Het zelfgewilde einde van oude mensen

[p. 94]

Enkele persoonlijke stemmen
H. Drion

Ook in een groot aantal persoonlijke brieven die als reactie op het essay geschreven zijn stonden zinsneden die de moeite waard zijn in deze bundel, zij het buiten hun context, opgenomen te worden. Zij laten enkele stemmen horen die niet in de publieke media geuit werden maar toch waardevolle bijdragen zijn aan de openbare discussie.

‘Ik zou U in overweging willen geven de verdere doordenking en uitwerking van Uw gedachte in handen te geven van een kleine commissie onder Uw leiding of in elk geval medewerking... Ik realiseer me overigens dat het heel wat jaren zal kosten voordat een uitgewerkte vorm van Uw voorstel het Staatsblad zal bereiken.’

‘Niet àlle ouderen willen hun leven rekken totdat al hun functies uitgeput zijn. Velen willen dit wel; voor hen zijn de verzorgingshuizen en verpleeghuizen een uitkomst. Zij hebben het volste recht zich daar te laten verplegen totdat hun lichaam het opgeeft. Ik wil daar via de belasting graag aan bijdragen. Maar geef

[p. 95]

míj dan het recht via mijn huisarts een gemakkelijk in te nemen en feilloos werkend middel te verkrijgen waarmee ik op míjn tijd mijn leven kan beëindigen.’

‘Ik hoop van harte dat Uw NRC stuk iets in beweging zet in kringen waar men gedachten kan omzetten in wetsvoorstellen.’

‘Wij hopen dat U, gesterkt door veel instemming, ook doordringt tot het parlement of de overheid.’

‘... het vervelende van de zaak is dat eigenlijk niemand het aandurft zijn huisarts over “de pil” te benaderen uit angst slapende honden wakker te maken. Mocht de taboeachtige sfeer in deze kwestie veranderen, dan wordt het misschien eenvoudiger met de huisarts te overleggen.’

‘Men verwart vaak euthanasie met de door U bedoelde zelfdoding. Over euthanasie is al zoveel geschreven Maar U gaat een stap verder, U doelt niet op “onduldbaar lijden” (wat dat dan ook precies wezen mag) maar op de vrijwillige keuze een als minder leefbaar ervaren leven te verlaten.’

‘Ook ik ben behept met de gevoelens der ouderdom. Deze leiden, dat kan ik U uit ervaring zeggen, tot een andere gevoelsinhoud dan wanhoop, meer tot de zekerheid der hopeloosheid... Het is voor veel bejaarden telkens weer irritant te ervaren hoe jongeren, die de gevoelens der ouderen nooit hebben gehad,

[p. 96]

hen een combinatie trachten op te dringen van eigen en theoretische gevoelens die zich slecht met de werkelijkheid verdragen.’

‘U snijdt precies het probleem aan waar wij mee zitten... Je wilt tenslotte noch de huisarts noch je kinderen belasten met de verantwoordelijkheid.’

‘De wetenschap dat men het leven kan beëindigen wanneer men dat wil ontneemt aan de wens zijn lading. Je kunt ook wachten tot morgen enzovoort enzovoort, totdat je vanzelf dood bent.’

‘Zou het niet zinvol zijn een onderzoek in te stellen, misschien in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Vrijwillige Euthanasie, naar de mening en wensen van ouderen over deze materie?’

‘Een hoop mensen willen wel, maar hebben de moed niet.’

‘In de “enorme geruststelling” die U voorziet bij pilbezit geloof ik niet.’

‘Mijn vader heeft door pertinent alle eten en drinken verder te weigeren het lot in eigen hand genomen. Hij was een dapper, sterk, maar ook trots mens.’

‘Waarom voorlopig alleen alleenstaanden? Denkt U dat het zo ingrijpend is voor de achterblijvende, dat het een extra belasting is? Ik geloof dat je als je samen

[p. 97]

een leven lang achter je hebt... van elkaar weet dat een dergelijke wens/beslissing niet lichtvaardig genomen wordt... en je er vrede mee kunt hebben.’

‘Mijns inziens is onze cultuur, mede onder invloed van de exegese dat ons leven ons “geschonken” is, tot een excessieve vorm van bestrijding van zelfmoord gekomen.’

‘Het lijkt beter dat men zich na een bepaalde tijd bij (bijvoorbeeld) een ziekenhuis kan melden en aldaar het gif tot zich kan nemen, onder toezicht en als men wil in gezelschap van de zijnen.’

‘Beseft Drion de reële risico's?... vooral die van misdadig gebruik?... en hoe zit het met mensen die geleidelijk aan... (prae-) dement worden?’

‘Naar mijn mening wordt het aantal oudere mensen dat met het door U geschetste probleem worstelt door U niet overschat.’

‘Men moet er rekening mee houden dat het middel in verkeerd handen komt. Ik denk aan situaties waar de betrokkene overlijdt voordat, of zonder dat, het middel is gebruikt. Wie krijgt daarover dan de beschikking: Wat kan hij of zij daarmee doen?’