Refreinenbundel

[XCII]

Maer tgaet nu verre buten screuen

Refreyn

⁺ DOe onder den coopman ia ende neen verkeerde
En dedele den lantman met payse eerde
Ende den lantman was der practiken onuroet ^{vs. 3}
Ende de geestelike beleefden datse leerden,
Niet ghierich, mer hem ter suuerheyt meerden,
Doen was een gulden werelt ende goet.
Den coopman had doen betrouwen en moet,
Die eedele tsijnen dage renten en pacht,
De lantman was weeldich sonder tegenspoet,
Die geestelike hoge gheeert en gheacht,
Al dat goet was regneerde doen inder macht
Dies door elcx goet doen tgoet quam toegedreuen,
Maer tgaet nv verre buten screuen.

Biden coopman plach tsine siluer en gout,

Sijn woort was noch so cloeck ende stout
Dan nv sijn seghel es oft sijn signet, ^{vs. 16}
Sijn woort plach tsine so wel betrout
Als ouer .xl. mijlen was aenschout,
Men creecher tonnen vol van goude met.
Al de werelt plach tsijn vol weelden geset
Door den coopman rechtuerdich sonder bedriegen;

+ [f. 131 r°]

vs. 3 der practiken onuroet: niet arglistig.

vs. 16 signet: zegel-(ring).

[p. 172]

 

Hi haelde, hi brachte, elck worde vet,

 

⁺ Hi dede de mare door al tlant doorvliegen, ^{vs. 23}

 

Hi en wiste van lappen, borgen noch liegen, ^{vs. 24}

25

Noch lueren noch sueren mer vrolic leuen;

 

Mer tgaet nv verre buten screuen.

 

 

 

Deedelen die plagen te triumpheerne

 

Ende minnelic alle vruecht tvseerne

 

Om elcken te maken verhuecht en blije,

30

Den arbeyder die pleech te laboreerne

 

Om hem ghetrouwelic te sustineerne,

 

Inden lantman en was doen geen houerdije;

 

Dambachts man dreef solaes tallen tije

 

Met rethorijcken yet vreemts te ramene,

35

Dies hem elck verblijde aen elcken sije

 

Eerlic, niemant en pleechs hem te scamene,

 

Men plachs als sotheyt niet te blamene

 

Want elck eerdet door de const verheuen,

 

Mer tgaet nv verre buten screuen. ^{vs. 33-39}

 

 

40

Der geesteliker werck was lesen en soeken

 

Al den dach studerende in haer boecken

 

Om den slechten minlic tonderwisene;

 

Minne was al haer iagen haer roeken, ^{vs. 43}

 

Waer si discoort wisten in eenighe hoecken

45

⁺ Dat pijnden si neerstelic te misprisene;

 

Op haer tienden plagen si hem te rijsene ^{vs. 46}

 

Seer vrolic en blije mit ioncwijfs en knapen,

 

Si en plegen haer kueken ooc niet te spisene

+ [f. 131 v°]

vs. 23 Aardige bewijsplaats dat de kooplieden in de M.E. ook dragers van nieuwstijdingen waren.

vs. 24 lappen: knoeien.

vs. 33-39 geven belangrijke aanwijzingen voor de positie en de ontwikkeling van de rederijkerij: in de eerste plaats wordt zij uitdrukkelijk vermeld als door den ‘ambachtsman’ beoefend; in de tweede plaats blijkt dat zij reeds in het eerste kwart der 16de e. vaak als ‘sotheyt’ bespot werd.

vs. 43 roeken: bekommeren.

+ [f. 132 r°]

vs. 46 hem te rijsene: blijkbaar: (fatsoenlijk) leven van -.

[p. 173]

 

Met veel prouanden oft met comenscappen;

50

Ic en meene ooc niet datser nv in rapen

 

Solaes of datter arch in es beseuen,

 

Mer tgaet nv verre buten screuen.

 

 

 

Prince

 

Prince, hoe wi mercken in die drie staten

 

Es nv defect groot bouen maten

55

En hoe ouder hoe arger, tblijct an elcx leuen,

 

Want tgoet, weelde en vruecht met caritaten

 

Wert lanc so minder; dus hoe wijt vaten

 

Het gaet nv verre buten screuen.

Stokregel, buten: bij S. in alle strophen bouen.
1. onder S.: in.
4. geest. - datse, S.: gheestelicheit leefde als sij.
5. ghierich, S.: ghiericheit; ter: tot; meerden: keerden.
6. was, S.: wast.
10. geestelike, S.: geestelicheit.
12. doen ontbr. bij S.
17. Sijn woort, S.: Hy.
18. S.: Al wast ouer hondert mijlen twas astout.
19. vol van, S.: mit.
21. Door den, S.: doe die; rechtuerdich, S.: was.

22. worde, S.: wort doe.
23. de mare, S.: weelde; door ontbr.
24. lappen - noch, S.: lortsen of van.
25. Noch (2 ×), S.: van (2 ×).
27. S. Deedele die pleech enz.
30. arbeyder die, S.: aerbeijt.
31. S.: Auont en merghen sonder cesseren.
32. doen ontbr. bij S.
35. Dies, S.: Die; elcken: alle.
36. ontbr. bij S. Na 37 bij S.: Elc leefden doe nae tbetamene.
38. eerdet ontbr. bij S.
43. haer (2), S.: ende.
45. pijnden, S.: pleghen.
46. hem ontbr. bij S.

49. prouanden, S.: prouens.
53. hoe wi, S.: Wou wijt.
54. defect, S.: ghebreck; bouen: sonder.
55. En ontbr. bij S.; an: in.