Van hare Justitie en Straffe.
EEn gemeen gevolgh, ordre en executie van Justitie, is onder dit Volck niet te vinden, soo sy die souden behooren te oeffenen, ontrent het beschermen der vroomen ende straffen der quaden, ofte immers soo weynigh, dat onse Nederlandtsche Natie, daer te Lande, den handel met ernst insiende, haer ten hooghsten verwonderen, dat een menschelijcke Societeyt, bestaen ofte staende blijven kan, daer geen meerder gesagh van Justitie onder in swangh gaet. Alle particuliere misdaden, als Steelen met sijn gevolge, Overspel, Hoererije, Liegen, bedriegen, Valsch getuychenis ofte diergelijcke misdaet, tegens de Wet, blijft by haer ongestraft, oock soo veer, dat ick daer in mijn tijdt geweten hebbe, dat een Vrouwe (zijnde een ongetrouwde Hoere) haer eygen Kint ombracht, en hoewel het notoyr was, evenwel daer volghden niet op: mede dat een persoon op verscheyde tijden verscheyden Vrouws-persoonen, die hy in't Bos ofte andere eensame plaetsen ontmoetende, met gheweldt bekent hadde, en dat daer oock soo al by bleef: Anders hebbe daer inden tijdt van negen Iaren die ick daer geweest ben, noyt van eenige groove overtredingen gehoort, ten ware van Steelen, want dat is onder haer vry wat gemeensaem, maer 't is van gheen groote parthyen, 't is een Mes, een Bijl, paer Schoenen, Kousen of diergelijcke: soo men haer op de daet bevindt machmen het wel stoutelijck weer nemen, en den Dief lustigh wat om de ooren geven, maer vermist men het daer naer, soo moet men het den Oversten bekent maecken, die doet het u gemeenlijck weer hebben, en gheeft den Dief met woorden een scherpe Reprimende, ende al-hoe-wel de hoogste straffen, die de Oversten ontrent hare Ondersaten oeffenen maer in woorden bestaen, soo is het niet te ghelooven, hoe sy daer voor vreesen, en hoe weynigh onheylen datter geschieden, ja dickwijls en doorgaens veel minder als onder ons, daer een wackere Justitie in swangh gaet.
Den doot-slagh ofte personele Injurien, trecken haer de Oversten ofte de vrienden niet aen, dan als den soen te maecken is, die sy niet alleen seer vorderen, maer sullen daer alle oock liberalijk toe geven, so het den schuldigen daer aen ontbreken mochte, gelijck het gemeen gebeurt, want sonder veel gelt wort onder haer geen doot-slagh gesoent: Het naeste onder de levendige ofte presente bloet is altijdt de wreker, en so hy den doodt-slager inde eerst vier-en-twintigh uren begaen kan, slaet hy hem onghewroocken weder doodt, maer kan hem den doodt-slagher soo langh salveeren of ontgaen, en werdt evenwel daer naer gheklopt, soo past zijn naeste vriendt weder op den ghenen die het den eersten doodt-slager gedaen heeft, maer als de vier-en-twintig uren verstreecken zijn, volght daer selden yet op. Den doodt-slagher moet wel vluchten ende hem bedeckt houden, maer de vrienden trachten met alle gelegentheyt den soen uyt te wercken, die dan dickwijls so getroffen wordt dat den hant-dadigen in der naeste Vrienden, Vrouwe, Man of Kinderen, wiese zijn, geselschap niet sal mogen wesen, en haer te gemoet komende, sal moeten wijcken: Anders sullen sy niemandt of seer selden ter doodt ver-
Auteursrechtvrij