Nederduitsche tael- en letterkundige lessen voor school- en zelfonderricht
(1860)–Emmanuel van Driessche–
Auteursrechtvrij
[pagina 455]
| |
8. - BuitenlevenGa naar voetnoot(1).Visschen.Ginds, waer in sombre pracht, de dikke wilgeblaêren
Aen 't frissche van den stroom hun frissche luwte paren,
Daer vat de visscher post, en gooit zyn' angel uit,
En staert, de schalkte in 't oog, en vlammende op den buit,
Naer 't zinken van den kurk en 't buigen van den hengel.
Wat burger van den vliet uit al het stroomgemengel,
't Zy door zyn zwelggraecht, 't zy door dartelheid verrast,
Byt in 't verlokkend aes, aen 't doodlyk yzer vast?
Ligt zal 't een vlugge post, een goudgeschubde korper,
Of aller waetren schrik, de felle visschenslorper,
Een baers, wier zilvren dosch met purpren zwemmers blinkt,
Of gladde paling zyn, die 't lyf in kronkels wringt.
| |
Jagen.Verklaert m'in 't hemelruim den oorlog aen de vogels,
De jager neemt zyn roer, bevrucht met schroot en kogels,
En bootst den donder na. Zyn oog geleidt den loop;
't Gaet af met schrikbren knal, en bliksemt in den hoop.
Wien zal dit moordend schot het lood door 't harte jagen?
De kievit, die aen 't veld heur onheil schynt te klagen,
Of, teedre leeuwrik, u, die als gy d'adem geeft,
In trillend' orgelklank en zangrig zuchten sneeft!
| |
[pagina 456]
| |
Doch waertoe hier dien moord, dien laffen moord te malen!
Dien oorlog zonder nut, en zonder roembehalen!
Gy, Zangster, die weleer, door deernis aengevoerd,
Voor 't vliegend zangrendom de harten hebt geroerd,
Komt, wilt ge, en dryf ons aen om 't schaedlyk dier te vellen,
Wiens voorhoofd wapens heeft, om zich ter weer te stellen;
Dat, vyand van ons vee, noch oogst noch akker spaert,
En zegeteekens biedt, geen jagers arm onwaerd!
Maer hoe! reeds hoore ik daer de schelle horens klinken:
Reeds zien wy 't moedig ros het vuer uit de oogen blinken,
Het trappelt met den hoef, en knabbelt op 't gebit,
En rukt aen toom en trens, en schuimt zyn teugels wit.
Dees toestel tot den kryg, 't geruisch der togtgenoten,
Wekt de yzing reeds in 't hert, zyn leger uitgeschoten.
Hy siddert tot in 't merg, en overdwelmd van schrik,
Blyft hy besluitloos staen in 't hachlyk oogenblik.
Zal hy met schuchtren ren der jaegren stoet ontvlieden;
Of, zal by de overmagt een' fieren weêrstand bieden?
Is 't zyn gewapend hoofd, of wel zyn vlugge voet
In 't nypende gevaer, dat hy betrouwen moet?
Lang twyfelt hy; vergeefs! de vrees weegt eindlyk over;
Hy vliedt, hy ylt, hy zweeft, en streeft door bosch, en loover,
En is op 't oogenblik den jagtstoet uit 't gezicht.
Het ros, zyn meester thans, schiet als een bliksemschicht
Vooruit, en neemt zyn vlugt; zyn driftige beryder,
Hem hellende over 't hoofd, speurt altyd wyd en wyder.
Hy vliegt door hegge en tuin, vereffend vore en grop,
En de aerd' stuift onder hem in zwarte wolken op.
Het hert intusschen vliedt; en de adem van de winden
Verraedt den brakken 't spoor, om 't vlugtig dier te vinden.
Zy snufflen 't, waer zyn stap in 't zand geteekend sta,
En volgen 't, uitgestrekt, met brandend snuiven, na.
Dan vloekt het bevend hert die onbetrouwbre voeten,
Wier trouwelooze hulp hy met den dood zal boeten!
| |
[pagina 457]
| |
Vervolgd, gejaegd, omringd van schrikbare overmagt,
Denkt hy in 't felst des noods aen vrienden en geslacht.
Eer trotsche boschmonarch, nu vlugtling en verlegen,
Zoekt hy hunn' bystand aen, en treedt hun siddrend tegen.
Maer ach! het baet hem niet, dat hy zyn voorhoofd bukt,
Of, vleijende, onder hen op 't veldgras nederhukt,
Om roemloos zich in 't woud den wissen dood te ontstelen:
Daer is geen hulp! men vliedt, en vreest zyn lot te deelen.
Zoo vliedt een hoveling zyn' ongelukkig' vorst! -
Nu vlugt hy hygend voort, met afgematte borst,
En vindt die bosschen weêr, nu balling en verstooten,
Waerin hy zoo veel roems en wellust heeft genoten,
Toen eertyds woud en rots en omgelegen dal
Weêrgalmden van zyn stem in liefde- en krygsgeschal.
......,............
't Heeft alles voor hem uit, eer, liefde, en heerschappy!
Vergeefs zelfs staet hem 't lot in deze wanhoop by,
Wen zich een jeugdig hert, met dol vermetel wagen,
Voor hem in 't jagtspoor stelt, en in zyne plaets laet jagen.
Men volgt; maer de oude brak verlaet zich op zyn lucht.
De vlugtling hoort van verr' het daevrend jagtgerucht,
En yst, en stuift van daer. Bedacht op schrandre treken,
Beproeft hy thans zyn spoor al springende af te breken,
Of schuift door 't rulle zand, en wischt zyn' voetstap uit.
Nu wendt hy schichtig om door 't digt bewassen kruid,
En laet een angstig oog door heel de verte weiden,
Verwydert zich; keert weêr; en overkruist de heiden;
En maekt voor die hem volgt een onherkenbaer spoor.
Somwylen houdt hy stand; herhaelt zich; spitst het oor;
Als 't naedrend moordmuzyk van hond- en jaegrenstemmen,
Van 't digte woud herhaeld, zyn hygend hart beklemmen.
Nu zet hy 't weêr op nieuw al siddrend op de vlugt;
Put list en krachten uit; en alles, zonder vrucht.
Reeds zweeft deschrik des doods den vlugtling door zyne aderen:
| |
[pagina 458]
| |
Elk' oogwenk ziet hy haer met dubbele yzing naderen:
Hy voelt ze in 't kloppend hart met raedloos siddren slaen:
Hy blikt ze in elken struik, in elken heester, aen.
Reeds, waent hy, voelt hy zich van achter aengegrepen;
En, moê van door 't geboomt, zich magtloos heen te slepen,
Schiet hy van d'oever af, en werpt zich in den vliet;
Maer 't afgerende dier ontvlugt zyn noodlot niet.
Haest vliegt hem, heet op bloed, van dorst en woede ontstoken,
(Ter wyl men 't drupplend zweet uit schoft en hals ziet rooken)
Met brandende oog en muil, en hongerend gebit,
De dolle jagstoet na, die op zyn hielen zit.
Het water heeft geen kracht, hun dorre keel te laven,
Maer bloed is 't, wat hun faelt; om bloed is 't, dat zy draven.
Nu hooploos, zonder hulp, in reddingloozen staet,
Neemt de afgejaegde prooi de razerny te baet.
Helaes! wat heeft hy thans van de uitgeputte krachten,
In ydle vlugt verspild, by 't wis verderf te wachten;
En waerom 't niet ter stond, naer de inspraek van zyn' moed,
Door eedlen wederstand veredeld of verhoed? -
Door de overmaet van vrees in 't eind' ten stryd gedreven,
Veracht hy 't doodsgevaer uit wanhoop aen zyn leven.
Ontzaglyk valt hy nu op zyn bespringren in,
En staet hunn' aenval uit met kloeken heldenzin.
Zyn wapen treft en kneust, al woedende in het ronde,
Den dapperste uit den hoop met de allerfelste wonde.
Maer alles schiet op eens gelyklyk op hem af!
't Is alles ééne beet, één woeden, één geblaf!
Hy stoot, hy worstelt nog. Doch eindlyk afgestreden,
Helaes! wat baten hem zyn net gevormde leden,
Zyne eedle lyfsgestalte en ryk getakte kroon!
En 't luchtig voetgestel, ter toegift by dat schoon!
Hy wankelt, stort, bezwykt, en sterft in 't aeklig treuren,
En roert hun zelven 't hart, wier tanden hem verscheuren. -
| |
[pagina 459]
| |
Egeria.'t Gebergt' van Schotland houdt een menigte besloten
Van waetren, van rondsom tot meeren zaemgevloten.
Daer neemt de breede Tay zyn' oorsprong uit hun nat,
Met twintig stroomen meer, die boezems uitgespat.
Men hoort er 't woest gegolf der vloeden zamenhorten,
En belgen tegen een, en door elkander storten,
De meerkolk zuizen, en, in woedende ongestuim,
De rotsen geeselen met ziedend oeverschuim.
Hier leefde Egeria, van dat haer 't licht bestraelde,
Aen d'inham van een' stroom, die uit de bergkom daelde,
Gelukkig in den arm eens vaders, die haer mint:
Hy, laetste loot zyns stams, en zy, zyn eenig kind.
Een matig akkerland, aen 's waters boord gelegen,
Gaf brood aen 't kleen gezin, en voedde 't met den zegen.
Doch 't woelen van den vloed, steeds slingrend in zyn bed,
Had door verloop des tyds dien veldgrond uitgezet;
Nu, wilgen aengespoeld uit bygelegen bochten;
Dan, kroos en waterlisch, in 't golven zaemgevlochten;
Dan, afgevallen loof, en wortlend plantgewas;
En 't al met slik doorkleinsd der steeds beroerde plas.
Haest pronkte 't smalle veld, begunstigd van de stroomen,
Met nieuwen klavergrond op de aengewonnen zoomen,
En stak een breede spits in 't wykend nat vooruit;
Maer grondloos, zonder steun, en ydle waterbuit!
De grysaerd ziet het lot zyn erfgoed dus vermeêren,
De geit en 't melkwit lam zyn versche klaver scheeren,
De koe op 't oevergras zich spieglen in den vliet,
En, argloos in 't genot, mistrouwt de weldaed niet.
Egerie, al de lust van zyn aendoenlyk harte,
Egerie is zyn vreugd, Egerie al zyn smarte!
Voor haer gevoelt hy slechts, en, zoo zyn rykdom groeit,
Voor haer is 't, dat zyn borst van dankbre vreugde gloeit.
Haest treedt de blyde dag, zoo dierbaer aen een' vader,
De lang gewenschte dag van 's meisjens echtfeest, nader.
| |
[pagina 460]
| |
‘Myn eenigst (roept hy uit), myn eenigst heil op aerd',
Voor u is 't, wat my God door d'arbeid heeft vergaêrd.
Zie daer uw huwlyksgoed! Neem alles van myn handen,
En sterve ik dan van vreugd by 't knoopen van uw banden!’
Egerie antwoordt niet: een heimelyke zucht
Barst uit, en blaest den wensch heurs vaders door de lucht.
Alleen een zachte traen, die uit heur oog kwam breken,
Scheen, voor 't ontroerd gemoed, van 't diepst gevoel te spreken.
De dag ging nauwlyks om, of 't helder zwerk betrekt.
De hemel wykt terug, van neevlen overdekt;
De stem des donders loeit uit de opgedrongen wolken,
En galmt het onweêr toe aen de onderaerdsche kolken;
De stroomen steigeren by 't zweepen van d'orkaen;
En 't daevrend aerdryk schokt, en siddert voor vergaen.
De onnoosle maegd ontroert, ziet lucht en hemel branden,
En bergt zich onder 't dak der vaderlyke wanden:
Maer ach! de murwe grond, van allen steun ontbloot,
Bezwykt, met stulp, met al, in 't hevig golfgestoot,
Scheurt los, en kantelt om in 't midden van de baren,
Gereed om d'oceaen in d'open mond te varen.
De vader ziet van verr' zyn dochters schrikbren nood,
Vliegt, yslyk gillend, toe; springt, woedende, in een boot,
Om 't vlottend veldgevaerte al roeijende in te halen.
Hy nadert - groote God, wie zet zyn blydschap palen!
De teedre hoort zyn stem, nog worstlend met de golf;
Zy breekt door 't biezen dak, dat ze onder zich bedolf:
En strekt hem de armen toe. Hy grypt heur beide handen:
‘Dank, Hemel!’ zucht zyn ziel, ‘ik red myne ingewanden!
Neem land, en have, en goed, maer laet my dezen schat!’
Helaes! een nieuwe bots van 't overstelpend nat
Slaet vreugde en vaertuig om. Hy ziet zyn dochter zinken,
En zinkt, om in heur' arm den eigen dood te drinken.
W. Bilderdyk.
|