Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 1. Liederen met magische, religieuze en stichtelijke thematiek

[p. 270]

30
Van enen vromen kluizenaar

Samenvatting

Een kluizenaar die in het bijzonder de heilige Maria vereert, heeft in zijn cel een vogeltje waarmee hij dikwijls haar lof bezingt. Wanneer het lente wordt ontsnapt het diertje en wordt het gegrepen door een gier. Zo hard het kan zingt het ‘Ave Maria’, waarop de gier schrikt en het los-laat. Het vogeltje vliegt terug naar de kluizenaar.

Toelichting

Dit lied werd gezongen door de Zusters van Liefde in het R.K. Weeshuis in Zwolle tijdens werkzaamheden in de keuken. De aanroep ‘Ave Maria’ had betekenis als bede om hulp in nood en als afweer van het kwade.

Lied
Van enen vromen kluizenaar

De melodie is opgebouwd uit drieklanken; enige malen komen er imitaties in voor. Door het invoeren van een cesuur in elke tweede maat ontstaan 9/8 maten zodat twee- (6/8) en driedelige (9/8) maten elkaar afwisselen. Een versnelling in de vorm van een dalend loopje zorgt ervoor dat de vierde regel slechts één maat duurt.

De tweede helft van het lied, bestaande uit drie secundaire regels, is niet symmetrisch met de eerste helft.

Vorm: A [a-b], A′ [a-c], B [a′-d-e].

[p. 271]

Opname 3 oktober 1975

Van enen vromen kluizenaar
Wil ik u een liedje zingen.
Hij had de moeder gods zo lief,
Lief boven alle dingen.
Wat uit zijn mond ook werd gehoord,
Zo klonk toch steeds zijn eerste woord:
Ave Maria!

Hij had een vogeltje in zijn cel
Met bonte hals en veren,
Dat met hem in zijn kluisje zong
Om Maria te vereren.
En hoe hij zong, 't zij vroeg of spa,
Het diertje zong hem altijd na:
Ave Maria!

[p. 272]

3

 

Het diertje zag rondom zijn cel

 

De blijde lente naderen,

 

En alle bomen uitgedost

 

Met bloemen en met bladeren.

 

Toen vloog het ijlings uit zijn cel

 

En riep in 't wijde luid en schel:

 

Ave Maria!

Maar zie, opeens daar kwam een gier
Op 't diertje neergeschoten.
Hij greep het vast met bek en klauw
En klemd' het in zijn poten.
Het diertje toen verhief z'n stem
En zong met alle kracht en klem:
Ave Maria!

De gier verschrok en vloog terug
En liet het sijsje ontvluchten.
Zo werd het door z'n zang gered
En had niets meer te duchten.
En tot Maria's lof en eer
Herhaald' het dankbaar, keer op keer:
Ave Maria!

De kluizenaar stond voor z'n cel
Vol droefheid en verlangen.
Het sijsje vloog hem op de hand
En liet vanzelf zich vangen.
Toen gingen beiden naar de cel
En zongen samen luid en schel:
Ave Maria!

De zangeres van dit lied, Anna Julia Methorst-Hesseling te Heel, werd in 1898 in het Groningse Zuidhorn geboren. Haar moeder kwam uit Baflo, haar vader uit Zwollerkerspel. Ze leerde het lied van de uit Tilburg afkomstige Zusters van Liefde in het R.K. Weeshuis in Zwolle. De zusters zongen het, evenals Daar trok weleer een godsgezant (lied 25) en Een kleine blonde koreknaap (lied 33), tijdens het huishoudelijke werk.

[p. 273]

Data en plaatsen van opname

03 10 1975

Heel

Vermeldingen/Literatuur

Franken 1978, 185-186.