Brieven. Deel 7. 2 juli 1937-30 november 1938

3501. Aan P.H. Dubois: Meester Cornelis, 2 augustus 1938

Mr. Cornelis, 2 Augustus 1938.

Waarde Heer Dubois,

Het spijt me dat ik u niet eerder heb kunnen antwoorden, maar... mijn leven is zelfs allesbehalve stabiel, en met het werk dat ik doen moet en de verplaatsingen, komt de correspondentie er slecht af. Maak u geen zorgen over die boeken bij Querido, die zaak is geregeld, en als u geen kans ziet uw bespreking, essay of ‘studie’ ergens te plaatsen, tant pis.^1.

Ik ben nu weg van het Landsarchief en op het punt om - na een maand verblijf in Mr. Cornelis, in mijn oude huis (zie Het Land v. Herkomst, ‘Gedong Lami’) - naar Bandoeng te vertrekken. Het klimaat is daar heel wat beter dan dat van Batavia, waar iedereen eig. op halve kracht leeft, zeker geestelijk. Ik krijg in Bandoeng de kans voor een uitgever te werken, voorloopig voor niks - dwz. op het risico van gedeelde winst of verlies. Van den uitslag zal dus afhangen of wij voorloopig nog in Indië blijven dan wel eind van dit jaar, uiterlijk begin '39, naar Europa teruggaan. (Het is eigenlijk kolder om dergelijke plannen te maken, met de dreigende oorlog; Chankufeng-incidenten,^2. etc.)

Ik heb erover gedacht wat ik voor u zou kunnen doen, maar werkelijk, hoe kan iemand die voor zichzelf nauwelijks een uitweg ziet, iets bevredigends vinden voor een ander? Begin '39 verschijnt in Holland een tijdschrift van jongeren - eindelijk! - dat Werk zal hee-

1. Dubois heeft in die tijd geen essay over DP geschreven.

2. Op 12 juli 1938 hadden Russische troepen in Mantsjoekwo, Mantsjoerije de grens overschreden en de plaats en berg Tsjangkoefeng bezet. Met name in de nacht van 30 op 31 juli waren er hevige gevechten uitgebroken tussen Japanse en Russische troepen, waarbij de heuvel van Tsjangkoefeng door de Japanners heroverd werd.

[p. 426]

ten. Een van deze jongeren die in de redactie komen, is Aad. van der Veen, iemand die weet wat werkloosheid en armoede zijn, en die ook afgescheiden daarvan een uiterst sympathiek iemand is. Is dat tijdschrift niet een mogelijkheid voor u? Schrijft u Van der Veen om zich met hem in contact te stellen en noemt u mij gerust. Zijn adres is: 71 rue Dupont, Schaerbeek-Brussel (België). Hij is Hollander, maar zit daar voor 't Brusselsch Weekblad, ik bedoel: Holl. Weekblad voor België, waar Greshoff hem in gehaald heeft. U kunt ook Greshoff persoonlijk schrijven: legt u hem uw omstandigheden uit; als hij wat voor u doen kan, zal hij 't zeker niet laten. Adres tot 1 Sept.: Villa La Verne, chemin François Gairaud, Juan-les-Pins (A.M.), Frankrijk. Zijn gewoon, brusselsch adres is: 130 boulevard Auguste Reyers, Schaerbeek-Brussel. Als de vakanties over zijn, kunt u Ter Braak namens mij opzoeken: Kraaienlaan 36, Den Haag. Ik zie niet wat ik u beter zou kunnen raden, want hier vanuit Indië kan ik moeilijk iets voor u doen, en in Indië zelf is op literair gebied nagenoeg niets te verrichten, tenzij zooals ik het doe - maar daarvoor zou u hier moeten zijn, en werkelijk; de kansen zijn niet groot genoeg om de reis te rechtvaardigen! Mij zelf zou 't verwonderen, als ik na de 1^e helft van '39 uiterlijk hier nog zat. En wat mij in Europa wacht, is hoogstwschl. een situatie, verwant aan die waarin u nu zit.

U hebt één ding voor: jongmensch en alleen te zijn. Met vrouw en kind moet de armoede iets drievoudig afschuwelijks zijn. Ik had er nog maar een voorsmaak van, in Parijs, maar die is mij blijven heugen.

Is er iets precies', dat ik voor u doen kan, schrijft u mij gerust. Een adres in Bandoeng heb ik nog niet, maar u kunt mij altijd bereiken c/o A.C. Nix, uitgever, Landraadweg 3, Bandoeng (Java).

Met een handdruk, gaarne de uwe

EduP.

P.S. - Ik laat u van hieruit sturen (zoodra ze verschenen zullen zijn) een boekje getiteld Het Sprookje van de Misdaad, zijnde 3 dialogen over 't detective-verhaal, en Multatuli, 2^e pleidooi zijnde een soort supplement op De Man v. Lebak.