Klaes de Veehoeder. Zedenverhael uit onzen tyd

[p. 73]

X.

Het is een schoone dag der oogstmaend; alles is lachend en frisch in de velden; elke akker is met rykdom overladen! De landbouwer bewondert met zelfsvoldoening de milde vruchten zyns arbeids, terwyl hy zyne wandelende stappen door de goudgeele graenvelden heenrigt.

Er zal vandaeg gedrang op het dorp S. wezen; er moet heden aldaer een fraei veldfeest gevierd worden; de voornaemste landbouwers en liefhebbers, van drie vier uren in den omtrek, zullen zich aldaer vergaderen om de landbouwtentoonstelling by te woonen.

Eer aen hen, die eerst op het denkbeeld kwamen zulke aenmoedigingsmiddelen voor den akkerbouw te bewerkstelligen;

[p. 74]

eer aen de zulken, die er het gebruik van voortzetten en ondersteunen!....

Van de vroegste tyden af waren de Belgen meesters in de kunst om de aerde hare vruchten in volle mildheid af te persen; om den grond, door onvermoeibaren arbeid en onuitputbaren moed, tot voortbrengen te dwingen. Ten huidigen dage nog spant Belgien de kroon; en immer zal het die kroon fier mogen dragen, als het immer het pad des vooruitgangs blyft bewandelen, als het immer van de by der hand zynde middelen, naer den geest des tyds, weet gebruik te maken.

Landbouwtentoonstellingen zyn onder dit oogpunt van een onberekenbaer nut, ook wordt dit nut schitterend bevestigd door de aenmoediging van het staetsbestuer en door den byval welken de landbouwgenootschappen in ons land alom ontmoeten.

Sedert verscheidene dagen had eene commissie, samengesteld uit een zestal voorname landbouwkundigen, de omliggende dorpen van het kanton doorkruist om de velden te onderzoeken, ten einde pryzen toe te kennen aen de pachters wier landouwen het best bewerkt zouden bevonden worden. Op het dorp zelven was nu eene zeer groote tent opgeslagen, waerin allerhande veldvruchten tentoongesteld waren.

Ten drie uren namiddag moeten de regters in het openbaer uitspraek doen.

Het is nu omtrent middag; eene menigte volks stroomt gedurig de tent in en uit om de vruchten te bezichtigen en om voorop te gissen, wie er de schoonste pryzen behalen zal.

[p. 75]

Op de straet krielt het er ook van volk. Elk is dien dag op de been; want het is dorpskermis. De menigte wandelt gestadig het dorp rond; op het noordereinde staet de tent der tentoonstelling; daer ziet men meest volwassen menschen; op het zuidereinde staen vele kramen opgeslagen, waer men babbelaers, suikerstokken, lekkerkoek en van alles verkoopt; aen die zyde houdt zich de nog jeugdigere bevolking.

Volgen wy het gedrang naer de merktplaets.

Maer zie!... waerom schoolt het volk ginds te samen? men schynt iemand uit te jouwen! welk is die jongman, dien men met den vinger wyst, en waerover elkeen klapt?

- Hy heeft zynen zak gekregen! riep een dik boerenmeisjen luidop.

- Het is wel besteed, zei eene tweede; dit zal mynheer Theodoor leeren, meisjens te bedriegen!

Het was inderdaed mynheer Theodoor, die zoo op elks tonq reed⁽¹⁾; men vertelde luidop zyne geschiedenis van de danszael, de weigering van Nathalia, en ieder was van gevoelen dat pachter Welmoed zeer wel gedaen had hem te verbieden nog immer den voet op de hoeve te zetten.

Mynheer Theodoor deed alsof hy zich aen dit geklap niet gelegen liet; terwyl zyn hart bloedde, lachten zyne lippen; maer hy sloop toch stillekens weg, zoodanig dat men hem niet meer weèr zag dan ten drie uren in de tent der tentoonstelling.

(1) Op de tong ryden. - Door elkeen beklapt worden.

[p. 76]

Daer vinden wy ook nog andere kennissen.

- Welnu, Klaes, wat dunkt er u van? vroeg Welmoed; zouden wy iets hebben?

- Ik durf niets verzekeren, baes, maer het schynt my toe dat onze vruchten toch de slechtste niet zyn.

- Neen, zeker niet, Klaes, en die eer komt u gansch toe.

- Toch niet, baes, antwoordde de jongman, ik zou immers niets kunnen verrigten als gy uwe landen ter myner beschikking niet steldet.

- Het is juist dat, ging Welmoed voort, en daerom wil ik van daeg de eer van den goeden uitslag geheel aen u overlaten; elkeen weet dat gy myne hoeve bestuert, dat ik my niets meer aentrek en dus ook dat gy het zyt die de pryzen verdient.

- Hemel! gilde op eens Nathalia, die aen haers vaders arm hing, wat zie ik! mynheer Theodoor! ginds!....

- Wel dan! sprak haer de vader ernstig toe, wat doet het er aen! wat hebt gy u om hem te bekreunen! doe als of gy hem niet zaget....

Niettegenstaende de aenmoediging haers vaders, bleef Nathalia door die ontmoeting zonderling aengedaen. Zy was als geheel van haer stuk, het was de eerste mael dat zy mynheer Theodoor sinds het voorval der danszael zag, en het scheen haer toe dat er te weinig lucht was om beiden in eene plaets te kunnen verblyven; zy ademde met moeite, werd beurtelings rood en bleek, toen Welmoed haer, met of zonder inzicht, zegde:

[p. 77]

- Nathalia, wandel met Klaes eens de zael rond; ik moet eenige woorden met buerman van Severn spreken.

Het meisjen scheen op eens tot haer zelve te komen; zy nam eene fiere houding aen, gaf Klaes den arm en stapte met hem de tentoonstelling rond.

Het was alsof eene inwendige vlam den jongman verteerde; hy ging voort, zag op, zag neêr, maer wist niet wat hy deed....

De dochter zyns meesters hing aen zynen arm! Hy, knecht!.. wandelde in 't openbaer met een ryk meisjen!... en Welmoed had zulks begeerd!...

- Kom, Klaes, sprak hem Nathalia eerst aen, laet ons langs dezen gang eens gaen, voorby mynheer Theodoor, dit zal hem doen zien hoe gauw ik hem vergeten heb.

In die handelwys des meisjens lag iets tergends, iets wrekends.

- Ja, ja... zooals gy verkiest, antwoordde Klaes werktuigelyk.

Zoo hadden zy reeds de tent, tusschen rapen en wortels, koren en tarwe rondgewandeld, toen Klaes eerst eigenlyk besefte, waerof hy was, en watof hy verrigtte.

- Jofvrouw Nathalia, laet ons by uw vader gaen, sprak nu Klaes; wat zouden de menschen wel zeggen dat ik hier zoo met u, arm aen arm, wandel.

- Wat de menschen zouden zeggen, Klaes! vatte het meisjen op, wat zy zouden zeggen! wel, wat hebben zy te zeggen? En wy zyn immers op de kermis!...

[p. 78]

- Ja, jofvrouw, maer.... maer....

- Denkt gy misschien dat ik over u beschaemd ben, Klaes, vroeg het meisjen; bedrieg u niet, gy zyt ten minste van goed en treffelyk gedrag; ik wil Theodoor van daeg boos maken, kom maer voort, kom!...

En zy trok Klaes weêr verder de zael in.

Als zy nu voor de tweede mael aen de plaets kwamen, waer Theodoor gestaen had, was hy verdwenen en nergens in de tent meer te zien.

Welmoed vervoegde zich nu by zyne dochter en by Klaes; zy namen gezamentlyk plaets in dit gedeelte der zael waer de pryzen moesten uitgedeeld worden.

De regters traden, juist op dit oogenblik, binnen.

De pryzen voor de tentoongestelde vruchten werden eerst afgekondigd. Pachter Welmoed had er drie; dit was eene buitengewoone onderscheiding; wie de prys voor de te velde beoordeelde vruchten zou bekomen, was nog niet bekend: en daerom was elkeen het meest nieuwsgierig, want dit was de prys van uitmuntendheid voor de keurigste bewerking van het land.

Pachter Welmoed had reeds, onder het gejuich der menigte, drie schoone eermetalen ontvangen.

Alles werd nu stil in de zael, een der regters ging het verslag over de eigenlyke landbouwbeoefening voorlezen.

Dit verslag gaf kennis van den gelukkigen toestand en van de werkwaerdige vorderingen des landbouws in het kanton S. De

[p. 79]

regters drukten er in uit met welk genoegen zy de velden van pachter Welmoed, niet alleen goedgekeurd, maer zelfs bewonderd hadden.

De pachter werd er in geprezen als de bewerkstelliger van vele nuttige nieuwigheden; zyne kunstweilanden, zyne afwateringen, zyne plantsoenen, zyne voordeelige dierenrassen, zynen gemakkelyken en dienstigen halm, met één woord, alles was op zyne hoeve voorbeeldig bevonden.

Het verslag eindigde met de toekenning van den prys van uitmuntendheid aen pachter Welmoed.

Een gedonder en gejuich van algemeene goedkeuring klonk in de zael weêr, op het oogenblik dat de pryswinnaer uitgeroepen werd.

De dorpsharmonie was op haren post; zy speelde op hartverrukkenden toon, het aria: Waer kunnen wy nu beter zyn!... ter eere van den kundigen landbouwer.

Toen nu Welmoed zyn vierde eermetael om den hals kreeg, stond hy nevens de regters; nog eens ging het gejuich: Leve pachter Welmoed! op.

Als nu alles weêr stil geworden was, sprak de pachter tot de gansche vergadering:

- Aen elk wat hem toekomt, vrienden; gy allen weet wel dat ik myne hoeve niet bestier; het is u niet onbekend dat ik den voorspoedigen toestand myner landouwen aen mynen meesterknecht te danken heb; daerom, vrienden, schenk ik

[p. 80]

hem, hier in 'topenbaer, wat hem voor zyne buitengewoone kunde toekomt.

En pachter Welmoed hing de eermetalen om den hals van Klaes.

De geheele vergadering juichte nu: Leve Klaes!... En de dorpsharmonie speelde nogmaels: Waer kunnen wy nu beter zyn!...

Het frisch aengezicht van de jeugdige Nathalia glansde van vreugde en verried al het genoegen dat haer harte op dit oogenblik smaekte. Zy was zoo gemeen en zoo vriendelyk met Klaes, dat de jongen gansch buiten zyn schik geraekte.

- Myn vader is wel gelukkig een toezichter, als gy, op zyne hoeve te hebben, zeide zy met lieftalligheid tot Klaes.

Klaes wist niet wat antwoorden.

Het was eerst tegen avond, na hier en daer op den goeden uitslag een glasjen geledigd te hebben, dat Klaes eenigzins vryer ter sprake geraekte.