|
| |
XX. Subdelegatie opten inquisiteurs ende commissarissen voorsz. (1525) (46).
Frater Nicolaus Honseau, prior prioratus scholarum in Montibus Hanoniae, Cameracensis diocesis, inquisitor hereticae pravitatis a sancta sede apostolica cum illa clausula: quatenus vos vel duo aut unus vestrum per vos vel alium, seu alios et unum, duos vel plures viros aptos et idoneos in theologia et jure hujusmodi peritos subdelegandi et deputandi etc. proprio nomine non expresso specialiter deputatus, Revme in Christo patri religioso, doctis et prudentibus viris dominis Nicolao de Novaterra, episcopo Ebronensi, et (Bernardo Grouwel) priori fratrum predicatorum oppidi Zwollensis salutem.
Cum sacra caesarea majestas, prospiciens sectas Luterani dogmatis et aliorum haereticorum in multis locis patriarum et ditionum suarum in dies magis ac magis pullulare et crescere, cupiens illas, quantum potest, extirpare et desuper oportunum remedium adhibere pro salute Christifidelium nobis mandaverit, ut vobis vices nostras et omnimodam potestatem nobis et nostris collegis per litteras apostolicas datas et concessas committeremus, quarum quidem literarum apostolicarum tenor sequitur et est:
| |
| |
Clemens episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis, praeposito monasterii per praepositum gubernari soliti, Sancti Martini Yprensis, et Priori prioratus scolarum in Montibus Hanonie ac theologie professori Nicolas Oopin de Montibus, decano ecclesiae Sancti Petri Lovaniensis Morinen. Cameracensis et Leodiensis diocesis, salutem et apostolicam benedictionem: Cum ad nihil aliud nostra adspiret intentio, quam ut christifidelium animas Deo lucrifacere possimus, libenter operam vigilem adhibemus, ut diabolica fraude dampnati ad caulam dominicarum ovium reducantur, et, si quid animorum perversitate ducti in eorum damnato proposito perseverare maluerint, taliter in eos animadvertatur, quod eorum pena sit ceteris in exemplum. Dudum siquidem postquam felicis recordationis Adrianus papa Sextus, predecessor noster, cupiens adversus proditionis filii, Martini Luteri perniciosum damnatumque dogma et hereticam pravitatem, que in partibus Alemanie inferioris ac Flandrie et aliis dominiis, charissimo in Christo filio nostro, Carolo, Romanorum et Hispaniarum regi catholico in imperatorem electo subjectis, inimico seminante, pullulabat, debitis providere remediis, nonnullos in dictis partibus, cum plena et omnimoda facultate et auctoritate faciendi et exercendi, que ad dicti detestabilis dogmatis hereticeque pravitatis inquisitoris officium spectabant et pertinebant, inquisitores generales per suas literas constituerat et deputaverat, pro parte dilecti nobis in Christo filie, nobilis mulieris Margarethe, archiducisse Austrie, dicti catholici regis amite et in dictis dominiis pro eo gubernatricis, nobis exposito, quod multorum querele, de personis per ipsum predecessorem ad heresim Lutheranam hujusmodi extirpandam deputatis, ad eam delatae fuerant, adeoque aliqua scandala inde exoriri posse formidabantur; Nos tunc dilecto filio nostro, Laurentio sancte Anastasie, presbytero cardinali tunc ad universam Germaniam nostro et apostolice sedis legato, ut se de premissis informaret,
et si per informationem hujusmodi sibi constaret, ad hujusmodi Lutherane heresis extirpationem per predictum predecessorem deputatos, ad premissa exequenda minus idoneos fore, aut pro pace et quiete expedire, alios eorum loco deputare, per eundem predecessorem deputatos prefatos ab officio eis commisso hujusmodi auctoritate apostolica amoveret ac eorum loco vos, vel duos aut unum vestrum, prout ipsi Laurentio cardinali magis visum foret expedire, in prefatis dominiis dicti horrendi dogmatis hereticeque pravitatis generales inquisitores cum facultate, quos culpabiles comperieritis, juxta excessuum qualitates puniendi, ac quibuscunque judicibus et personis, etiam causarum palatii apostolici auditoribus seu loca tenentibus eorundem, etiam quavis auctoritate fungentibus, sub censuris ecclesiasticis et privationis ac inhabilitatis penis inhibendi omniaque et singula alia in premissis et circa ea necessaria seu quomodolibet oportuna, et que ad hujusmodi inquisitionis officium de jure vel consuetudine quomodolibet pertinebant et spectare noscebantur, faciendi et exequendi, dicta auctoritate, constitueret et deputaret per alias nostras literas in forma brevis commisimus et mandavimus, nec non omnes et singulas causas coram ipsis, ab ipso praedecessore deputatis pendentes, in eventum quod illi per ipsum Laurentium cardinalem et legatum, per eos seu eum in eorundem amotorum loco surrogare contingeret in eo statu, in quo existebant, resumendas, seu, si vobis visum foret, de novo cum omnibus et singulis earum incidentibus, depen., emergen., annexis et connexis audiendas, cognoscendas, fineque debito terminandas, ac id, quod per ipsos in literis predecessoris hujusmodi deputatos factum foret, nullius roboris vel momenti esse decrevimus, prout in eisdem literis plenius continetur. Quum autem, sicut exhibita nobis pro parte dicte Margarethe archiducisse petitio continebat, licet dictus Laurentius cardinalis ad executionem dictarum literarum illarum forma servata procedens, que
sibi de premissis per informationem desuper factam, legitime constitit, Franciscum Hulst et alios per dictum predecessorem in dominiis predictis forsan deputatos seu coassumtos ab inquisitionis officio hujusmodi absol- | |
| |
verit et amoverit, ac vos et quemlibet vestrum in solidum in Alemania inferiori et dominiis predictis dicti horrendi dogmatis hereticeque pravitatis generales inquisitores constituerit et deputaverit, vobisque et vestrum cuilibet, plenam et omnimodam potestatem contra omnes et singulos, cujuscunque status, gradus vel conditionis existerent, de et super dicto dogmate et heretica pravitate inquirendi, et, quos culpabiles reperieritis, juxta excessuum qualitates puniendi, fisci nostri promotorem ac procuratorem deputandi ac quibuscunque judicibus et personis, etiam dicti palatii auditoribus seu loca tenentibus, etiam quacunque auctoritate fungentibus et functuris, sub excommunicationis et aliis censuris ecclesiasticis ac aliis penis, quibus opus foret, inhibendi et alia tunc expressa faciendi, facultatem concesserit, vosque officium inquisitionis hujusmodi debite et diligenter exercere studeatis, nihilominus non nulli locorum ordinarii, eo pretextu, quod ad eos de causis heretice pravitatis cognoscere pertineat, vos judices prevenire conentur et vobis sub censuris et aliis penis ecclesiasticis, ne contra preventos procedatis, interdicatur, ac dicti ordinarii et eorum officiales propter locorum distantiam et presertim hyemali tempore vobiscum commode et absque gravibus expensis convenire nequeant, et cum conveniant non facile vobiscum in unam sententiam condescendant, quo fit, ut processus contra hujusmodi perniciosissimi dogmatis sectatores prolixiores reddantur et executio justicie plus debito retardetur ac officio inquisitionis hujusmodi vobis commisso votivus non succedat effectus, Pro parte dicte Margarethe archiducisse nobis fuit humiliter supplicatum, ut pro hujusmodi pestifera labe eradicanda et supprimenda in premissis oportune
providere de benignitate apostolica dignaremur, Nos igitur, quorum est pro salute gregis dominici nobis commissi huic nefarie heresi, omni, quo possumus, salubri remedio obviare, discretioni vestre, de qua in hiis specialem in Domino fiduciam gerimus, per apostolica scripta mandamus, quatenus vos, vel duo aut unus vestrum, per vos vel alium seu alios, adhibitis, si vobis videbitur, dictis locorum ordinariis, vel sine illis, vocatis, qui fuerint evocandi, omnes et singulas causas hujusmodi heresim sapientes etiam criminales Luterana et alia quevis erronea et perversa doctrina ac illius occasione in Alemanie et Flandrie predictis ac Burgundie, Brabantie, Limburgii, Lucemburgii, Arthesie, Hannonie, Hollandie, Zelandie, Namurci, Mechlinie et Frisie partibus ditionis dicti Caroli Regis ac aliis prefatis dominiis, exortas et quas exoriri contigerit, cum omnibus et singulis illis annexis et connexis ac dependentibus et emergentibus ab eis, simpliciter et de plano, sine strepitu et figura judicii, prout in similibus procedi consuevit, sola facti veritate inspecta, auditis hincinde propositis, usque etiam ad diffinitivam sententiam inclusive, etiam si per ordinarios locorum seu officiales eorum, per citationem vel alium actum judiciarium preventi fueritis, nisi ipsi preventi actualiter carceribus mancipati fuerint, quo casu ipsi ordinarii antea sic incarceratos una vobiscum et non alias procedere possint, audiatis, et, in quibus vobis videbitur de consilio aliquorum proborum virorum in theologia aut jure peritorum aut........, vel plurium clericorum vel laicorum simili modo peritorum, per ipsam Margaretam, si voluerit, vobis adjungendorum, sublato quovis diffugii obstaculo, et prout sacri canones volunt, etiam appellatione qualibet amota, decidatis et fine debito terminetis ac sententias per vos super criminibus heresim hujusmodi sapientibus duntaxat ferendas, quibusvis appellationibus etiam ad sedem apostolicam interponendis penitus rejectis, etiamsi illarum praetextu ad
inhibitionem processum esset, perinde ac si tres conformes sententiae in nostro rotae auditorio late essent, debite executioni demandetis et demandari faciatis, testes autem, qui fuerint nominati, si se gratia, odio vel timore subtraxerint, censura simili appellatione cum vobis...... et citationes quascunque, constito de non tuto accessu, seu q. pro monitionibus et citationibus hujusmodi faciendis, si ipsorum monendorum et citandorum praesentia haberi nequiverit, per edicta publica locis publicis affigenda, que perinde ipsos
| |
| |
arcent ac si eis personaliter inthimata forent, faciendi, ac contra quoscunque, cujuscunque status, gradus, ordinis et conditionis seu preeminentie existent, et quacunque ecclesiastica etiam episcopali vel archiepiscopali dignitate, seu mondana etiam ducali auctoritate prefulgeant ipsius Martini et aliorum heresium et erroneorum dogmatum sectatores et sequaces ac de illis suspectos et diffamatos, illorumque receptatores, fautores et defensores ac eis consilium, auxilium et favorem directe vel indirecte, publice vel occulte prestantes, nec non in exercitio officii inquisitionis hujusmodi similiter directe vel indirecte impedientes, inquirendi et procedendi ac hujusmodi labe infectos, prefectos, preterquam episcopos et archiepiscopos capiendi et carceribus mancipandi ac contra eos et ipsos episcopos et archiepiscopos processus formandi, processus contra episcopos et archiepiscopos formatos, sigillis vestris clausos, ad nos per vos mature examinandos transmittere, sententias vero contra quoscunque alios tam interlocutorias quam diffinitivas ferendi, illosque juxta canonicas sanctiones et sanctorum patrum decreta, prout qualitas excessuum exegerit vel conscientiae vestrae videbitur, puniendi, et penis debitis plectendi, et ad cor redire nolentes ab ecclesie communione, veluti putrida membra separatos et divisos esse, et damnatione eterna cum satana et angelis ejus addictos ac perpetuo infames et detestabiles esse, ac corpora eorum, postquam defuncta fuerint, sepultura ecclesiastica carere debere, decernendi, denunciandi et declarandi, nec non universis et singulis christifidelibus, ut illos in omnibus et per omnia, tanquam crucis Christi inimicos, habeant et reputent absolutione illorum, quos cum iis communicando, penas per vos infligendas, incurrere contigerit, nobis et successoribus nostris, Romanis pontificibus, ac, durante vestro delegationis hujusmodi officio, vobis reservata, precipiendi et mandandi vestras veniant degradandi ordinarium loci, in quo
contra talem degradandum processum fuerit, aut pro eo pontificalia officia exercentem vel quemcunque alium proximiorem episcopum et ad degradationem actualem talis degradandi ejusque curie seculares traditionem procedat, requirendi. Et si dictus ordinarius seu alius episcopus prefatus, qui sit requisitus ad degradationem hujusmodi, ostensa sibi sola sententia vestra, absque eo, quod processus contra ipsum degradandum formatus ostendatur aut alio modo exhibeatur, aut, quod episcopi in munere a canonibus ad similia definito, intersint, procedere possint et teneantur, id facere recusaverit, ordinarium vel alium episcopum prefatum ad id cogendi, vel, si de evidenti contumacia ipsius ordinarii aut alterius episcopi vobis constiterit, quemcunque malueritis abbatem, cui super hoc plenam et liberam facultatem concedimus, ut ad degradationem hujusmodi procedat, similiter requirendi, nec non bona ipsorum hereticorum, fautorum, defensorum et receptatorum pro tempore confiscata, fisco et aerario ipsius Caroli regis applicandi et appropriandi, et qui ad veritatis limen redire et hujusmodi haeresim abjurare voluerint, postquam errorem suum deposuerint ac de praemissis doluerint, idque humiliter petierint, si alias relapsi non fuerint, receptis ab ipsis prius abjuratione haeresis et errorum hujusmodi legitime et publice facienda praestandoque per eos juramento, quod talia deinceps non committent, nec talia vel alia hiis similia committentibus seu adherentibus consilium, auxilium, favorem, per se, vel alium seu alios prestabunt, ab omnibus et singulis excommunicationis, suspensionis et interdicti aliisque ecclesiasticis sententiis, censuris et penis, quas premissorum occasione quomodolibet incurrerint, de consilio et assensu illius vel illorum canonicorum seu in ecclesiastica dignitate constitutorum, quem seu quos dicta Margareta duxerit deputandum seu deputandos et non alias, ab hujusmodi excessibus et criminibus ac alias, in forma ecclesiae consueta, absolvendi et super
irregularitate propterea quomodolibet contracta et sententiis per vos desuper pro tempore latis dispensandi, omnemque inhabilitatis et infamiae maculam sive notam penitus abolendi et eos rehabilitandi, nec non ad nostrum et ejusdem sedis gremium ac gratiam et benedictionem restituendi, omniaque et singula ad hujusmodi pestem reprimendam et radi- | |
| |
citus extirpandam necessaria seu quomodolibet oportuna faciendi, gerendi, ordinandi, exercendi et exequendi ac auxilium brachii saecularis, si opus fuerit, invocandi et ad premissa omnia et singula, si et quando expedire videritis, unum, duos vel plures viros aptos et idoneos in theologia et jure hujusmodi peritos, in provinciis & locis, de quibus vobis videbitur, cum simili aut limitata facultate assumendi, subdelegandi et deputandi, ipsosque, quotiens vobis oportunum videbitur, revocandi, ac loco ipsorum, alios similiter idoneos deputandi, plenam et liberam, dicta auctoritate apostolica, tenore presentium facultatem concedimus, decernendo omnes et singulas excommunicationis et alias sententias, censuras et penas, contra vos et occasione exercitii officii inquisitionis hujusmodi per quoscunque ordinarios locorum, seu judices, etiam a dicta sede delegatos, pro tempore latas, eo ipso nullius roboris vel momenti existere, et sic ab omnibus censeri debere etiam in omnibus et per omnia, perinde ac si latae non fuissent, non obstantibus praemissis, ac piae memoriae Bonifacii Papae Octavi etiam praedecessoris nostri, qua cavetur, ne quis extra suam civitatem et diocesim, nisi in certis exceptis casibus et in illis ultra unam dietam a fine suae diocesis ad judicium evocetur, seu, ne judices a sede praedicta deputati extra civitatem et diocesim, in quibus deputati fuerint contra quoscunque procedere, aut alii vel aliis vices suas committere praesumant, et de duabus dietis, in consilio generali edita ac aliis constitutionibus et ordinationibus apostolicis contrariis quibuscunque, aut, si haereticis adherentibus,
fautoribus, receptatoribus, defensoribus et aliis praefatis vel quibusvis aliis communiter vel divisim a dicta sit sede indultum, quod interdici, suspendi vel excommunicari non possint, per litteras apostolicas non facientes plenam et expressam ac de verbo ad verbum de indulto hujusmodi mentionem et quibuslibet aliis privilegiis et indultis apostolicis sub quibuscunque tenoribus et formis singulis prefatis concessis, per quae praesentium literarum et vestre jurisdictionis in praemissis exercitium quomodolibet impediri vel differri posset, quae quo ad hoc ipsis aut alicui eorum nullatenus suffragari posse vel debere decrevimus.
Datum Romae, apud Sanctum Petrum, anno incarnationis dominicae millesimo quingentesimo vigesimo quinto, tercio decimo kl. Aprilis, pontificatus nostri anno tercio.
Sic signatum sub plica: Jo. Matheus, episcopus Veronen., et supra plicam: A. de Castillo. Et a tergo: Recepta in.............: Nos igitur de vestra doctrina, prudentia, fidelitate et diligentia plenarie in Dno confidentes, desiderantes, quantum in vobis est, suae Caesareae Majti obedire, cum etiam maxime expediat, dictas pravas doctrinas et sizaniam ex agro dominico extirpari, omnibus modo, via et forma, quibus possumus, juxta formam praedictae bullae in favorem Caesaris concessae, vos et vestrum quemlibet in solidum loco nostri subdelegavimus et vices nostras, quantum ad hujusmodi inquisitionis officium attinet, vobis commisimus et committimus per presentes, transferentes et transfundentes in vos et vestrum quemlibet in solidum, totam et omnimodam potestatem nobis a sancta sede apostolica in hac parte et per bullam supranominatam commissam, nil inde reservantes aut excipientes; In cujus rei testimonium has praesentes literas per notarium subscriptas subscribi et sigilli nostri appensione jussimus communiri.
Datum in oppido monten., die xiii mensis Maji, anno Dni millesimo quingentesimo quadragesimo sexto.
Subscriptum et subsignatum: Johannes de Sancto Albino, publicus auctoritate apostolica notarius de mandato praefati dni prioris signavit: Johannes de Sancto Albino, notarius.
(Uit het Tweede Memoriaal van den Hove, etc. fol. 356 sqq.)
|
|
Auteursrechtvrij