[Hij schreef: ‘Denk ik aan Duitsland in de nacht...’]
Hij schreef: ‘Denk ik aan Duitsland in de nacht...’
Dit schreef hij in het Duits, maar in Parijs
Zijn naam, dat weet u wel, was Heinrich Heine
Al stelde hij zijn ballingsoord op prijs
De Seine werd toch nooit geheel die Seine
Hij dacht aan Duitsland en hij had verdriet
Maar waren het beambten, Turnvereine
Het Duitse landschap of het Duitse lied
Waaraan hij bitter of verlangend dacht?
Gebied, gebroed, geloof, geschiedenis -
Wie weet precies wat Duitsland was of is?
Dat Heinrich Heine leefde van 1797 tot 1856 (na 1830 als balling in Parijs) is geen geheim. Evenmin, dat hij na 1933 werd benoemd tot unbekannter Dichter, aangezien de maker van een onuitroeibare, oerduitse liedtekst als Die Lorelei volstrekt geen jood (bijvoorbeeld Heinrich Heine) had kunnen zijn.
Ook kent u zijn verzuchting Denk' ich an Deutschland in der Nacht/So bin ich um den Schlaf gebracht/Ich kann nicht mehr die Augen schlieszen/Und meine heiszen Tränen flieszen. Heine was Duitser met hart en ziel, maar wat hij beminde (en vertegenwoordigde) was een machtiger gebied dan Duitsland. Men zou het ‘Deutschtum’ kunnen noemen, indien dat woord niet door stelselmatig misbruik zo'n akelige bijklank had gekregen. Desalniettemin - het gebied bestaat, zij het niet altijd en overal even manifest, en hij had geen ongelijk met zijn heimwee.