|
| |
| |
| |
XIV.
Na acht dagen bedlegering, was Klaes byna geheel hersteld. Nathalia had hem de beste zorgen toegedeeld, alsof hy haer broeder geweest ware. Het meisjen was angstig en rusteloos gebleven zoo lang Klaes in het minste gevaer verkeerde. Nu hy reeds beter was, prikkelde zy hem gedurig aen om te zeggen wat hy verlangde, wat hem lustte. Zy wilde met alle geweld niet dat hy zich aen koude of kwade luchten zou blootstellen. En als hare moeder haer over die, al te groote, bezorgheid voor een knecht - zooals zy nog steeds Klaes noemde - berispte, dan antwoordde het meisjen:
- Het is voor my, moeder, dat hy geleden heeft, voor my dat zyn leven in gevaer geweest is!
| |
| |
En dan zweeg de moeder, want Nathalia sprak met die gevoeligheid van toon, welke alle tegenspraek overwint. En het dient ook gezegd dat pachtersse Welmoed, zelfs aen de onnoozelste grillen haer dochter toegaf; zoo veel te meer moest zy zulks doen als het meisjen verstandig redeneerde.
Klaes was nog bleek; zyne groote blauwe oogappelen rolden diep onder zyn verheven voorhoofd; maer hy was toch al kloek genoeg om uit te gaen.
Het was een nog al koude decemberdag; maer helder en gezond weder.
Klaes ging voor de eerste mael, sinds het noodlottige voorval, zynen vriend, den onderwyzer, bezoeken.
- Kom vóór avond terug, Klaes, blyf niet te lang uit, gy zyt nog zoo ziek, riep hem het zorgvuldig meisjen na, als hy de hoeve afstapte.
Het uiterlyke van den jongman verried inderdaed nog zwakheid; het zenuwgestel scheen nog niet gansch kloek. Elkeen die Klaes ontmoette zegde:
‘Wat ziet hy er nog slecht uit!’
En nogthans waren zyne blikken en bewegingen by tyd hevig, zelfs woest. Zeker is het dat er iets in hem omging dat buiten zyne gewoone gewaerwordingen liep: na vele ontkennende, dan weêr bevestigende bewegingen met het hoofd gemaekt te hebben, bleef hy op eens staen en sprak halfluid tot zichzelven:
| |
| |
- Die bezorgdheid is toch meer dan dankbaerheid; het is ten minste achting; en hare liefgetalligheid!... voor elk ander is zy toch zoo niet.... ik heb ze nooit ten opzichte van Theodoor zoo naïef, zoo verrukkelyk gezien.... en waerom dan was zy gedurende myne ongesteldheid zoo angstig?... Waerom?....
En nu zag de jongman strak ten gronde; hy bleef gedurende verscheide stonden beweegloos, en sprak eindelyk het hoofd oprigtende:
- Ja, zy bemint my!
En eene strael van hoop en geluk helderde dit anders zoo treurig en mymerend aengezicht, op.
- Zy bemint my! herhaelde hy; en hy stapte vlug een honderdtal stappen voort.
- Maer dan! sprak hy, nu weêr stilhoudende, dan! zoo zy my bemint! zou dan het ongeluk niet oneindig grooter zyn!.... Hoe zal ik ooit....
O zinnelooze die ik ben! en verwaende gek!..... Hoe! ik durf myne vernederde blikken tot dien engel verheffen!... Voort, bastaerd! vondeling!.. grynsde hy zichzelven toe, terwyl hy hevig voortstapte en zyne vuisten toekneep; voort! een geheime vloek kleeft op u! Vervolgens, haet en verachting zyn uw aendeel! met die erfenis zyt gy geboren!....
En in eene vlugt ging hy tot voor de deur des schoolmeesters.
Klaes was geweldig, zeer geweldig aengedaen, toen de onderwyzer hem met verbaesdheid vroeg:
| |
| |
- Maer Klaes, wat hebt gy? gy ziet er uit!.... gy zyt nog ziek, Klaes; gy moet u volstrekt stil houden! Kom, wy gaen in myne kamer by het vuer zitten.
- Ja, zei Klaes, op kouden toon, laet ons alleen zyn, ik moet u spreken.
De twee vrienden plaetsten zich by eene warme kachel. Klaes was nog niet gezeten, toen hy zegde:
- Meester, ik vertrek van hier!
- Hoe! vroeg de onderwyzer met verbaesdheid, gy vertrekt van hier!
- Ja, dezen avond nog, antwoordde Klaes op kalmen en tevens ernstigen toon.
- Gy dwaelt, vriend; ik geloof dat gy koortsachtig zyt; gy zyt nog niet geheel en gansch genezen; gy moest te huis gebleven zyn, vervolgde de meester met toegenegenheid.
- Ja, meester, gy raedt juist, sprak Klaes verder, ik ben ziek, zeer ziek; maer, het is myn lichaem niet dat lydt, het is myne ziel; het zedelyke gedeelte is nu krank en dit zal, of wel langzaem genezen, of wel my langzaem naer het graf leiden.
- Maer, spreek dan duidelyk, vriend, zeg, wat is er? prikkelde hem de onderwyzer aen.
- Ziehier kort weg wat er is, antwoordde Klaes steeds even kalm; in myne plaets zoudt gy zooals ik handelen. De dochter van pachter Welmoed bemint my; ik ook bemin haer. Sedert lang had ik die liefde in my voelen aengroeijen, maer ik had
| |
| |
my nooit opregte rekenschap van dit gevoel kunnen geven; nu gedurende myne ziekte heb ik er de klaerblykendste overtuiging van gekregen; maer, thans is het te laet om het kwaed te keer te gaen. Hoe zal Welmoed, dien ik, naest God, als myn vader bemin, het my vergeven dat ik - ellendeling! bastaerd! vondeling! misschien nog slechter! - myne minnende blikken op zyne dochter heb durven slaen! Wat staet my nu te doen? - Te vertrekken, niet waer? zoo verre, zoo verre myne schande te dragen, dat men hier van my nooit meer hooren zal.
- Wat zegt gy, vriend! sprak de onderwyzer, en hy nam Klaes deelnemend by de hand.
- Ja, meester, hernam de ongelukkige jongeling, dit besluit is onwederroepelyk genomen en om het ten uitvoer te brengen zult gy my nog eenen laetsten dienst bewyzen; dan zal ik uw aendenken eeuwig zegenen, en als dit des duerbaersten vriends in myn harte dragen.
De onderwyzer luisterde toe met die verslagenheid, welke een dergelyk besluit, op vasten toon medegedeeld, altoos verwekken moet. De wysheid des mans schoot te kort om op eens raed te vinden of om zynen lydenden vriend te troosten. Hy zweeg.
- Gy zult, ging Klaes voort, terwyl hy zich te schryven zette, dezen brief morgen vroeg naer pachter Welmoed dragen; niet vóór morgen vroeg, hoort gy; dezen nacht zal ik reeds verre genoeg verwyderd zyn om de verwytingen myns weldoeners te ontkomen. Luister, wat ik hem schryf:
| |
| |
‘Myn weldoener!
Ik vertrek, ik vlugt als een misdadige, die ik ben - ik heb uwe dochter durven beminnen! - Zy ook bemint my, ik ben er zeker van! Vergeef my myne misdaed! vergeef eenen armen verlateling, die geene kracht genoeg gehad heeft, om een gevoel te dempen, dat de natuer zoo levendig in hem doet ontvlammen.
Op den boord des grafs zal ik uwer weldaden gedenken, uwen naem zegenen en myne ondankbaerheid vloeken!
Uw eeuwig verkleefde,
Klaes.’
- Ziedaer, sprak nu Klaes, steeds op vasten toon, bestel dien brief morgen vroeg; houd tot dan alles geheim. Als pachter Welmoed u verdere uitleggingen vraegt, zult gy hem die geven, volgens de verklaringen welke ik u heden doe. My opzoeken ware vruchteloos. - Ik mag my dus op u betrouwen, niet waer, vriend, om my dezen laetsten dienst te bewyzen.
De onderwyzer, nu reeds van zyne eerste aendoening ontdaen zynde, spande al zyne krachten in om Klaes van besluit te doen veranderen; maer te vergeefs; op alles wat de man wist aentehalen, antwoordde Klaes met deze vraeg:
- Kan ik ooit met haer trouwen?
Op die vraeg vermeet het zich de meester niet ja te antwoordden. Nathalia was ryk, en grootsch opgebragt, Klaes integendeel arm en verlaten; zoo een huwelyk zou, ware
| |
| |
'tmogelyk geweest, toch in onze hedendaegsche samenleving, waer alles op de spil van het belang draeit, een buitengewoon voorval mogen heeten.
De onderwyzer staekte zyne vergeefsche poogingen, maer dacht: - Ik zal wel een list verzinnen om Klaes te wederhouden, en hem uit verlegenheid te helpen.
Een kwaert uers later was Klaes op vluggen tred tot digtby de hoeve van pachter Welmoed genaderd.
Den ganschen weg was hy in diepe gedachte verslonden gebleven om te beramen hoe hy best onopgemerkt vertrekken zou. Waerheen hy zich zou begeven wist hy nog niet, maer hy had toch de verzekering dat zyne werkzame handen en zyne landbouw-kennissen hem overal den kost zouden weerd zyn. Hy dacht juist dat hy een gedeelte zyner kleederen aen Sus Langhe laten zou, toen hy het hekken der hoeve binnenstapte en plotseling door schrik bevangen werd.
- Brand! gilde hy, en hy vloog den voorhof over naer de wooning des pachters; de rook barstte uit deuren en vensters! Op een oogslag had Klaes alles opengemaekt en pachtersse Welmoed onder de pomp gebragt om hare kleederen uit te dooven!....
Ziehier wat er voorgevallen was:
In den vooravond was Welmoed met zyne dochter naer het dorp gegaen om voor Klaes een geschenk te koopen: het
| |
| |
was 's anderdaegs zyn naemdag; het meisjen had zulks gewild. Het werkvolk was nog niet van het veld terug gekomen; pachtersse Welmoed was dus alleen gebleven om het avondeten gereed te doen. Terwyl zy den haerd aenstookte was een vuerglenster van het ryshout op hare kleederen gesprongen; in hare verwarring, om zich te blusschen, had zy den mutsaerd, die in den hoek stond, in brand gestoken, en ware Klaes tien minuten later aengekomen, de pachtersse was te kool verbrand en de schoone hoeve in asch gelegd.
Klaes had juist zyne meesteresse tot het leven geroepen, toen Welmoed, zyne dochter en daerna het werkvolk op de hoeve kwamen geloopen.
De pachtersse was er voor eenen grooten schrik van af gekomen. Elkeen begreep terstond wat er gebeurd was, als zy verklaerde hoe Klaes haer uit den stikkenden rook gered en hare kleederen gebluscht had.
Toen nog alles verwarring was in huis en Klaes zich reeds aen de dankzeggingen van Welmoed, van Nathalia, van iedereen onttrokken had, kwam de onderwyzer binnen. Hy sprak eenige woorden geheimzinnig met Welmoed en overhandigde hem vervolgens eenen brief.
De pachter overzag het schrift ter zyde; by elken regel dien hy las, groeide zyne aendoening aen; eindelyk beefde het papier zoodanig in zyne hand dat hy niet verder lezen kon.
- Waer is Klaes? waer is Klaes? riep hy op eens uit.
| |
| |
Klaes was nergens te zien.
- Dat men hem roepe, vervolgde hy, ik wil dat hy dadelyk hier verschyne!...
Elk zag naer Klaes uit.
De onderwyzer sprak intusschen halfluid tot Welmoed:
- Ik heb gedacht u te moeten verwittigen, pachter, wy konden hem toch zoo niet laten vertrekken.
- Ik dank u van harte, meester, antwoordde Welmoed, den onderwyzer de hand drukkende; gy hebt wys gehandeld; hy mag zeker zoo niet vertrekken.
Middelerwyl had men Klaes in zyne kamer gevonden; hy was bezig met een pakjen kleederen byeen te binden; al zyne kostelykste voorwerpen, onder andere de eermetalen van de landbouwtentoonstelling, lagen op de tafel.
Welmoed nam Klaes by de hand, bragt hem in de keuken en sprak op plegtigen toon:
- Sedert lang is het voor my geen geheim meer dat myne dochter en Klaes zich vuriglyk beminnen. Welnu, vrienden, van heden af moogt gy, aen wien het hooren wil, vertellen, dat zy eerstdaegs met elkander trouwen zullen!
Nathalia vloog in de armen van Klaes; het werkvolk bezag zich met de grootste verwondering; de onderwyzer drukte den pachter met voldoening de hand, en vrouw Welmoed naderde tot hare gelukkige kinderen, zeggende:
- Gy zyt beide braef en deugdzaem; God zal uw huwelyk zegenen!....
|
|
Auteursrechtvrij