Onder de groene linde. Verhalende liederen uit de mondelinge overlevering. Deel 1. Liederen met magische, religieuze en stichtelijke thematiek

[p. 266]

29
Het zijn zeer wondere dingen

Samenvatting

De oudste zuster van het klooster in Oirschot bidt God haar een op dat van Sint Franciscus gelijkend stigma in haar zijde te geven. Het gebed wordt verhoord. Uit de wond vloeit een geneeskrachtige olie. Na haar dood wordt haar lichaam heimelijk naar 's-Hertogenbosch overgebracht en begraven in de Sint Janskerk. Het lichaam blijft onverteerd en wordt in de loop der jaren steeds mooier van kleur.

Toelichting

Het lied heeft betrekking op zuster Maria Margaretha ab Angelis (Maria Margaretha van Valckenisse, geboren in 1605 in Antwerpen) die in 1644 abdis werd van het nieuwe Carmelitessenklooster in Oirschot en daar in 1658 overleed. De inhoud van strofe 5 duidt op de in 1663 uitgevoerde geheime opdracht van de Staten Generaal om het lichaam naar 's-Hertogenbosch over te brengen en het door een commissie te laten onderzoeken, een en ander om de geruchten en verhalen over het ‘wonder van Oirschot’, die hen om politiekgodsdienstige redenen niet welgevallig waren, uit de wereld te helpen.

De oudste ons bekende versie van het lied werd door een zekere Johannes van Groenendael in 1763 in Tilburg opgeschreven. H. Brok, aan wie wij dit gegeven ontleenden, vermeldt elf varianten; van twee varianten hebben wij een opname, een derde werd voor ons opgeschreven door een informante uit Udenhout. Het verspreidingsgebied is beperkt tot het oostelijk deel van Noord-Brabant.

Lied
Kom vrienden wil een lied aanhoren

De melodie begint met een dalende drieklank naar de grondtoon en eindigt op de terts (b′). Het metrum is regelmatig, behalve in de laatste

[p. 267]

maat van de tweede regel waar de 4/4 maat tot 2/4 wordt verkort.

Vorm: A [a-b], B [c-d].

Opname 23 juni 1962

Kom vrienden wil een lied aanhoren
En luistert naar een wonder lied;
Het zijn zeer wonderlijke dingen
Die ja in Oirschot zijn geschied.

't Was d' oudste non die daar in woonde,
Deed niets dan bidden dag en nacht,
Het was dat God haar zoude geven
De wonde die Franciscus had.

Zij kreeg een wond in hare zijde,
Er was veel olie uitgegaan;
Het was de olie om te genezen
Ja alle ziekten, pijn en smart.

De non werd ziek, z' is overleden,
Het hele klooster was in rouw.
Ze zouden wel eens willen weten
Wat met die maagd gebeuren zou.

Er zijn er drie uit Den Bosch gekomen
Gelijk de dieven in de nacht,
Ze hebben het lichaam meegenomen
En naar 's-Hertogenbosch gebracht.

[p. 268]

6

 

Ze hebben een diepe kelder laten graven

 

Van meer dan zestig trappen diep;

 

Daar hebben zij het lichaam begraven

 

Zodat het zon of maan meer ziet.

In de Sint Janskerk ligt zij begraven,
Met zwarte aarde is zij bedekt,
Daar zal zij rusten ten jongste dagen
Totdat zij door God wordt opgewekt.

't Is meer dan honderd jaar geleden;
In plaats dat zij verteerd zou zijn
Heeft zij een schoner kleur gekregen,
Nog schoner dan de zonneschijn.

Catharina Strijbos-van der Steen (geb. 1920) te Veldhoven, die dit lied zong, heeft een groot en veelzijdig repertoire: ze kent kinderliedjes, ernstige verhalende liederen, kluchtliederen en stichtelijke liederen. Van hetgeen ze haar moeder en haar beide grootouders heeft horen zingen heeft ze vrijwel alles onthouden.

Data en plaatsen van opname

23 06 1962	Veldhoven
10 09 1971	Bergeijk

Kaart

Zie de volgende pagina.

Vermeldingen/Literatuur

Brok 1970; Brok 1976; Franken 1978, 174-175.

[p. 269]