mannen afhalen. De paarden werden naar huis
524.	Mi mati, mi no kan taigi joe moro san ben
	gebracht. Mijn vrienden, ik kan je niet zeggen meer wat er zou
525.	kan p'sa na in' a foto dati. / ja / San ben kan pasa
	kunnen gebeuren in die stad. / ja / Wat er zou kunnen gebeuren
526.	na in' a foto dati mi no ben kan taigi iniwan ma j' sref'
	in die stad zou ik aan niemand kunnen vertellen maar zelf
527.	sabi kaba. / ja / So den man kon. Den man tjar'
	weet je het al. / ja / Dus de mannen kwamen. De mannen brachten

[p. 49]

528.	a gowtoe popokai kon gi koning, / ja / pot' a koning oso.
	de gouden papegaai naar de koning, / ja / naar het huis van de koning.
529.	/ M! / Poti ala sani moi, den boi jonkoeman, bigin
	/ M! / Ze zetten alle dingen mooi, de jongelieden, ze begonnen
530.	gwe na oso. A er' publiek broko kon in' a foto.
	weg te gaan naar huis. De hele schare kwam de stad in.
531.	/ ja / Koning kon skreki! Pe den soema dati komoto!
	/ ja / De koning schrok! Waar die mensen vandaan kwamen!
532.	Boi go a oso. Go na den m'ma nanga den pa.
	De jongens gingen naar huis. Ze gingen naar hun moeder en vader.
533.	Pa law, m'ma law / ja / Boi
	Pa was gek, ma was gek (van vreugde)! / ja / De jongens zijn
534.	kon baka! So a tori go so a tori kon so a tori go so a
	teruggekomen. Zo gaat het verhaal verder.
535.	tori kon! Mamanten verkadering. Hendrik nanga Frederik o
	's Morgens vergadering. Hendrik en Frederik gaan
536.	kon. Foe koning moes' loekoe san kan p'sa nanga
	komen. Want de koning moest kijken wat er zou gebeuren met
537.	den toe meneer disi. / ja / Ko'w tak' na Hendrik, ma Frederik
	deze twee heren. / ja / Laten we zeggen Hendrik, maar Frederik
538.	de na ini toe. / ja / Want a den toe man. / ja /
	is er ook in betrokken. / ja / Want het zijn die twee mannen. / ja /
539.	Den man kon. A ten den jonkman kon doro, fos' sani
	De mannen kwamen. Toen de jongemannen er waren, het eerste
540.	den man e doe den man e bigin loekoe / ja / na ini...
	wat de mannen doen, de mannen beginnen te kijken / ja / in...
541.	Den m'ma, ko'w' taki, den man e loekoe en m'ma,
	Hun moeder, laten we zeggen, de mannen kijken naar hun moeder,
542.	/ ja / want a den m'ma de na in' a olo. / M! / Na
	/ ja / want het is hun moeder die in de kuil is. / M! / Het is
543.	den man m'ma dape, a blaka frow di de na in'
	de moeder van de mannen, daar, de zwarte vrouw die is in
544.	a olo, na den mama. Ma dati Gado sor' den. Dat' na
	het gat, het is hun moeder. Maar dat toonde God hun. Dat was
545.	den m'ma, we no. Ma soso sens' den man e p'sa
	hun moeder, weet je? Maar alleen, wanneer de mannen voorbij komen
546.	go a skoro den man e kré foe a frow na in' a olo.
	om naar school te gaan huilen de mannen om de vrouw in het gat.
547.	Ma san' wan taki dati? A broedoe toch! / ja / A broedoe
	Maar wat wil dat zeggen? Het bloed toch! / ja / Het bloed
548.	e firi. / a m'ma no dede? / A m'ma no kan
	doet zich voelen. / de moeder is niet dood? / De moeder kan niet
549.	dede, ai njan ai dringi. Dat' na moeilijkheid toch? Sens'
	sterven, ze eet, ze drinkt. Dat is de moeilijkheid toch? Daar
550.	a m'ma e njan e dringi a no man dede. Ef' a no
	de moeder eet (en) drinkt, kan ze niet doodgaan. Als ze niet
551.	ben e njan no ben e dringi we dan a go dede,
	had gegeten, niet had gedronken, wel, dan was ze gestorven,

[p. 50]

552.	ma ai njan ai dringi èn a wroko moe so dati a no kan
	maar ze eet, ze drinkt en het moet zo gaan dat ze niet kan
553.	dede. Sofasi. A tori moes' kon a krin.
	sterven. Op die manier. Het gebeurde moet aan het licht komen.
554.	/ ja / Tori moes' kon a krin. Na gowtoe popokai,
	/ ja / Het gebeurde moet aan het licht komen. De gouden papegaai,
555.	/ ja / ala di a man e singi, ma a no dati wanwan.
	/ ja / alles wat de man zingt, maar dat is het niet alleen.
556.	Want a man kan taigi san kan pasa tamara toe. / ja / En
	Want de man kan zeggen wat zal gebeuren morgen ook. / ja / En
557.	fa mi ferstan a man dati want te a man o taki nanga joe
	zoals ik die man versta want als de man gaat praten met je
558.	fa mi nanga joe e taki... A man a singi, ai singi da ai
	zoals ik en jij praten... De man zong, hij zingt dan hij
559.	taki dan joe moe ferstan. / ja / San en singi san wani
	spreekt, dan moet jij verstaan. / ja / Wat hij zong, wat wilde
560.	beteken dati. Da soema de foe foeroe so wan taal? Masra
	dat betekenen? Dan wie is er om zo'n taal te voeren? Meneer
561.	Hendrik! Want masra Hendrik, san na gran m'ma nanga na
	Hendrik! Want meneer Hendrik, wat de oude ma en de
562.	gran pa gi en dape, de na foe verklaar en ala sani,
	oude pa hem daar gegeven hadden, was, hem alle dingen
563.	/ ala sani? / foe ferstan ala sani.
	te verklaren. / alle dingen? / om alle dingen te begrijpen.
564.	A ondrofeni a man abi kaba, foe a go poer' a gowtoe popokai
	De ervaring had de man al, omdat hij de gouden papegaai weg gehaald
565.	dan j' tjar' kon. Dus ala ondrofeni a man abi kaba. / a
	en mee gebracht had. Dus alle ondervinding had de man al. / hij
566.	koni moro ala soema? / Ala soema na in' a kondre, a
	is knapper dan alle mensen? / Alle mensen in het land, de
567.	man fon ala kaba foe koni. / M! / Dus a
	man (ver)sloeg allen reeds wat kennis betreft. / M! / Dus de
568.	man kon now na in' en oso now dan a gowtoe popokai bigin
	man kwam nu in zijn huis nu dan de gouden papegaai begon te
569.	singi gi en san wan' taki na soema di de na olo.
	zingen voor hem wat betekende de persoon die in het gat was.
570.	/ a dati a popokai e singi? / Dat' a popokai o singi gi
	/ dat zingt de papegaai? / Dat gaat de papegaai zingen voor
571.	en now, san wan taki a soema di de na in' a olo ini, san wan'
	hem nu, wat wil zeggen de mens die in de kuil is wat wil
572.	taki a soema di de na in' a olo. / di koning ben poti? /
	zeggen de mens die in de kuil is. / die de koning (daar) gezet had? /
573.	Di koning ben poti. / M! / A dati mi no sabi fa ai go
	Die de koning gezet had. / M! / Dat weet ik niet hoe hij gaat
574.	singi ma te na gowtoe popokai e singi a let' lek wan
	zingen maar als de gouden papegaai zingt, hij net als een
575.	papafowroe e singi. Te ai singi gi joe dan joe moe ferstan
	papavogel (?) zingt. Als hij zingt voor je dan moet je verstaan

[p. 51]

576.	/ ja / san en singi. A dat' na a gowtoe popokai e singi. / ja /
	/ ja / wat hij zingt. Zo zingt de gouden papegaai. / ja /
577.	Wanti a man e singi nomo: Jaso de ti, na mi moi fowroe ti,
	Want de man zingt slechts: (onvertaalbaar)
578.	popokai joe sabi loe, dus a joe moe sabi san wan' beteken dati.
	dus jij moet weten wat dat betekent.
579.	Joe ferstan? / ja / Dus so da man e singi. En so masra Hendrik
	Begrijp je? / ja / Dus zo zingt de man. En zo meneer Hendrik
580.	kar' en pa. A piki. A aks' en taki: Soema na
	riep zijn vader. Die antwoordde. Hij vroeg hem (dat): Wie is
581.	en, meki Hendrik. Wanti en ferstan kaba
	het die hem, Hendrik, verwekt heeft? Want hij verstond al
582.	san en popokai singi gi en. / ja / Want na en abi a
	wat zijn papegaai zong voor hem. / ja / Want hij had de
583.	popokai. / ja / A tak': We, en no sabi. A tak': O!
	papegaai. / ja / Hij zei: Wel, hij wist het niet. Hij zei: O!
584.	Ma na m'ma san de na ini a olo, de en mama. Ma en pa,
	Maar de ma die is in de kuil, is zijn moeder. Maar zijn vader,
585.	dati en no sabi. Ma en koning kan taig' en now, kan
	die kent hij niet. Maar zijn koning kan hem nu zeggen, kan
586.	taigi now soema na en pa. Want a frow san de na in' a olo
	nu zeggen wie zijn vader is. Want de vrouw die is in het gat
587.	dati na en mama / ja / En Hendrik nanga en Frederik, en
	dat is zijn moeder. / ja / Hij, Hendrik en hij, Frederik, zijn
588.	pikin brada Frederik, na den m'ma de na in' a olo. / M! /
	jongere broer Frederik, hun moeder is in de kuil. / M! /
589.	Want den o feni tori! Koning law.
	Want ze gaan er achter komen! De koning begrijpt er niets van.
590.	Koning sabi kaba taki na de mi frow, want mi frow
	De koning wist al dat het mijn (zijn) vrouw was, want mijn vrouw
591.	ben de swanger toe jari, mi g'a orlog. Mi las'
	is twee jaar zwanger geweest, ik ging oorlog voeren. Ik verloor
592.	ala orlog, mi frow gebore soso poespoesi nanga dagoe.
	alle oorlogen, mijn vrouw baarde alleen een kat en een hond.
593.	/ san! / A frow ben kisi noiti wan tra sortoe pikin moro
	/ wat! / De vrouw heeft nooit meer een ander soort kind gekregen.
594.	A den toe boi dat' nomo a ben kisi,
	Het zijn alleen die twee kinderen (dieren) die ze gekregen heeft,
595.	foe sens' ten di a de. Dan now soema nanga a frow mek' den
	sinds ze bestaat. Dan nu wie heeft met de vrouw gemaakt deze
596.	toe boi disi dan. Dat' a koning sref' moes' ferklari now.
	twee jongens dan? Dat moest de koning zelf nu verklaren.
597.	Want a boi piki en kaba. A boi taig' en kaba taki:
	Want de jongen antwoordde hem al. De jongen zei hem reeds, dat:
598.	Disi na wi m'ma dus now soema na widisi pa? Now da joe
	Dit is onze moeder, dus nu wie is onze vader? Nu dan jij
599.	moe ferklar' en now soema na wi pa. Ma na m'ma di de
	moet het nu uitleggen wie onze vader is. Maar de ma die is

[p. 52]

600.	in' a olo, dat' na wi m'ma. Mi nanga Frederik m'ma de
	in het gat, dat is onze moeder. Mijn en Frederik's moeder is
601.	in' a olo. / ja / Koning now no sabi, san f' a doe now.
	in de kuil. / ja / De koning weet nu niet, wat hij moet doen.
602.	/ M! / Koning law! Koning a foe aks' en now
	/ M / De koning is radeloos! De koning begon hem nu te vragen,
603.	taki: We, pe a ben libi. Soema ben kwek' en.
	en zei: Wel, waar heeft hij gewoond? Wie heeft hem opgevoed?
604.	Soema na en m'ma nanga en pa di ben kwek' en.
	Wie zijn zijn vader en zijn moeder die hem opgevoed hebben?
605.	/ a so koning aks' en? / Koning aks' en.
	/ dat vroeg de koning hem? / De koning vroeg hem (dat).
606.	A taki: Now mi sa tjari den gi joe now, soema ben kweki mi.
	Hij zei: Nu zal ik ze bij je brengen nu, die me opgevoed hebben.
607.	/ ja / Soema mi sabi leki mi m'ma nanga mi pa. / ja /
	/ ja / Degenen die ik ken als mijn moeder en mijn vader. / ja /
608.	En now oen go tek' a owroe pa nanga a owroe m'ma tjar'kon
	En nu gaan we de oude pa en de oude ma laten komen
609.	now. Wel, a pa nanga a m'ma no kan kis' den boi dati moro.
	nu. Wel, de pa en de ma konden deze jongens niet meer krijgen.
610.	Den no kan mek' so wan boi dati. / ja / Want den owroe kaba,
	Ze konden zo'n jongen niet maken. / ja / Want ze zijn al oud,
611.	den no ben kisi pikin. Joe si en?
	ze hebben geen kinderen gekregen. (uitbundig gelach!) Snap je het?
612.	Dan now a tjar' en m'ma nanga en pa kon now, dan en pa
	Dan nu hij liet zijn moeder en zijn vader komen nu, dan zijn pa
613.	nanga en m'ma now kon gi ferklaring now, / ja / fa a kon
	en zijn moeder kwamen nu verklaring geven. / ja / hoe het kwam
614.	dati a abi den pikin disi. A man tek' en boekoe now da a brok'
	dat hij deze kinderen had. De man nam zijn boek nu, dan hij
615.	en opo gi koning, skrifi ala sani na ini. En
	opende het voor de koning, hij had alles erin geschreven. Hij
616.	tjar' a datum kon loekoe, ala sani klop nanga di f' a koning
	liet de datum zien, alle dingen klopten met die van de koning,
617.	d'a ben go a orlog so wan ten so wan ten,
	dat hij was getrokken ten oorlog op zo'n tijd, op zo'n tijd,
618.	so wan ten en frow ben befal. / san! / Dan den juiste
	op zo'n tijd was zijn vrouw bevallen. / wat! / Dan de juiste
619.	dé dati alamala de na in' a pa boekoe. / ai boi! / Mi
	dagen zijn allemaal in het boek van de pa. / tjonge! / Mijn
620.	mati, so ala sani e kon ferklaring. / moi tori! /
	vrienden, zo worden alle dingen duidelijk. / mooi verhaal /
621.	En so koning ab' foe poer' a frow dati na in' a olo. Want
	En zo moest de koning die vrouw uit het gat halen. Want
622.	san j' denki p'sa? Mi las' wan pisi f' a
	wat denk je dat er gebeurd is? Ik vergat een stukje van het
623.	tori. / ja / Na bediende, di koning pot' na frow go
	verhaal. / ja / De bediende, toen de koning de vrouw stopte

[p. 53]

624.	na in' a olo, dan a ben trow nanga a bediende now. I
	in de kuil, toen was hij met de dienstbode getrouwd nu. Je
625.	ferstan? A trow nanga en now. / a koning? / Ja.
	begrijpt? Hij was nu met haar getrouwd. / de koning? / Ja.
626.	A trow nanga a bediende foe oso. I ferstan?
	Hij was getrouwd met de bediende van het huis. Begrijp je?
627.	/ ja / Ma now dan san kan p'sa nanga so wan frow? Den
	/ ja / Maar nu dan wat moet er gebeuren met zo'n vrouw? Ze
628.	tek' a frow dati kroon dan den poer' a blaka frow kon.
	namen de kroon van die vrouw af, dan haalden ze de zwarte vrouw.
629.	Dan den was' en moi krin, ala sani regel en moi.
	Dan wasten ze haar mooi schoon, alle dingen kwamen mooi voor
630.	/ ja / Taki: En noit moro kan trow, kan
	haar in orde. / ja / Ze zei: Zij kan nooit meer trouwen, kan
631.	tan trow nanga na weti man moro, bika sainde foe
	getrouwd blijven, met de blanke man meer, wegens
632.	en mishandel san en kisi. / ja / Te en ben
	haar mishandeling die ze ondergaan had. / ja / Als ze had
633.	tek' wan nengre leki en srefi, en noit ben kan kisi so wan
	genomen een neger zoals zijzelf, had ze nooit kunnen krijgen zo'n
634.	mishandel. / ja / A betre den ben kot' en bro,
	mishandeling. / ja / Het was beter als ze haar gedood hadden,
635.	foe di kande en ben doe wan ogri, ma dati den no
	omdat misschien had ze iets slechts gedaan, maar dat ze niet
636.	ben kan doe nanga en noiti. Ma dati, lanti n' e tak'
	hadden kunnen doen met haar nooit. Maar dat, de wet spreekt niet
637.	so lek' san mi nanga joe e taki. / ja / A ben moes' foe tan.
	zoals ik en jij spreken. / ja / Ze moest blijven.
638.	/ ja / En na frow dati, na en boeba den ben fel moi.
	/ ja / En die (andere) vrouw, haar huid vilden ze mooi.
639.	Joe sabi san den doe nanga en boeba kaba? Dus a koko....
	Weet je al wat ze met haar huid gedaan hebben? Dus het hoofd....
640.	Joe srefi sabi san den ben doe nanga en? / ja / Dus so na
	Jezelf weet wat ze ermee deden? / ja / Dus zo
641.	Frederik nanga Hendrik ben tron..... prins, no? / ja / En
	Frederik en Hendrik werden..... prins, nietwaar? / ja / En
642.	na m'ma ben de lek' san ai ben de baka / ja / En na frow,
	de moeder werd zoals ze vroeger was. / ja / En de vrouw,
643.	den bonjo foe en dati den ben meki wan trapoe, na oso.
	de beenderen van haar, daarvan maakten ze een trap, in huis.
644.	Dat' na blaka frow ben kan kren na loktoe, / san! / dan a
	Daarop kon de zwarte vrouw omhoog klimmen, / wat! / dan ze
645.	ben figi en foetoe na a boeba. / di foe a bediende? /
	veegde haar voeten af aan de huid. / die van de dienstbode? /
646.	Di foe a bediende. En so na owroe pa èn na owroe m'ma
	Die van de dienstbode. En zo de oude pa en de oude ma
647.	kon tron wan goedoe frow. Dus pasensi de
	werden een welgestelde vrouw. (verspreking?) Dus geduld is

[p. 54]

648.	fanowdoe. / ja / Te joe no abi pasensi, / ja / da joe
	nodig. / ja / Als je geen geduld hebt, / ja / dan ben je
649.	dede. / ja / Te j' abi pasensi toe joe sa
	dood (verloren). / ja / Als je echter geduld hebt zal je
650.	libi langa. / joe sa libi langa! / Dati pasa nanga Hendrik
	lang leven. / je zult lang leven! / Dat gebeurde met Hendrik
651.	nanga Frederik. Pasensi meki Frederik nanga Hendrik tan na
	en Frederik. Geduld maakte dat Frederik en Hendrik bleven in
652.	libi. / ja / Foe di Hendrik ben abi pasensi moro en
	leven. / ja / Omdat Hendrik meer geduld gehad had dan zijn
653.	brada, dat' meki den tan na libi. Ma te pasensi
	broer, dat maakte dat ze in leven bleven. Maar als geduld
654.	no ben de na Hendrik, dan so den alamala ben tan
	niet bij Hendrik geweest was, dan zouden ze zo allemaal gebleven zijn
655.	drape. / ja / Te dape a tori f' mi ben stop. / a tori disi
	daar. / ja / Hier eindigde mijn verhaal. / dit verhaal
656.	na wan gefaliki tori a ben de wan moi tori foe di
	is een geweldig verhaal, het was een mooi verhaal voor deze
657.	neti! /
	avond! /

d. Typen en motieven

Het type van dit sprookje komt niet voor in Aarne-Thompson's register. Wel echter vinden we daar typen die met dit sprookje in verband staan.

Aarne-Thompson 303 geeft de volgende analyse:

1.	Twin brothers or blood brothers
2.	Born in magic fashion
3.	One frees a princess from a dragon
4.	A witch turns him to stone
5.	Second brother sleeps with his brother's wife and rescues him from enchantment.

Vergelijken we deze punten met dit verhaal dan vinden we:

1. Het zijn geen tweelingbroeders maar ze zijn onder dezelfde merkwaardige omstandigheden geboren en grootgebracht; ze zijn uitermate aan elkaar gehecht en voelen zich verantwoordelijk voor elkaar. Als de jongste geacht wordt dood te zijn, wil de oudste niet verder leven.

2. Bij hun geboorte spelen weliswaar geen magische factoren een rol, maar de abnormale omstandigheden waaronder de oudste geboren wordt herhalen zich bij de jongste. De jaloerse dienstbode verwisselt beide keren de pasgeborenen voor een dier; beide keren ook worden de te vondeling gelegden liefderijk opgenomen door een bejaard echtpaar, zodat ze toch als broeders opgroeien.

3. Er wordt geen prinses bevrijd; wel leidt hun optreden uiteindelijk tot de bevrijding en het eerherstel van hun - tot dan toe hun onbekende - moeder.

4. De jongste broeder wordt veranderd in steen, evenals de velen voor hem die geprobeerd hadden, de gouden papegaai voor de koning te bemachtigen. Dit veranderen gebeurt echter niet door een oude vrouw of zo iemand.

[p. 55]

5. De oudste broer redt de jongste van de betovering; een vrouw speelt hierbij geen rol; de leeftijd der broers is 10 en 9 jaar.

Van de 37 motieven die A.T. bij dit type geeft komt slechts motief D 231, (man turned to stone) in ons verhaal voor.

Aarne-Thompson 550 geeft de volgende karakterisering:

Search for the Golden Bird. With the help of an animal, the youngest brother succeeds. On his return he saves his brothers who betray him.

Vergelijking met ons verhaal geeft de volgende punten: het zoeken naar de gouden papegaai is een belangrijk onderdeel van dit sprookje. Niet de jongste, maar de oudste broer slaagt, niet met behulp van een dier maar van een geheimzinnige oude man en oude vrouw, waar hij onderweg vriendelijk voor was. Hij redt zijn broer (niet: broers), deze verraadt hem niet maar geniet met hem van de triomf bij de terugkeer en van de vreugde bij het vinden van hun echte moeder.

De punten die in de analyse van dit type genoemd worden hebben weinig of geen betrekking op ons verhaal, behalve punt 1 (het voorwerp van de zoektocht) en een onderdeel van punt 2 (de broer die slaagt is vriendelijk tegen wie hij ontmoet en krijgt daardoor waardevolle adviezen).

Van de 38 motieven die AARNE-THOMPSON bij dit type noemt, komen er slechts 4 in ons verhaal voor, nl.:

1.	Quest for golden bird. (H. 1321-2)
2.	Magic healing water (D. 1500.1.18)
3.	Kind and unkind (Q 2)
4.	Animals (hier: mensen) help hero on quest (H. 1233.6)

Misschien mag een voorzichtige conclusie getrokken worden: het sprookje ‘De gouden papegaai’ is voor een deel een contaminatie van de typen A.T. 303 en A.T. 550. Is dit waar, dan heeft de oorspronkelijke verteller deze twee verhalen van uitgang op een meesterlijke wijze gecombineerd; het resultaat maakt een volkomen homogene indruk met zijn strakke, heldere compositie.

(vgl.: KURT RANKE: Die zwei Brüder: Eine Studie zur vergl. Märchenforschung FFC 114, Helsinki 1934).

De bestraffing van de dienstbode is practisch gelijk aan die van de bedriegster in ‘The sleeping prince’, HERSKOVITS no. 121, waar we ook te weten kunnen komen wat er met het hoofd gebeurde (iets dat de verteller van ‘De gouden papegaai’ bij zijn toehoorders als bekend veronderstelde): van de schedel wordt een wasbekken gemaakt. Iets dergelijks treffen we in HERKOVITS 127 aan.