De druivenplukkers

[p. 250]

Pepe de godzalige

De druiven regenden in hun handen. Wanneer Vladja een van de leege emmers hard teruggooide en het blikken ding een struik raakte, zag de bodem ineens blauw, zoo rijp waren ze. Het was een gemakkelijk veld, met groote trossen, die je met twee handen moest opvangen; en toen alle rijpe meloenen in de akker ernaast weggekaapt waren, plukte iedereen naar hartelust. Marcel jodelde schel, alsof hij met de geiten in de bergen was, die blauw boven de wuivende witte eiken uitstonden; Andrea zong: - Elle a perdu son pantalon, en dansant le charleston - en bij elke leege emmer begon ze opnieuw. Maar het mooist van allen zong Henri. De zon steeg hooger, en hun voeten, die kletsnat waren geweest van de dauw, droogden langzaam. Het werd heet, en de dragers gingen langzaam loopen, en rustten tusschen twee tobben op hun gemak uit, zoolang de baas niet in de buurt was. Henri maakte zijn borst bloot, legde zijn vuist op de buik van de vrouw met de blauwe slangenharen, zoog zijn longen vol lucht, en stiet de eerste hooge toon uit van een wilde fandango. Weer haalde hij hoog en knetterend uit, en de kreet ging als een zweepslag door de lucht. Iedereen plukte langzaam, en omdat het bijna 10 uur was, dorst Jules niets te zeggen. Henri ging door; de hooge trillende toonen wisselden af met lage donkere kreten, die Vladja pijn deden. Hij was niet de eenige die verdrietig werd; ze dachten allemaal aan wat ze graag hadden willen hebben, maar

[p. 251]

niet konden krijgen, of aan wat ze verloren hadden en nooit meer terug zouden zien. Vladja dacht aan zijn zes koeien; de haaientand aan zijn vergane kotter; Victor zag zijn zoon, dood op de heete steenen van het Rif. Dmitri dacht aan zijn meisje in Nancy; de Poolsche bakker hoorde een witte poedel, die blafte tot hij er wee van werd. En daarom waren ze geen van allen erg verwonderd toen Pepe plotseling zijn emmer vallen liet en snikkend in de struiken rolde. Hij was in het zachte gras gevallen dat hier door de wijngaard woekerde, maar hij wentelde heen en weer alsof er distels door zijn huid scheurden, en hij niet weg kon, omdat er iemand zwaar op zijn rug drukte. Hij boorde snikkend zijn vuisten in zijn oogen en riep zachtjes: - Madre, madre... - Vladja had op een drafje zijn wijnflesch gehaald, maar Andrea hield hem tegen: - Laat hem liggen hij heeft het wel meer; wanneer hij treurige muziek hoort, is hij net een hond; hij moet huilen, of hij wil of niet. Ik zal je later wel vertellen wat het is. Geen vallende ziekte hoor! - Vladja kurkte verbaasd zijn flesch en liep naar de tobbe, waar al een paarse kop opstond van de saamgeperste druiven. Het was akelig stil op het veld, want Henri had ineens opgehouden met zingen, en Vladja voelde hij iets doen moest om zelf niet treurig te worden. Hij pakte de twee steunsels van de tobbe, tilde hem met een woeste ruk tegen de zon, liet hem op zijn stroozak glijden en wandelde met zijn handen in zijn zakken

[p. 252]

weg. Hoe kon iemand zoo verdrietig zijn? Toen hij terugliep kwam hij vlak bij de kar Pepe tegen, die zachtjes neuriede en de aarde uit zijn baard streek. Vladja stapte opgeruimd verder, maar Pepe's sombere oogen bleven hem bij, en hij begreep niet, hoe Pepe ineens zoo uitbundig met de anderen kon meelachen, toen Antoine de metselaar de 20-liter kruik met water boven zijn hoofd liet leegloopen.

's Avonds toen het al donker werd wandelde hij naar de bron om water te halen. Andrea wilde juist gaan putten. Hij schoof haar opzij en haalde met vijf lange rukken de klotsende emmer op. Ze goten hun flesschen vol en bleven toen een oogenblik zwijgend tegenover elkaar staan in de donkerroode schemering. - Nu? - zei Vladja eindelijk.

Andrea wipte op de putrand en kwam met haar groote schichtige haakneus zoo dicht bij Vladja, dat zijn oogen er opeens pijn van deden. Hij had er vast van geloenscht, want ze lachte, maar begon toen opeens ernstig te fluisteren: - Je mag het aan geen van de anderen vertellen, want die zouden er maar om brullen. Je moet dan weten dat Pepe een schoonmoeder heeft, mijn moeder in Saragossa, want daar komen we vandaan. Ik tenminste, hij is uit Sicilië. Elk voorjaar gaan we naar Saragossa, voor een maand, en dan doet Pepe niets dan haar de heele dag omhelzen. Ze is oud en rimpelig, ze lijkt niet op mij, maar mooi is ze evenmin. -

[p. 253]

Ze lachte schamper en frommelde aan haar jak. Er ging een knoop open en Vladja zag haar bruine borst, die recht vooruitwipte, als bij een heel jong meisje.

- Wanneer Pepe thuiskomt, brengt hij wijn en dadels voor haar mee, en zilveren ringen, veel meer dan hij ooit aan mij gegeven heeft. Het is om je dood te lachen als je die twee samen ziet. Zij tachtig en hij veertig. Eigenlijk is het ook niet om te lachen. Iedereen heeft iemand, waar je razend veel van houdt, niet alleen de rijke menschen maar wij ook. Je denkt er overdag aan, terwijl je werkt, maar 's avonds, als het donker is, gaat het door je heele lichaam, en tot in je slaap draai je je er van om, want de eene kant, waar je hart zit, is veel zwaarder dan de andere, zoodat je niet rustig plat op je rug kunt blijven liggen. En je wilt er alles voor doen. Je hebt je hemd gescheurd. Geef het me straks. -

Ze keek Vladja met glanzende oogen aan en schudde zenuwachtig haar piekerig haar. Vladja verlangde vurig, dat ze haar jak zou dichtmaken - Hij nam vlug een slok water, om de andere kant uit te kijken. - Verder - zei hij.

- Nu is ze dit voorjaar erg ziek geweest - ging Andrea door, terwijl ze onhandig aan het volgende knoopje frommelde, - en Pepe heeft haar aldoor opgepast. Hij raakte haar zoo voorzichtig aan, alsof ze een heilige was. Ook heeft hij voor ons spaargeld een mis voor haar laten lezen. Ik was woedend, want ik had net een nieuwe jurk

[p. 254]

noodig, en nu loop ik nog aldoor met dit ouwe jak. - Het tweede knoopje ging open, en Vladja zag nu ook de buiging van haar andere borst.

- In elk geval - ging ze met gebogen hoofd ratelend door, - werd ze langzaam beter; maar nu hebben we drie weken geleden een briefkaart van een buurvrouw gehad dat ze weer op bed lag. Je hebt wel gemerkt dat Pepe elken avond vroeg in 't stroo gaat? Veel er aan hebben doe ik niet, want dikwijls zit hij tot middernacht zijn rozenkrans te bidden, want hij is ontzachlijk benauwd dat ze dood zal gaan, voor we terug kunnen komen en daarom kon hij het ineens niet meer uithouden toen Henri die treurige muziek zong. - Ze had aldoor, terwijl ze sprak, met haar vingers over de putrand geveegd en keek Vladja nu ineens verlegen aan. - Je vergeet vooral niet me je hemd te geven hè? Bah, wat zijn m'n vingers vuil! Kan jij m'n jak niet dichtmaken? Vladja? - Haar piekharen kriebelden over zijn neus. Hij proestte en sprong achteruit, maar ze keek zoo ongelukkig, dat hij zijn flesch neerzette, en voorzichtig probeerde haar jak dicht te krijgen. Ze maakte haar borst zoo rond mogelijk, terwijl ze zedig haar handen in haar schoot gevouwen hield, maar hij trok het goed strak naar zich toe en slaagde er eindelijk in een knoopje dicht te krijgen. Hij zuchtte, alsof hij iets heel moeilijks gedaan had, haalde zijn tabak te voorschijn en begon op de tast een cigaret te rollen, want het was nu heelemaal donker.

[p. 255]

Ineens sloeg ze hem met een nijdige klap het papiertje uit de hand. - Ik zal je nog eens een lang verhaal vertellen, leelijkerd! - riep ze schel. - En je hemd kan je dragen, tot het in stukken valt! Ben jij een kerel? - Ze pakte haar flesch en liep snikkend weg.

Vladja keek haar verbaasd na. - De liefde is raar - dacht hij bij zichzelf, - en je kunt er geen peil op trekken. Pepe houdt van zijn schoonmoeder, en Andrea wil gek doen met mij. Wonderlijk. -

Hij wandelde langzaam terug. De avondster hing boven de verwoeste kerk op de heuvel. Uit de schuur klonk het wilde joelen van de druivenplukkers.