Archief voor kerkelijke en wereldsche geschiedenissen, inzonderheid van Utrecht. Deel 5

[p. 1]

Resolutien der Generale Staten, uit de XVII eeuw.
Meer onmiddelijk betreffende de geschiedenis der beschaving.
(Vervolg van 't Archief, IV. bladz. 127).

1607.

Aleaume, dechiffreur. Is Jacq. Aleaume (!), dechiffreur, extraordinarie voor syn gedaene diensten in 't dechiffreren van verscheide geintercipieerde brieven vanden vyant, toegelegt 200 gl. eens, ende desselfs tractement van nu voortaen van 50 tot 75 gl. ter maent geaugmenteert. (Jan. 3).

Engelsch veldprediker. Op de requeste van Joh. Paget, predicant vande Engelsche regimenten, is geordonneert deselve te stellen in handen vanden oversten Horace Veere, ridder, omme ordre te stellen, dat den suppl. van syn tract. mach worden betaelt. (Jan. 9).

Aleaume, dechiffreur. Den dechiffreur Jacq. a l'Haulme (!), om hem in dienst vanden lande te houden, te presenteren 1000 guld. 's jaers, ende soe deselve daermede noch nyet soude syn te contenteren, maer sou persisteren tot hooger, is goetgevonden, dat men op een kleyncke nyet en sal sien, ende dat den here advocaet van Hollant met den voorn. dechiffreur nader sal spreken ende mogen handelen. (Febr. 3).

De eod. De dechiffreur begeerende voor nyet minder te dienen als voor 1200 gl., is deszelfs tractement geaugmenteert tot 1200 gl. (Febr. 5).

Chirurgyns opte vloote. Te schryven aen het collegie ter admiraliteyt tot Amsterdam, dat sy de vlote willen versien met twee geexperimenteerde chirurgyns, ende aen de andere collegien in Hollant ende Seelant, elck een chirurgyn, ende dat sy de kisten van deselve chirurgyns van alle notelyke behoefte willen versien na behoren. (Eod.).

De eod. Ontfangen een brief van het collegie ter admiraliteit tot Rotterdam, vanden 9 deses, responsive vanden brief vande heren staten, vanden 7 deses, daerby geadverteert wordt, dat by de capiteyns 5 chirurgyns opte schepen van haerlieder repartitie, gedestineert naer Westen, aengenomen syn, dat sy yder tot furnissement van haerl. kisten, met advys vanden doctor ende een chirurgyn van Rotterdam, toegelegt hebben 36 gl., inde plaetse dat die opte voorgaende voyagie daertoe maer 16 gulden genoten hebben, achtende dat die genoech sullen syn tot dienst van het voetvolck, dat opte voorsz. schepen sal geraken gequest te worden, ende derhalve versoeken, dat sy van het aennemen van een extraord. chirurgyn mogen geexcuseert blyven, is geordonneert t'antwoorden, dat de heren staten, berigt wesende, dat men gewoon was opte schepen jonge ende slechte chirurgyns aen te nemen ende derselver kisten soberlik te versien, 't selve hare E. gemoveert heeft, 't voorsz.

[p. 2]

collegie te belasten met het aennemen van noch een extraord. geexperimenteert chirurgyn, doch soo verre als die van het voorsz. collegie achten, dat de schepen met de aengenomen chirurgyns wel gedient ende dat deselver kisten genoechsaem met voorsz. 36 gl. versien sullen syn, dat hare M.E. deermede te vreden syn. (Febr. 10).

Pottebackers wiel. Is Corneils Ewoutsz. Proot octroy geaccordeert, omme, syn levenlanck geduerende, alleene te mogen maken ofte doen maken inde Vereenichde Provincien, een nyewe maniere van een pottebackers wiel, daer twee mannen teffens op mogen werken, sonder malckanderen te verhinderen, ende eenighe stock te gebruycken, dat den meesten arbeyt is, sulcx dat een kint van 12 of 13 jaren het wiel gestadich kan houden loopende, volgende het patroon te transfigeren, op peen etc., mits dattet een nyewe inventie sy. (Febr. 21).

Menoniten in Groningerland. Is gelesen een requeste van eenige gedeputeerden der Menisten, wonende in Groeningerlandt, die hem beklagen over de rigoureuse proceduren, die eenige rechteren, officieren enz. tegen hun gebruiken, daerby deselve turberen de ruste van haerlieder conscientie, versoekende daerom, dat de heren staten souden gelieven daerinne te versien, gelyck dat die welgeb. heere grave Wilhelm etc. mede recommendeert by synes E. brief vanden 11. Febr. lestleden, aen de heeren staten generael gescreven, waerop geresolveert ende geaccordeert es, te schryven aen de hooftmannen, jonckeren, hoevelingen ende rechteren, op des gemeene lants ...... in de provincie vande stadt Groningen ende Ommelanden, tot Groningen vergadert, dat deselve haer auctoriteit willen interponeren, ende soo vele doen, dat in haerl. quartier tegen de remonstranten egeen meerder rigueur en worde gebruikt, als inde andere quartieren vande provincie van stadt Groningen ende Ommelanden gebruikt en wordt, nochte dat sy niet boven redenen ende billicheyt beswaert en worden. (Meert 16).

Maersklimmers. Te scriven aen 't collegie ter admiraliteyt tot Hoorn off Enchuysen, opte clachte van het collegie ter admiraliteit binnen Amsterdam, dat sy inde soldy vande maersclimmers willen blyven inde limiten vanden loon, die sulcke maersclimmers altyds gehadt hebben, sonder daerinne meer t'excederen als d'andere collegien, omme misverstanden voor te comen ende het lant buiten redene niet te beswaren. (Meert 26).

Petardiers. Is Pieter de Regis, petardier, syn tractement gecontinueert voor den tyt van een jaar. (Meert 30).

De eod. Opte requeste vande petardiers van Utrecht, is goetgevonden, alvorens daerop te resolveren, dat men eerst sal oversien, wat petarden datter by deselve syn gemaeckt, ofte wat stoffe, hoe veele die wegen, ende hoe veel dat voor het maken van elk petard geeyscht wordt, omme etc. (Apr. 14).

Jo Drusius. Is prof. Drusius geaccordeert een ordonnantie van syn tractement van 400 gl. etc. Is goetgevonden, dat men het stuk werks, dat den voorn. prof. Drusius heeft overgebracht ende op heden ter vergaderinge is overgelevert, sal stellen in handen van Wtenbogaert, omme met d'eerste bequaemheyt, den heren staten t'adviseren, wat syns bedunckens sal dienen gedaen, voor den meesten dienst vande kerk. (Apr. 17).

Petardiers. Opte requeste van mr. David Wynantsz., burger tot Oudewater ende Adriaen Jansz., wonende tot Utrecht, op de ernstige instantie van syn Exc^tie, die verclaert dat hy die suppleanten de granaten ende petarden inde overgegeven specificatie gementioneert, ten dienst vanden lande heeft doen maken, geaccordeert betalinge voor alle haer pretensien voor deselve granaten ende petarden, vande somme van 1800 gl. etc. (Apr. 19).

Schildery van Mierevelt. Opte requeste van mr. Michiel van Mierevelt, schilder, versoekende octroy om het contrefeytsel, by hem gemaeckt van syn Exc^tie, hetwelk hy van meeninge is te doen nasnyden in een copere plate, hetwelk al begonnen ende onder handen is, om te laten uitgaen, alleene voor sekeren tyt te mogen uitgeven, is daerinne geaccordeert voor

[p. 3]

den tyt van 6 jaren, by soo verre als syne Exc^tie dat goet vint, met verbot van hetselve na te snyden ende uit te geven, verbiedende etc. (May 14).

Vaert op de westsyde v.d. West-Indie. Is gelesen eene requeste vanden here Van Cruyningen, verthonende dat also syner E. eenen sonderlingen veel corteren ende expediteren wech, als door de strate van Magelanus gevonden heeft, omme ande westsyde vande West-Indie te comen ende aldaer te handelen, ende te negocieren, dartoe dat syne E. alrede toegemaeckt heeft secker quantityt van schepen, die sylreet sullen syn binnen 3 weken naestcomende, versoekende tot dyen eynde verscheyden voordeelen, inde requeste nader gementioneert ende daerop geresolveert, dat men synre E. sal aenseggen, nademael dit versoek contrarieert 't gene dat van wegen de generaliteyt voorg. is tot erectie van eene generale West-Indische Comp., dat men hem syn versoek niet en kan accorderen. (Eod.).

Caert vande victorie by Gibraltar. Is Floris Balthasar (!), plaatsnyder, geaccordeert octroy omme alleen inde Vereenichde Provincien, voor een jaer naestcomende te moghen vercopen ende uitgeven de verclaringe ende afbeeldinghe vande heerlyke victorie, die Godt den Heer Almachtich gelieft heeft dese landen te verleenen inde strate van Gibraltaer, over de vloote des conincx van Spaengien, gecomposeert van galioenen ende andere schepen van oorloge, als hy die in cooper gesneden heeft, verbiedende etc. (Jun. 9).

Tapisserien van Fr. Spierinck. Opt schryven vanden agent Caron aen den heer advocaet van Hollant, vanden 18. May, is Franchoys Spierinck, tapissier tot Delft, geaccordeert paspoort, om te mogen uitvoeren naer Engelant acht stucken tapisserien, die den grave van Siffocx (!), camerlinck des conincx van Groot-Britannie, den voorsz. Spierinck heeft doen macken voor de camer van syne Majesteit, vry van licent ende convoy. (Jun. 11).

Het eilant van Canada. Ontfangen een brief vanden coninck van Vranckryck, ten faveure vanden heere van Du Monts, by permissie van syne Majesteit gepeupleert hebbende het eylant van Canada, ten einde ordre gestelt soude worden, dat d'ingesetenen van dese landen opte navigatie vande voorsz. riviere niets en entrepreneren tot prejudicie van 't gene dat syne Majesteit den voorsz. heere van Du Monts geaccordeert heeft, ende van haer Mo. E. in Febr. lestleden serieuselyck versocht is; goetgevonden dat men sal opsoeken, wat desen aengaende syne Maj^t. voor desen aengescreven ende geantwoordt is, omme de aenwesende heren ambassadeurs van syne Maj^t. te communiceren ende haer E. daermede contentement te geven. (Jul. 11).

Pieter Cornelisz., maersklimmer. Opte requeste van Pieter Cornelisz., van Alcmaer, opte vloote gedient hebbende als maersklimmer op hot schip van Simon Jansz. v. Edam, ende in 't aentasten ende overwinnen vanden vice-admirael des conincx van Spangien verloren hebbende syn rechter been, de admiraliteit te Amsterdam daerop te disponeren etc. (Jul. 20).

Dom. Baudius. Is doctor Dominicus Baudius, voor de dedicatie van seker bouck, geinscribeert: Dominici Baudii poematum nova editio, tot eene vereering toegeleyt 300 gl. eens. (Jul. 30).

Besoar-steen. Ontfangen van het collegie ter admiraliteyt tot Hoorn oft Enchnysen, twee besoarsteenen, is goedgevonden dat men deselve by doctoren in medicynen sal doen proeven, om te verstaen of men deselve met eere soude mogen ymanden presenteren, ende dat men 't voorsz. collegie van het voorsz. senden sal bedancken, ende aenscryven, dat men die sal employeren ten dienste vanden lande.

Is geaccordeert, dat men den bode van 't voorsz. collegie, die de voorsz. besoarsteenen gebracht heeft, sal doen geven twaalf guldens. (Aug. 4).

Instrument, om onder het water te diepen. Is Geertgen Maertensz. dochter, wed. van Jan Jansz. Clock, porterse van Haerlem, geaccordeert octroy van 6 jaren etc. te mogen

[p. 4]

doen maken een vlot ofte instrument, groot in 't viercant 16 Rhynl. voeten, omme daermede seer bequaemlyck ende ghelyck inden gront, tot acht ofte thien voeten onder het water diep te diepen, ende de aerde ofte sant, met drye, vier oft meerder lepels, door 3 ofte meer personen gemakkelyck uyt te halen ende in een schuyt te losen, by wylen haren voorsz. man met groote industrie ende verlies van tyt, geinventeert ende gepractiseert, verbiedende etc. (Aug. 10).

Rariteiten. Den audiencier Verreycken geconsenteert, met hem naer Antwerpen te voeren twee coffers met cleederen, twee cassen met porcelyn, eene casse, daerinne dat es een model van een watermolen, ende een casse, daerinne dat es een sphera mundi, etc. (Aug. 11).

Riviere van Aethiopien. Opte requeste van Gerart Heynst, Lucas vander Venne, poorters tot Amsterdam, besocht hebbende de riviere van Aethiopien, genaemt de Riviere van Conge, syn die suppl. geaccordeert de begeerde brieven aen den grave van Songes, omtrent de voorsz. riviere woonachtich, inhoudende, dat men des graven brief heeft ontfangen, ende daeruyt met blyschap verstaen, syne gunste ende affectie tot desen lande ende ingesetenen van deselve, daer voren de heren staten hem hoochlycke bedancken, tevreden wesende hem gelycke vrientschap ende syne ondersaten te betonen, ende alsoo dese landen bestaen byde coopmanschappen, dat men hem bidt d'ingesetenen vande selve in die quartieren commende ende handelende, alle goede faveuren ende gunsten te willen bewysen, tot voortplantinge vanden voorsz. coophandel. (Aug. 24).

Chirurgyn generael opte vlote. Op de requeste van Andries Herels, die als chirurgyn generael opte vlote geëmployeert is geweest, is goetgevonden, alvorens hierop te resolveren, dat men sal sien, off den suppl. by dese vergadering gecommitteert is geweest. (Aug. 30).

De eod. Gesien de last, die Andries Heerls gehadt heeft, om als chirurgyn generael te dienen op deser landen vlote, is geaccordeert denselven syn tractement, als anderen die gedaen is, die opte voorgaende vloten als chirurgyn generael gedient hebben, mitsgaders toeleggende 100 daelders, voor dat hy het ligchaem des admiraels Heemskerken gebalsemt heeft. (Spt. 1).

Moye Lambert, gouden sifflet. Is den scheepscapiteyn Moyen Lambert, in recognitie van dat hy hem vaillantelyck ende manlicke, nyet alleene inde bataille navale, lest inde strate van Gibraltar geschiedt, maer noch in andere rencontres ter zee gedragen heeft, vereert met een gouden sifflet, weert 300 gulden. (Spt. 3).

Caert vanden aenslach des vyants, etc. Is Floris Balthasar (!), plaetsnyder, borger tot Delft, in coper gesneden hebbende den aenslach, die den vyant inden voorleden jaere gemaeckt hadde, om de riviere vande Wael te passeren ende inde Betuwe te commen, ende hem belet wert, toegeleyt 100 gl., voor dat hy dezelve aen de heren staten gedediceert ende gepresenteert heeft. (Spt. 4).

Wilh. de Swart, componist. Is Wilhelm de Swerte geaccordeert octroy, omme voor den tyt van 5 naestcomende jaren alleen inde vereenichde provincien te mogen drucken ofte doen drucken vyftich Psalmen Davids, in tabelature, hondende de intitulatie: Corte wechwyser ter deuchden. (Spt. 8).

Vereeniging der Protestanten. Ontfangen ende gelesen een brieff vanden cheurforst paltsgrave, streckende tot de vereeninge vande Gereformeerde religie ende die vande confessie van Augsburch, met verhael vande debvoiren, die tot dien eynde alrede in Duytschland gedaen syn, ende dat de sake aldaer daerop berust, dat synen cheurfurstelyke achtet, dat hetselve soude kunnen geschieden met de convocatie van een synodus, ende die vande confessie met eene tsamenspreekinge, gelyck alles naerder te sien is by de stucken, metten voorsz. brief overgesonden, maer opgehouden daerop te resolveren, dan aldewyl by den voorsz. brief mede geadverteerdt wordt, dat desen aengaende oock gescreven wordt aen den coninck van Groot-Brittanien ende die vande

[p. 5]

Gereformeerde kercken in Vrankryck, is goetgevonden, dat men die agenten respective sal lasten, te letten, wat daerop sal worden gedaen ende goetgevonden. (Spt. 13).

Sim. Stevyn. Opte requeste van Jan Paets, bouckdrucker, versoekende octroy, om te mogen drucken een bouck, genaempt: Wisconstige gedachtenissen, in dryerley talen, is geappoincteert, dat die suppleant eerst sal exhiberen het bouck, om, gevisiteert synde, op desselfs versoeck gedisponeert te worden naer behoren. (Spt. 27).

Geinventeerde molen. Is mr. Thomas Duim geaccordeert octroy, om voor 6 jaren etc. te mogen maken seker instrument, by hem geinventeert, van seer geringe costen, bequaem ende seer dienstich in landen ende quartieren, daer eenich natureel verval ende loop van cleyne wateren is, omme daermede alle lage groenlanden, gemeenten, marrecagien ende veenen, ses ofte seven voeten boven waters, drooch ende goet te houden, volgende het getransfigeerde patroon, verbiedende etc., ende dat den inventeur gehouden sal syn te nemen attestatie (!) vande provincie, daer hy dese inventie sal begeren in 't werk te stellen. (Oct. 22).

Vaart op de rivier van Commaire. Is Jan Cornelisz. Ryp, tot Rotterdam, geaccordeert octroy voor 4 jaren etc., alleen te mogen varen in sekere riviere van Irlant, genaemt de riviere van Commaire, om van daer te halen ende in dese landen te brengen, ter plaetse daer 't hem goetduncken sal, eyckenhout, aldaer vallende, verbiedende etc. (Oct. 20).

Nieuwe molen. Is Pieter Cornelisz., molenmaker binnen Amsterdam, geaccordeert octroy voor 6 jaren etc, op seker nieuw werk van een molen, 't welck door het gaen van een man in een radt, sal omgaen, ende met twe schepraden gestadichlyck over de acht tonnen waters sal kunnen uytwerpen, tot vyftalf voeten hooch, welck uytgeworpen water wederom een koornmolen sonder wint sal kunnen doen ommegaen, wesende mits de oncostelyckheyt van het werck, bequaem, omme groote waterplassen ende andere plaetsen, met water vervult, drooch te maken, verbiedende etc. (Nov. 6).

Constthoonend juweel. Is Sacharias Heyns, drucker des lantschaps van Overyssel, toegeleyt 100 gl. eens, voor de boucken, die hy de heren staten gepresenteert heeft, geintituleert: Const thoonend juweel, inhoudende den entré, gedaen binnen de stadt Haerlem, in't voorleden jaer 1606, van 12 camers van rethoryk in Hollant. (Nov. 13).

Nieuwe watermolen. Is Pieter Claesz. ende Pieter Pietersz., inwoonders opte eylanden van Graef ende Rhyn, geaccordeert octroy voor 6 jaren etc., op sekere watermolen, by hem geinventeert, die met een doorgaende wint sullen malen met twee schepraders, ende met een sachte, matelike wint, met een schepradt, ende dat door middel van een clincket ofte schotdeur, welcke schepraders veel meer waters mogen opbrengen ende dieper drooch malen, door oorzake dat hem geen water sal mogen ontlopen, verbiedende etc. (Eod.).

Caert van Plancius. Is Herman Allartsz., coster vande nye kerk tot Amsterdam, ende David de Meyne, geaccordeert octroy, omme voor den tyt van 16 jaren alleen in de vereenichde provincien te mogen doen snyden, drucken ende vercoopen eene nyewe algemeene wereltcaerte, in twee ronden geteeckent, ende van nyeuws verbetert by Do. P. Plancium, verbiedende etc. (Nov. 21).

Damastwerk van Lammertyn. Is Paschier Lammertyn geaccordeert ordon. van 712 gl., van een ammelaken damastwerck, drye ellen breet, ses ellen ende anderhalf quaert lanck, twee dozyn servietten, twee banquetservietten ende twee schietdwalen, ts. 22 ellen 3 vieredeelen, tot 30 L. d'elle, welck linnewaet in Engelant by den agent Caron, ten dienste vanden lande is vereert. (Nov. 23).

Weduwe Merulae. Opte requeste van Judith Buys, weduwe van wylen Paul Merula, in syn leven professor inde historien tot Leyden, is geaccordeert, by forme van gracie, sonder consequency, ten regarde vanden grooten arbeyt, die den voorsz. Merula in synen dienst heeft gedaen, de suppl. te betalen het jaer

[p. 6]

tractement, daerinne dat den voorsz. Merula, haren man sal. is gestorven. (Dec. 5).

Moy Lambert. Opte requeste vande capiteynen Steven Jansz. ende Lambert Henricxsz., gesegt Moyen Lambrecht, inden slach van Gibraltar gevangen becomen hebbende Gonzalo Fernandes, die syn Exc^tie hem heeft gegeven, is geordonneert, deselve te stellen in handen van het collegie ter admiraliteit tot Rotterdam, ten eynde sy de heren staten adverteren de gelegenheyt ende qualiteyt vande gevangenen, wat dienst ende qualiteyt dat hy voert, ende wat tractement deselve vanden vyant ter maent genoten heeft. (Dec. 19).

Maurits wapenhandel, door Ja. de Gheyn. Is Jacob de Ghein toegelegt, voordat hy de heeren staten generael gedediceert ende gepresenteert heeft seecker boeck, geintituleert: Wapenhandelinge van roers, musquetten ende spiessen, achtervolgende van syn Excell. Maurits, prince van Orangie, etc., figurelyck by den voorsz. Gheyn vuytgebeelt etc. de somme van 200 gl. eens. (Dec. 24).

Taffetas. Gelesen de requeste van Jan ende Guillaum vander Put, gebroeders, coopluyden van Amsterdam, versoekende octroy, om taffetas te maken; item, de requeste van Abraham Taintenier, wonende tot Utrecht, daertoe streckende, dat men hem by het voorsz. versochte octroy nyet en soude willen praejudiceren in syn inventie van het maken van lampers (!), in dese landen, hetwelke hy alreede enige jaren geleden geinventeert ende gedaen heeft, maer is opgehouden daerop te disponeren, omdat die van Zeelant ende Utrecht eerst vande voorsz. requeste hebben versocht copy, om hem daerop nader te bedencken. (Dec. 28).

1608^(*).

Nic. Mulerius. Is Nicolaes Mulerius, van Brugge, der medicyne doctor, geaccordeert octroy voor 5 jaren naestcomende, alleen inde vereenichde provincien te mogen doen drucken ende uitgeven: Tabulas eclips. triplices (!) ex hypothesibus trium in astronomia princi pum Ptolemaei, Copernici et Tychonis Brahei a mundi principio ad annum Christi 2500 continua serie deductas, verbiedende etc. (Jan. 3).

Nieuwe watermolen. Is Claes Willebrantsz. vander Toll, timmerman tot Delft, geaccordeert octroy voor 8 jaren, op sekere schotdeuren, by hem geinventeert, die aen de waterloopen vande tegenwoordige watermolens ende andere, die namaels sullen mogen gestelt worden, achter ende voor bequaemlyck gebracht kunnen worden, die na de gelegenheyt vanden wint ende van het buitenwater by den molenaer gelicht ende nedergeschoven sullen worden, volgens d'instructie ofte onderricht, dat die suppleant den respective molenmeesters daervan by datelyke aenwisinge sal kunnen doen, by welke inventie te wege gebracht sal worden, dat de voorsz. molens met gemeene winden, als de jegenwoordelyke moeten stilstaen ofte weinich voordeels kunnen doen, bequaemlik sullen kunnen malen, ende dat deselve by andere ende meerdere winden met soo veel waters sullen wesen gedient, alse bequaemlyk nae de portie ofte groote vanden wint sullen kunnen opbrengen, sulcx datte jegenwoordige moelens eens soo veel waters sullen kunnen uitwerpen, als sy jegenwoordelik syn doende, en van gelyken mette selve inventie ende met het verlengen vande schepraden ende het verdiepen vande waterloopen geeffectueert sal kunnen worden, dat de voorsz. moelens het water veel hoogher sullen kunnen opbrengen, al waer 't oock, tot achtthien voeten oft meer. Item, om noch gedurende den voorsz. tyt van 8 jaren te mogen maken een ander forme van staven ende kammen, als tot noch toe in enige watermolens, corenmolens ofte andere syn gebruykt, te weten, in plaetse dat de staven tot nog toe even dick ende de cammen vierkant syn gemaect, dat

(*) De Resolutien aangaande de uitvinding der verrekijkers, van den 2, 4, 6 en 22 Oct., 11 en 15 Dec., zijn in forma afgedrukt in de Verhandeling over dit onderwerp, uit de papieren van van Swinden opgemaakt en uitgegeven door Prof. Moll.

[p. 7]

die tot licht gaen ende voorderen van het ommegaende werck merckelike dienstich wesen sal, dat de voorsz. staven aen het een eynde een weinich dunder ende de voorsz. cammen een weinich langer ende boven ront gemaeckt worden, alles volgende forme ende modellen etc., verbiedende etc. (Febr. 11).

Will. Jansz. (Blauw). Is Willem Jansz., caertmaker tot Amsterdam, geaccordeert octroy, om voor den tyt van ses jaren naestcomende, alleene inde Vereenichde Provincien te mogen drucken ende vercopen de eaerte vande zeventien Vereen. Provincien ende daer beneffens d'afbeeldinge van alle de gouverneurs, die tsedert koninck Philips der Tweede tot desen dach toe het gouvernement inde Nederlanden van wederzyden hebben gehadt, by hem gesneden, alles volgende het patroon, verbiedende etc., ut in communi forma, maer nyet te expedieren, voor dat de faulten, daerinne geremarqueert, en syn gecorrigeert. (Maert 26).

Schildery van Mierevelt. Is mr. Michiel van Mierevelt, schilder tot Delft, tot eene vereeringe taegelegt 200 gulden, voordat deselve de heeren staten heeft vereert met het contrefeytsel van syn Exc^tie, by hem gemaeckt. (Apr. 1).

Sim. Stevin. Is het versochte octroy, omme te mogen drucken het bouck van mr. Sim. Stevin, vande mathematique, geometrie ende het bouchouden, affgeslagen. (Apr. 10)

Palache. Op 't vertoon by requeste, by Joseph ende Samuel Palache, gebroeders, wesende vande natie ende professie vande Hebreeuwen, geboren tot Fees, in Barbarien, vandat deselve, innesiende de groote oorlogen ende beroerten, die nu langen tyt in Barbarien geduert hebben ende dat deselve apparenter syn te vermeerderen als te verminderen, geresolveert ende besloten waren, haer woonplaetse tot Fees te veranderen ende deselve inde Vereenichde Provincien te nemen, ende ten selven einde hare huisvrouwen, kinderen, familien ende goeden uit Barbarien te ontbieden, ende herwaerts over te transporteren, byaldien als sy onder de heeren staten regeringe souden mogen genieten alsulke gunste, voordeelen ende goedertierenheyt, als deselve alle vreemde natien ende coopluyden gewoon syn te bewysen ende toe te staen, ende van hare Mo. Ed. ten selven effecte te vercrygen behoorlyke paspoort, hebben de voorsz. heren staten daerinne geaccordeert. (Apr. 18).

De eod. Naerder gedelibereert synde opte paspoort, die gisteren geaccordeert is aen Jos. ende Samuel Palache, gebroeders etc., is deselve gedifficulteert ende afgeslagen. (Apr. 19).

Zydemolen. Is gelesen requeste van Caspar Benoist, coopman van zydewerken, residerende tot Alcmaer, inventeur vande natuere ende het werken vande Chineesche zyde alhier te lande, doer Italiaensche moelens ende andere instrumenten, daertoe dienende, die hy op syn costen gehaelt ende alhier te lande gebragt heeft, ende soo ten selven regarde, als omme andere redenen ende consideratien inde voorsz. requeste verhaelt, geconsenteert, dat den suppl. die 4000 gl., die hy ten achteren is vande afgesproken 16000 gl., van wegen de generaliteit voor den incoop van 3 ballen syde vande bewinthebbers vande O.I. Comp., sal mogen betalen met 500 gl. 's jaers, als binnen dit lopende jaer 500 gl. tot de volle betalinge vande 4000 fl., toe. (Eod.)

Willem Jansz. (Blaeu). Is Willem Jansz., kaertmaker binnen Amsterdam, toegelegt voor de dedicatie ende presentatie, die hy de heeren staten gedaen heeft van seker Seecaert-bouck, geintituleert: Het licht der zeevaert, de gelegenheyt der kusten ende havenen vande Westertsche, Noortsche ende Oostersche zee, de somma van 200 gl. (Apr. 25).

Schildery van Mierevelt. Is geaccordeert dat men den schilder mr. Michiel, tot Delft, inde plaetse van 200 guldens, hem toegelegt, sal vereeren met 300 gl., voor het contrefeytsel van Syn Excellentie, daermede hy de heren staten vereert heeft. (Apr. 26).

Nieuwe watermolen. Is Pieter Hagaerts, borger van Breda, geaccordeert octroy voor 6 jaren, op seker instrument, by hem geinventeert, waermede men in meerder quantiteit,

[p. 8]

als met eenige andere moelens ofte waterwerken, voor datum deses gepractiseert, alle wateren uit eenige leechten ofte diepten, tot eene sekere ende miraculeuse hoochte kan brengen, het sy dan metter hant, met den wint ofte met een treckpeert, verbiedende etc., mits hetselve sy eene nieuwe inventie, etc. (Mey 22).

Maertelaersboeck. Is Cornelia de Swerte, weduwe van wylen Abraham Canin, wonende tot Dortrecht, geaccordeert octroy voor 6 jaren, nog eens verbetert te mogen drucken: Het bouck der Martelaren, hetwelk hare man zal. omtrent 6 jaren geleden, in de Nederl. talen in druck heeft laten uitgaen, in folio, mette figueren, verbiedende etc. (Juny 3).

Zekere tafel met peerlen. Is Wilhelm Mellin, woonachtig in het vorstendom Holsteyn, gepresenteert hebbende aen de heren staten te vercopen sekere tafel, met peerlen mooy ingelecht, met schoone figueren, representerende het Oude ende Nieuwe Testament, voor syne moeyten geaccordeert 12 guld. eens. (Juny 4).

Tapisserien van Spierinck. Is den tapissier Spierinck, wonende tot Delft, geconsenteert naer Engelant te transporteren seven stucken tapisserien, die hy voor den grave van D'Exster gemaeckt heeft, vry van convoy, etc. (Juny 7).

Schildery van Mierevelt. Is mr. Johan Muller, plaetsnyder tot Amsterdam, toegelegd 100 gl. eens, voor dat hy de heren staten vereert heeft met het contrefeytsel van syne Exc^tie, by hem in 't koper gesneden, nae de teyckeninge, by meester Michiel van Mierevelt, schilder tot Delft, naer het leven geteyckent. (Juny 9).

Coquillen voor den kon. v. Vrankryk. Op 't aengediende, dat de heer president Jeannin met Abraham van Goorle tot Delft prys gemaeckt heeft van syne coquillen, ter somme van 9000 gl., ende dat die heer Van Russy met Franchemont op morgen naer Delft gaen, van die te sien pacquen, ende voorts naer Vrankryke aen den coning te beschicken, is goetgevonden te committeren de heer Syms, om by de voorsz. pacquinge present te syn, ende toe te sien, dat die wel gepackt ende bewaert moghen overgaen, consenterende de heren staten ten selven eynde, dat de voorsz. Van Goorle daermede naer Franckryck sal moghen reysen. (Juny 23).

De eod. Te schryven aen Joh. vanden Veken, coopman tot Rotterdam, te willen verstrecken aen den zoon van Abra. van Goorle, 200 gl., omme te vervallen de costen, die hy sal doen om de Indiaensche coquillen, die van wegen dese landen aen de coninginne van Vranckryck vereert sullen worden, in Vranckryk te brengen. (Juny 30).

Te depecheren ordonnancie voor Abra. van Goorle, op 9000 gl., in voldoeninge vande cocquillen, die den here president Jeannin van hem gecoft heeft, om aen de coninginne van Vrankryk gesonden te worden. (July 2).

Nieuwe inventie om te diepen. Is gelesen requeste van Adryaen Dolyn, wonende binnen den Briel, ende Elias vander El, mede aldaer woenaftich, om octroy tot sekere inventie, om havens te diepen, volgende het verthoonde model, dan en is daerinne niet geaccordeert maer goetgevonden, dat den suppleant hem met syn inventie sal moghen behelpen naer syn goetduncken. (July 26).

Presenten voor de Deensche gesanten. Marcus Duyvoet ende Jacques Myrou, hebben gelevert:

Eerst, twee goude ketenen, drycantich, wegende elcken toer thien oncen drie quart, ende tesamen 21 oncen 10 engelschen, tot 33 gl. d'once, bedraecht 708 gl. 9 st.

Item, noch eenen keer van tselve faitsoen, wegende 9 oncen 3 engelschen, tot 33 gl. d'once, beloopt 300 gl. 6 st.

Item, noch 2 geladde ketenen, wegende tsamen 18 oncen 5 engelschen thien asen, tot 33 gl. d'once, bedragende 602 gl. 15 st.

Item, voor het fatsoen vande voorsz. 48 oncen 18 engelschen 10 asen, tot eenen gl. d'once, bedraecht 48 gl. 17 st,

Item, heeft noch gelevert een groote bague van 133 diamanten orientael steenen, die van hem gecocht es voor 2600 gl.

Item, noch een ander roose vol diamanten,

[p. 9]

in 't getal van 33 steenen, voor de somme van 600 gl.

Somma dat de voorscr. partyen tsamen bedraghen, is 4860 gl. 5 stuyvers.

Henrick Mirou, goutsmit alhier inden Hage, heeft gelevert 2 goude ketenen, daervan de eene weecht mettet incarnaet-linth 76 oncen min 2 engelschen, tot 33 gl. d'once, compt 2504 gl. 14 st., voor het fatsoen tot 24 st. d'once 91 gl. 4 st., ende alsoo tsamen op 2595 gl. 8 st.

De ander kettinghe met groen linth weecht 76 oncen min 5 engelschen, tot 33 gl. d'once, compt 2500 gl., voor het faetsoen tot 24 st. d'once, compt 91 gl., ende also tsamen 2591 gl.

Bedraghende de twee kettenen in 't gheheel 5186 gl. 18 st.

By het voorsz. leveren ende wegen syn inde camer vande vergaderinge vande heren staten generael present geweest die here Van Loenen, Cromhout, Malderen, Berck, Aylva ende greffier.

Tot elck vande voorsz. seven gouden kettenen is geweest een gouden triumph-penninck vande veroveringe van Sluys, elck weerdich 120 gl., die ontleent syn, bedragende tsamen 840 gl.

Hierna volcht de distributie vande voorsz. goude ketenen ende baguen.

Eerst, aen den heer rycxraedt des conincx van Denemarken, de gouden ketten mettet incarnaet-linth, mette groote bague, ende eene triumph-penninck.

Item, aen den jo^r. maerschalk ende hofmeester ende anden secretaris met elck een drycantige ketting, met een triumph-penninck.

Item, aen jo^r. Pieter Hondertmerck, die alhier gelaten is, om de depesche t'ontfanghen, die derde drycantige keten met een triumph-penninck.

Item, aen jo^r. Pieter Stygge een geladde gouden keten met een triumph-penninck.

Comparerende inde camer vande vergadering vande heren staten generael de voorscr. jo^r. Pieter Hondertmerck, by de heren gesanten des coninx van Denemarken alhier gelaten, om haer afscheyt ende depechen vande heren staten generael t'ontfanghen, metten brief aen syne Maj^t., hebben die voorsz. heren Van Loenen, Cromhout, Malderen, Berck ende Aylva hem de voorsz. depesche door den griffier in handen doen stellen, ende gegeven de goude keten met den triumph-penninck, voor hem gedestineert, ende voorts den voorsz. comparant versocht, dat hy de andere presenten voor de heren gesanten ende jonkeren van haer gevolgh mede tot hem soude willen nemen ende deselve aen de heren ende jonckeren van wegen de heren staten leveren, ende excuseren, dat hare Mo. Ed. die niet eer vaerdich en hebben cunnen gecrvgen, tegen den tyt van haer E. vertreck, sulx dat haer Mo. E. genootdrukt syn geweest, hem daermede te belasten; maer die voorscr. Hondermerck heeft hem daervan geexcuseert, seggende, tot het ontfangen vande voorsz. vereeringe egeenen last vande heren gesanten te hebben, dan heeft danckelyk aenvaert ende geaccepteert, de keten ende triumph-penninck voor hem gedestineert; welcken aengesien, hebben die voorsz. heren goetgevonden den agent Valkenburch ende Herm. van Dulmen te lasten, hem mette voorsz. presenten in diligentie te voegen naer Amsterdam, ende deselve van wegen de heren staten aen den here doctor Jonas inder bester forme ende metter beste excuse te presenteren. (Aug. 3).

De eod. Is goetgevonden, dat men de seven schakels, genomen vande seven goude ketenen, daermede die heren gesandten des conincx van Denemarken ende derselver edelluyden vereert syn, sal stellen in handen vande generaelmrs. vande munte, om die te doen proberen tot Dortrecht, sonder dat yemant van hem daerom sal hebben derwaerts te gaen. (Aug. 5).

Herm., grave vanden Berge. Is de welgeb. heere Harman, grave vanden Berge, met goetbevinden van syn Excellencie ende van die van Gelderlant geaccordeert paspoort, omme vry ende vranck te mogen hanteren ende frequenteren allomme in het overquartier van

[p. 10]

Gelderlant ende eenige mylen daeromtrent, op neutrale landen, oock om te reysen naer Spa ende aldaer een tytlanck te verblyven, om hem te exerceren opte jacht ende andersints, tot het recouvrement van syne gesondtheit, met syne bagagie ende suyte van 15 ruyteren te peerdt, ofte soo veel voetknechten, mits dat deselve nyet en sullen mogen attenteren, dat tot deser landen ondienst sal mogen strecken. (Aug. 5).

Zoon van Jo^r. Nic. vander Aa. Te depescheren ordonnantie opten ontfanger generael vande 2600 gl. eens, te betalen aen de voochden van het weeskint van joncker Nicolaes vander Aa, saliger, in syn leven capiteyn vande guarde van syn Exc^tie, vuyt saken van een bague van 133 diamanten, by deselve aen de heren staten vercocht ende gelevert, daermede dat een vande gesanten des conincx van Denemarcken is vereert, te weten, den rycksraedt. (Aug. 9).

Naeltwyser. Gelesen de requeste van Barent Evertsz. Keteltas (!), versoekende brieven van octroy, omme alleen inde vereenichde provincien te mogen maken ende vercoopen seker instrument, by hem geinventeert, genaemt den Naeltwyser, waerdoor men de naeltwysinge correctelick ende sekerlyck op yeder oogenblick kan observeren, soo wel op de muabele see als op het vaste lant, is goet gevonden, alvorens hierop te disponeren, dat men den suppleant sal lasten, syn instrument alhier te brengen, mette gereetschappen, daer toe dienende, om de proeve van syn inventie, voor eenige, hem dies verstaende (daer toe te committeren) te doen, om, derselver rapport gehoort, te doen etc. (Aug. 19).

Pasquillen, kykers genaamd. Op 't aengediende, datter wederom een nieuw fameus boexken is uytgegaen, daerinne dat getrocken worden den coningen van Vranckryk, Engelant ende andere coningen ende princen, onder den naem van kykers, ende alsoo 't voorscr. ende andere diergelyke boecxkens, verclaert inden Byekorff, bevonden worden uytgegeven te worden tot disreputatie ende tegen den welstant vanden staet vanden lande, ende te strecken tot verweckinge vande gemeente tegen haer overheyt, is geresolveert dat men by placcaet alle alsulcke bouxkens sal verclaren voor fameux, doen inne trecken, ende verbieden van eenighe meer te drucken, sonder publycque auctoriteyt, ende syn gecommitteert uyt elcke provintie een, omme 't voorscr. placcaet te concipieren. (Aug. 23).

Hertoch van Mantua. Ghelesen een brief vanden gouverneur van Breda aen syn Excell., metten brief vanden gouverneur van Herentals daerby, daerby geadverteert wordt, dat de hertoch van Mantua voor heeft inde vereenichde provincien te comen, om de stadt van Amsterdam te besichtigen, is in conformite van het advis van syn Excell. goetgevonden, dat men deselve compste sal toestaen, ende dat syn Exc. aen den gouverneur van Breda ende Geertruidenberch sal schryven, dat sy den voorschreven hertoge ontfangen ende in 't lant brengen, ende aen de steden van Dortrecht, Rotterdam ende Delft, dat sy syne hoocheit alle eere in hare steden willen bewysen, als een prince van groote qualiteit. (Sept. 4).

Is goetgevonden, dat men den ontfanger generael sal lasten, Jacob Sloth, waert inden Pellicaen alhier inden Hage, niet te betalen vande ordonantie, die hy heeft vande heren staten generael, 't sy dat deselve eerst betaelt hebben Nicolaes Ruys, coopman van wynen binnen Dortrecht, 6000 gl., van geleverde rynsche wyn, die de voorsz. Sloth van node heeft gehadt, om te tracteren die ambassadeurs vande Duytsche vorsten, volgende de assignatie, die deselve Sloth aen den voorsz. Nic. Ruys heeft gegeven den 3. deses, om de voorscr. somme by ordre vande heren staten generael t'ontfanghen. (Eod).

Goudimel's Nederl. Psalmen. Is Andries Clouck, boekvercoper inden Gecroonden Engel, binnen Leyden, geaccordeert octroy, omme voor 6 jaren naestcomende alleene inde vereenichde provincien te mogen drucken een Nederl. Psalmbouck, mette vier parthyen, sulcx als die inde fransche tale van Claude de Goudimel vuytgegaen syn, verbiedende deselve binnen den voorsz. tyt in 't groot ofte

[p. 11]

cleyn na te drucken etc., opte verbeurte van deselve boucken, ende daerenboven van 200 gl., te verdeelen naer gewoonte. (Sept. 5).

Hertoch van Mantua. Aengesien dat den hertoch van Mantua is gepasseert, sonder in den Hage te comen (op welks compste de coecken ten huyse vanden advocaet Dimmer wast gelast te bereyden) is goetgevonden, dat men den voorscr. heere Dimmer sal lasten, de bereyde spyse, die nyet duren en mach, inde gasthuysen alhier inden Hage te verdeylen, maer den wyn voor als noch te bewaren tot nader ordonnantie. (Sept. 8).

De eod. Gesien de memorie vande oncosten, die van wegen de heren staten generael opten 7^e, 8^e, 11^e, 12^e ende 13^e Sept. lestleden gedaen syn ten huyse vanden advocaet Dimmer, omme te tracteren den hertoch van Mantua, bedragende 1158 ponden 3 sc. 8 p., daertoe hem toegeleyt syn 100 daelders voor deszelfs moeyten ende verlies, ts. 1308 p. 3 sc. 8 p., is geaccordeert daerop te depescheren ordonancie. (Sept. 17).

Lipsius. Op 't versochte consent, om te mogen drucken het translaet vanden brieff van Lipsius saliger, onlancx in 't latyn gedruckt, maer by die van Leyden doen innetrecken, ende is hetselve niet goetgevonden, maer den greffier geordineert 't voorsz. translaet op te sluyten. (Eod.)

Caert vande Bommelerweerdt. Is Floris Balthasar (!), plaetsnyder, toegelegt voor alle syne pretensien 100 gl. eens, dies sal de kaerte, by hem gesneden vande Bommelerweert ende aenliggende plaetsen, by hem geexhibeert, ten comptoire vande heren staten moeten blyven, sonder die te laten voltrecken ende drucken. (Sept. 19).

Camers voor de vredehandelinge. Gesien de declaratie van Dirck Gool, castelein, van 't gene hy verschoten heeft, om volgens den last, hem gegeven, te stofferen ende accommoderen verscheiden camers op 't hoff, dienende soo totte vergaderingen vande heeren gedeputeerden ten beyden syden, totte vredehandelinge, als tot het logist van eenige vande gedeputeerden vande eertshertogen, is goetgevonden, deselve te stellen in handen vanden tresorier De Bye, of om die te visiteren etc. (Eod.).

Vreemde gesanten. Is geaccordeert, dat men d'ordonantie voor de weerdinne inden Hardeboll, op aflossinge vande teeringen vande gesandten vande duytsche vorsten aldaer, sal vergrooten van 1500 gl. tot 2500 gl.

Is geaccordeert, om te toonen het respect, dat de heren staten toedragen den cheurfurst van Brandenborch, ende in consideratie dat de vryheer van Rheidt by syne cheurf. doorl. hertoch Sigismondt alhier gesonden, is een goet patriot, dat men de teeringe van denselven van Rheidt alhier inden Hage sal afspreken, ter somme van 2000 gl. eens. (Eod.).

Hertoch van Mantua. Gesien de declaratie vande reys- ende teercosten, gedeboursteert by den commis Jan Spronsz., door last van syn Excell. ende van grave Henrick van Nassouw, in 't conduyseren vanden hertoghe van Mantua opte reyse vanden Hage naer Rotterdam, Leyden, Haerlem, Amsterdam ende het wederkeren van dien na den Hage, tsedert den 6 Sept. totten 12 van deselve maent inclus, bedragende 287 L. 18 st., is geaccordeert daervan te depescheren ordonnantie. (Eod.).

Caerte vande Bommelerweerdt. Is geaccordeert, dat men de 100 gl., die Floris Balthasar toegelegt syn voor de caerte, by hem gesneden, vande Bommelerweert, die innegehouden wort, sal augmenteren tot 150 gl. (Oct. 1).

Cassen met statuen, etc. Opte instantie, gedaen van wegen den here Robiano, tresorier van hare Hoocheden, ter begeerte van deselve hare Hoochheden, is geaccordeert, dat Corn. Renson ende Everaert tho Ruerinck vuyten lande van Luxemborch in dese landen sullen mogen brengen ende door deselve transporteren naer Spangien, negen en dertich cassen met statuen, soo van coper als marbre, ende andere materialen, hebbende geweest in het huys vanden grave Van Mansfelt, goeder memorie, buyten Luxemborch, volgende den inventaris, daervan synde, gequoteert de voorsz. cassen, van n^o. 1 tot 39, alhier te in-

[p. 12]

sereren, ende dat vry van tollen, licenten ende convooy. (Oct. 10).

Naeltwyser. Is Bernt Evertsz. Ketelt (!) geaccordeert octroy voor 10 jaren naestcomende, omme inde Vereenichde Provincien alleene te mogen maken seker instrument, by hem geinventeert, genaemt den Naeltwyser. (Oct. 22).

Nieuwe water-wintmolen. Is Jacq. Christiaensz. Mancrul (!), borger van Rotterdam, geaccordeert octroy voor 6 jaren, op sekere water-wintmolens, by hem geinventeert, die noch eens soo veel waters sullen uytwerpen, als die ordinaris moelens nu jegenwoordich doen, ende na de cracht des wints vermeerdert ende vermindert mogen worden, sonder deselve molens te swichten, ende tot de hoochte van seven, acht of negen voeten can opgemalen ende opgebragt worden, verbiedende etc. (Oct. 28).

Vereeringe. Is gewogen den gouden kettingh, gemaeckt by Symon Adriaensz., weecht 43 oncen ende een half, drie oncen tegen 100 gulden, bedraecht 1448 gl. 10 st., voor 't fatsoen 24 st. d'once, ts. 1500 gl.

Is gewogen den gouden kettingh, gemaeckt by Henr. vander Myl, weecht 86 oncen, 6 engelsche croonen ende 16 oncen pistoletten, d'once vande cronen 34 gl., beloopt 2390 gl. 4 st., d'once pistoletten tot 33 gl. bedraecht 528 gl. 1 st., voor 't fatsoen d'once 24 st., fac. 103 gl. 4 st., ende dus tsamen 3021 gl. 8 st.

Is gewogen de gouden kettingh, gemaect by Marcus Duyvoet ende Jacq. Mirou, weecht 88 oncen, tot 33 gl. d'once, maeckt 2904 gl., het fatsoen 24 gl. d'once, compt 105 gl. 12 st., tsamen 3009 gl. 12 st.

Is noch gewogen de gouden kettingh, gemaect by Henr. Mirou, weecht 73 oncen, tot 33 gl. d'once, beloopt 2412 gl. 6 st., voor het fatsoen 24 st. d'once, bedr. 87 gl. 14 st., ende dus tsamen 2500 gl.

Is goetgevonden, dat een uyt elcke provincie de heren Duytsche gesandten op morgen middach sullen gaen vergasten ende daerna verafscheyden, ende te vereeren mette geaccordeerde presenten. (Dec. 1).

De eod. Is geaccordeert te depescheren ordonantie voor d'Jonge, muntmeester vande heren staten van Hollant, op 1517 gl. vande 12 goude triumph-penningen, by hem gemaect ende heden gelevert, van welke 12 penningen 10 van deselve syn geemployeert totte vereeringe vande heren aenwesende Duytsche gesandten ende notabelste vande selver suite.

Rapport, deselve presenten danckelyk syn aengenomen, etc. (Dec. 4).

1609.

Maertelaers-boeck. Gesien de schriftelyke verclaringhe doctoris Francisci Gomari, gedateert 20 Jan. lestleden, houdende, dat hy overlesen hebbende een geschreven bouck, door Andream Oosterbeeck, dienaer des Goddel. Woorts, geintituleert: het tweede deel der Maertelaren, ofte byvoegsel ende aenhanck tot het Maertelaersbouck, hetselve bouck achtet nuttich te syn om gedruckt te worden, is Johan Evertsz. Cloppenborch, bouckdrucker tot Amsterdam, geaccordeert octroy voor 6 jaren, 't voorsz. bouck alleene te mogen drucken ende uitgeven, verbiedende etc. (Febr. 28).

Boek de motu siderum. Is Petro Laurenberch van Rostick toegelecht 25 gl., voor dat hy de heren staten gedediceert heeft seker bouxken, geintituleert: Astraea de motu siderum (Mey 16).

Vereeringe aan de gesanten. De heren gedeputeerden hebben gerapporteert, dat deselve beraempt hebben de vereeringe te doen aen de heren gesandten vande coningen, ende dat se bereet syn daervan openinge alhier ter vergaderinge te doen, by soo verre als de heren staten dat begeren, is na deliberatie verstaen etc., dat men de heren gedeputeerden sal authoriseren etc., daerinne te doen, gelyck sy voor de eere van 't lant, ten meesten contentemente vande voorsz. heren gesanten sullen bevinden te behoren, innesiende de hoochwichticheyt vande saken, die haer E. verhandelt hebben, dat deselve van soo groote ende machtige coningen gesonden syn, mitsgaders den langen tyt, dat haer E. alhier geweest hebben ende andersints. (Mey 25).

[p. 13]

Nieuwe watermolen. Opte requeste van Joh. Thyl ende Joh. Hovelmans van Francfort, met syne consorten, versoekende octroy om alleene inde Vereenichde Nederlanden te mogen maken ende vercopen sekere watermolens, by hem geinventeert, is geresolveert, in soo verre als by den suppleant van syne inventie vande voorsz. molens, inde Beempster te doen, deselve goet gevonden wort, dat men suppl. sal accorderen syn versocht octroy voor 10 jaren. (Mey 27).

Sess engelsche predikanten. Opte remonstrantie vande heren ambassadeurs des conings van Groot-Britannie, versoekende, dat men van elcke comp. Engelschen ende Schotten, die inden dienst van het lant sullen blyven, soude accorderen tot het onderhout van sess predicanten eene morte paye, om de soldaten inde vreese Gods ende ware Christelyke religie te instrueren, is goetgevonden daerop te verstaen het advis vanden raedt van state. (Jun. 9).

Nieuwe molen. Is Loys Garcin, geboren in het marquisaetschap van Saluce, geaccordeert octroy voor 10 jaren, op sekere molens, by hem geinventeert, die sonder behulp des wints ofte lopende wateren, sullen dienen om coorn te malen, poeder te slaen, schorsse te malen, papier te maken, olie te slaen, drapperyen, hout te sagen etc., verbiedende etc., mits dat het sy eene nieuwe inventie, te voren in dese landen nyet gebruyckt, ende dat den suppl. eens sal exhiberen het patroon etc., om proces ende andere questien voor te comen etc., wel verstaende, dat den suppl. gehouden sal syn, syne inventie over te laten aen de corpora van steden, dorpen, collegien ende andere, die deselve inventie sullen begeren in 't werk te stellen, voor 300 gl., ende aen particulieren voor 100 daelders eens. (Jun. 10).

Jansz., figuerdrucker. Is Broeder Jansz., figuerdrucker alhier inden Hage, toegelegt 25 gulden, voor dat hy de heren staten gepresenteert heeft zekere Pyramidem pacificam, by hem gesneden en laten uytgaen. (Jun. 11).

Engelsche predikanten. Den secretaris Huygens rapporteert, dat den raet van state, gedelibereert hebbende opten voorslach vande heeren gesanten des conings van Groot-Brittannie, tot onderstant vande ses predicanten, ten dienste vande Engelschen ende Schotten, met eene morte paye van elcke compagnie vande voorsz. regimenten, voor advis hierop goet souden vinden, dat men tot het voorsz. onderhout soude mogen employeren van elcke compagnie eene paye voor seven gulden tien stuvers; hierop geadviseert wesende, is verstaen, al is't, dat dese sake consideratie meriteert, ende in haer selver dienstelyk geacht wordt, dat men nochtans ten aensien vande consequentie, streckende tot beswaernisse van den staet van 't lant, deselve sal houden in naerder bedenken ende nader examineren. (Jun. 16).

Gher. van Bycker, ysersnyder. Geexamineert de declaratie van mr. Gerardt van Bycker, ysersnyder tot Dortrecht, vande oncosten, gevallen aen 25 fyn goude penningen, wegende een ende tseventich oncen twee engelschen, tot 35 gl. d'once, het snyden vande ysers, daertoe noodich, het maecken ende munten van deselve mette vacatien ende reyscosten, ts. 2596 gl. 10 st. etc. (Jun. 19).

Vereeringe aan de gesanten. Is gedepescheert oedonnantie voor Paschier Lammertyn, damastwerker, vande somme van 6480 L., over twee hondert seventich ellen fyne damaste lynewaten, tegens 24 L. d'elle, by hem gelevert, daermede de heren ambassadeurs vanden coninck van Vranckryck ende Groot-Britannie by de heren staten syn doen vereren. (Jun. 24).

De eod. Gesien de declaratie van het gout, by den commis Thyman van Volbergen, by last vande Ho. Mo. heren staten generael gelevert aen verscheyden goutsmeden, omme geemployeert te worden tot de vasselles, kettingen ende medaillen, daermede die heren ambassadeurs vande coningen van Vrankryk ende van Groot-Britannie syn vereert geworden, is deselve gepasseert.

Is oock geaccordeert te depescheren ordonnantie voor de goutsmeden, die de voorsz. vasselles ende goude kettingen gemaeckt hebben

[p. 14]

volgende de liquidatie van elcx declaratie, gemaect ende by den thresorier gen. de Bie by ordre vande heren staten generael daerop gestelt^(*). (Jun. 30).

Caert van Delf- en Schielant. Is Floris Balthasar (!), borger ende plaetsnyder tot Delft, geaccordeert octroy voor 10 jaren etc. te mogen drucken ende uitgeven de caerte van Delflant ende Schielant, met alle de wegen, bruggen, dycken, caden ende anders, by hem gemeten ende gecarteert, ende in 't coper gesneden, verbiedende etc., de voorsz. caerten in 't cleyn ofte in 't groot, in 't geheel ofte ten deele in 't coper ofte mette penne na te macken ofte buytenslants naegemaeckt, inde Vereenichde Provincien te brengen, omme die te vercopen, opte verbeurte etc. (Jul. ).

Nederlandsche Bybel. Is Johan Jansz.,

(*) Ik voeg hierbij de specificatie van hetgeen die presenten den lande hebben gekost, naar een gelijktijdig geschrift, voorkomende in een bundel van geschreven en gedrukte stukken, betreffende de landsgeschiedenis in de jaren 1609 en 1610, in bezit zijnde van den Heer Slagt, Notaris hier ter stede, en door hem, op de heuschste wijze, mij ter beschikking gesteld:
‘Presenten by de Hooch Moo. heeren die Staten Generael aende naervolgende heeren (geassisteert in het Tractat van Bestant) vereert.
Den heere president Jeunin, ambassadeur van syn Magesteyt den Coninck van Vranckryck ende Navarre, Henricus den IV. van dien naeme.

		Marck goudts.	Oncen.	Engels.
D'eerste balance weegt		49	3	"
De tweede balance		63	4	15
		_____
	Sa.	112	7	15

Den heere van Russy, oock ambassadeur van syn voorsz. Magesteyt.

D'eerste balance bedraegt in gewichte volgen		53	4	5
De tweede balance weegt		59	2	15
		_____
	Sa.	112	7	"

Den heere Spenser, ambassadeur van syn Ma^t. den Coninck van Groot-Bretaigne, Jacobus den (?) van die naemen.

D'eerste balance weegt		59	3	15
De tweede balance weegt		53	3	13½
		_____
	Sa	112	7	8½

Den heere Winwodt, oock ambassadeur van syn voorsz. Ma^t. van Groote-Bretanie.

D'eerste balance weegt		59	4	10
De tweede balance weegt		52	4	"
		_____
	Sa.	111	8	10

Somma totalis vande voorseyde gewichten bedraegt 450 marck’ once 17½ engels.

Bedraegt in gelde

122633 gl. 15 st.

Dese naervolgende presenten syn voorts aende suyte vande voorsz. ambassadeurs vereert.

		Once.	Engels.	Aes.
Monsieur Pignot		15	3	"
Cormer		41	"	"
Den soone vanden hr. president Jennin		45	"	"
Monsieur Catharine		23	18	"
De jonghe Catharine		23	18	"
Monsieur de Preaux		88	13	½
De soone vanden voorsz. hr. de Russy		45	"	"
Den hoffmeester		15	3	"
Den secretaris Franchimont		12	2	"
La Bariere		9	2	"
Den soone vanden heere Spensser voorsz.		43	"	"
Den cousyn vanden voorsz. hr. Spensser		36	"	"
Hottingam		12	2	"
Pestelly		9	2	"
Crauly		9	2	"
Den secretaris des voorsz. her. Winwodts		15	3	"
De Ringhem		2	10	"
		_____
	Sa.	461	"	½

Adj. pra. July 1609. Inde caemer vande heeren staeten generael vereert aen den advocat van Dyck, als ambassadeur vd. Coninck van Sweeden.	19	4	"
	_____
	476	4	½

Bedraghede in gewichte, marck 60 once 1 engel 13½.
Vuyt brengende oncen 481 engels 13½
Overgebleven oncen 36 engels 17
Geweegen ende gecalculeert ter presentie vande heeren gedeputeerde, den 23 Juny 1609.
Den marck is 8 once.
Den once is 20 engels.
Den engels is 32 aessen.
Maeckt alle tesamen 510 marck 2 once 10 engels 14 aes.’

[p. 15]

hoecvercoper tot Arnhem, geaccordeert octroy om voor 8 jaren naestcomende alleen inde Vereenichde Provincien te drucken ende uitgeven den Nederl. Bybel, ende daerby te vougen de translatie der annotatien Tremellii ende Junii, op het Oude, ende de aanteyckeningen D. Bezae op het Nieuwe Testament, verbiedende etc. (Aug, 19).

Otto van Veen's emblemata. Is Octavio van Veen geaccordeert octroy, omme voor den tyt, dat hem gelyk octroy is gegunt, by den keyser, coningen van Vrankryk ende Spangien, mitsgaders die ertshertogen, alleene inde Vereenichde Provincien te mogen snyden in't coper of hout, ofte etzen, ende uitgeven sekere syne inventien by twee diversche boucken, daervan het eene geintituleert is Emblemata Horatiana, ende het andere Emblemata Amorum, verbiedende de voorsz. twee Emblemata of andere des suppleants wercken binnen den voorsz. tyt in 't coper of hout na te snyden ofte etnen etc., opte verbeurte etc. (Sept. 10).

Caerte van Bommelerweert. Opte requeste van Floris Balthasar is goedgevonden, alvorens daerop te disponeren, dat men eerst alhier sal sien de caerte vande Bommelerweert, by hem gesneden, ende resumeren de leste resolutie op sekere andere requeste des suppleants genomen, om etc. (Sept. 17).

Traffique op Ciprus, etc. De staten generael hebben geaccordeert, dat men die gemeen coopluiden van dese landen, trafficquerende op Ciprus ende ten vasten lande van Syria, Palestina ende Aegypten, gereet hebbende 10 schepen etc. (Sept. 28).

Hillebr. Jacobsz., statendrucker. De staten generael hebben geaccordeert, dat Hillebrant Jacobsz., drucker vande generaliteyt, op elck stuck wercx, dat hy van nu voortane, by expresse ordre van haer Ho. Mo., sal drucken inde plaetse van het generale privilegie, dat hem gegunt ende verleent is van alleene te mogen drucken ende uitgeven alle placcaten ende valuatien vande munte, lysten van convoyen ende licenten, ende wes meer de generaliteit is concernerende, die van hare Ho. Mo. wegen sullen in drucke uitgaen, eene andere gemeene forme van octroy sal mogen stellen met gelyken date, paraphure ende teeckeninge, als sulcke exemplaren sullen wesen gedateert, geparapheert ende geteeckent, ende dat dese concessie sal innegaen by dese forme, metter lyste der convoyen, die op heden gearresteert is, ende de voorsz. octroy, tesamen innehouden verboth vande exemplaren respective te drucken, by verbeurte van deselve, ende daer en boven vande somme van 100 daelders, t'appliceren naer het gewoonlyk gebruyk. (Oct. 13).

Jo. Drusius. Ontfangen ende gelesen een brief vande heren gedeputeerde staten van Vrieslant, vanden 26 Juny, geschreven ten faveure doctoris Johannis Drusii, hebraeae linguae profess. tot Franeker, ten einde hem by de heren staten voorschriften gegunt souden worden aen den here president Richardot ende audiencier Verryken, daermede dat hy soude mogen te beter connen geraecken totte restitutien van syne goederen in Vlaenderen, die hy gedurende oorlogen heeft moeten missen. (Oct. 21).

Nieuwe watermolen. Pedro Sardy, ingenieur vuyt Italie, geaccordeert octroy voor 10 jaren, op seker instrument, by hem geinventeert, waerdoor hy water wyt meeren, moerassen ofte rivieren can trecken, tot over de 25 voeten hooch, met eene cleyne coste, met wint ofte met arbeyt van beesten op te werpen, verbiedende etc., mits leverende binnen 8 dagen model van 't werk, dat hy binnen 1 jaer inde Vereenichde Provincien in 't werk sal stellen, etc. (Nov. 4).

Mr. Will. Perkinsy, theol. doctor. George Woutersz., bouckvercoper tot Dortrecht, geaccordeert octroy voor 6 jaren, op het uitgeven van alle de werken vanden hoochvermaerden ende hoochgeleerden doctor in theologie, mr. Wilh. Perkinsy, in de Engelsche sprake uitgegeven, die hy in de Nederlantsche sprake heeft doen translateren, indien den predicant Mensevoet hiertoe vorensegeen privilegie en is geaccordeert, verbiedende etc. (Dec. 12).

Octroy op Jo. Polyander's boek. Francois

[p. 16]

Borseller, bouckdrucker tot Dordrecht, geaccordeert octroy op het uitgeven van seker boek:

Joannis Polyandri brevis responsio ad interpellata Anastatii Cochletii Monachi, Carmelitae sophismata sub hoc titulo vulgata:

Calvini infernus (!) adversus Joannem Polyandrum, ministrum calvinisticum, voor 5 jaren, verbiedende etc. (Eod.).

Cognoscementen. Mich. Colyn, boecvercoper tot Amsterdam, octroy voor 6 jaren, op 't drucken, vercopen ende distribueren vande cognoscenten ende inde marge van deselve te stellen de wapenen vande generaliteit, verbiedende etc. (Eod.).

1610.

Present aan de gesanten van Engeland en Vrankryk. Gesien de declaratie van Jac. Dircxsz. de Swert, kustodyemaker, gemaeckt hebbende de custodye vande praesenten, daermede dat vereert syn geweest die heren gesanten vande coningen van Vranckryke ende Groot-Britanie, is geordoneert, dat men den eysch deszelfs sal sien te modereren, is 't doenlyck, ende denselven betalen. (Jan. 2).

Tapisserie. Gesien de declaratie van Aernt Bartholomeusz. van Gill, tapissier, vande tapisserie by hem gehangen ten huyse van Pieter Naggers, inden Swarten Arent, voor den here ambassadeur van Marocco, is geaccordeert als voren. (Eod.).

L'Espinoy, predikant te Oostende. Is geaccordeert, dat men mr. Fra. Lespinoy, predicant, lest binnen Oostende gesonden, sal continueren syn onderhout tot laste vande generaliteyt, tegen 500 gl. 's jaers, vanden tyt dat hy uyt Oostende gescheyden is totten 1. Febr. naestcomende. (Eod.).

Damastwerck van P. Lammertyn. De heren Cromhout, Magnus ende Oenema, rapporteren, dat sy gevisiteert hebben het damastwerck van Paschier Lammertyn, gedestineert om onder andere daermede te vereeren den marquies Spinola, ende te bevinden, dat er partyen syn van ammelakens ende servetten, soo fyn ende wel in poincten, dat men die eere van het lant daermede sal mogen bewaren, maer dat den voorsz. Lammertyn deselve estimeert tot 24 ende 16 gl. respective d'elle, achtende (gehoort hebbende daerop eenige vrouwen, kennisse van lynewaet hebbende), dat de weerde wel soude betaelt syn, ontfangende daervoor 20 ende 12 gl. respective voor het fynste. Hierop geadviseert wesende, is geresolveert, dat men die voorsz. gedeputeerden sal authoriseren, 't voorsz. damastwerck, te willen het fynste incoopen, ten meesten profyte vanden lande, tot de somme daertoe gedestineert. (Jan. 13).

De eodem. Gesien de declaratie vande coop ende prys, gemaeckt by de heeren Cromhout, Magnus ende Oenema, ende volgende het inhouden van deselve, genomen met Passchier Lammertyn, in alles van sess ammelakens, vier en twintich dozyn servetten ende twaelff handtdoecken, van zyn fynste damastwerck, van syne nyeuwe inventie, om daermede te vereeren den marquis Spinola, als de contrevereeringe sall geschieden, bedragende tsamen 3675 gl. 10 st., is geaccordeert, dat men den coop sal aennemen ende vande somme te depescheren ordonnantie, ende sullen die gedeputeerden doen betalen die vrouwen, die sy hebben gebruyckt, naer redelycheyt, etc. (Jan. 14).

Isaac Lemaire. Is gecompareert de here Van Russy, ambassadeur des conings van Vrankryck, heeft gepresenteert eenen brieff vanden coning, vanden 30 Dec. lestleden, ende volgende het inhouden van deselve geexcuseert Isaac Le Maire, coopman tot Amsterdam, over de reyse, die deselve ter begeerte vanden coning aldaer gedaen heeft, ende versocht by last van syne Majesteit, dat men hem daerover niet en soude willen rechercheren noch eenige moeyten aendoen, is geresolveert, vanden brief des conings copie te senden aen de burgermeesters van Amsterdam, ende adverteren vande voorsz. comparitie ende intercessie des heren van Russy van wegen syne Majesteit, ende sulke consideratie te willen nemen, als de saecke vereyscht. (Jan. 16).

[p. 17]

Fransch leger-predikant. Opte remonstrantie vande heren van Chastillon ende van Bethunen, collonellen vande Fransche regimenten, mitsgaders die gesamentlyke capiteynen, is geconsenteert, by soo verre als die remonstranten, die capiteynen ende andere hooftofficieren vande voorsz. regimenten aennemen willen te betalen, sonder hare soldaten te beswaren, de helft van het onderhout van een predicant, tot 600 gl. 's jaers, dat d'ander helft betaelt sal worden tot last vande generaliteyt. (Eod.).

Contrefeytsel van grave Hendr. van Nassauw. Is Jac. Matham, plaetsnyder tot Haerlem, geaccordeert octroy voor 3 jaren, uit te geven ende vercopen het contrefeytsel vanden Hoochgeb. grave Hendrik van Nassauw, by mr. Michiel van Mierevelt naer het leven gedaen ende by den suppleant in coper gesneden, verbiedende etc. (Jan. 21).

Boexken vande zeevaert, van Jo. vanden Broecke. Is Johan van Broecke, professie doende vande zeevaert binnen Rotterdam, toegelegt veertich gl. eens, voor sekere figuer boexken, by hem die Ho. Mo. heren staten generael gepresenteert vande zeevaert, omme de geheele waerlt te beseylen, mitsgaders van eenige mathematische ende geometrische stucken. (Jan. 21).

Huisbybel met Augustyn letter. Is Isaack Jansz. Canin, boeckdrucker tot Dordrecht, geaccordeert octroy voor 5 jaren, te drucken ende uittegeven eenen huysbybel mette Augustyn letter, in folio, ende dat mette annotatien nae den Geneefschen exemplaer, uyt de Francoysche tale overgeset inde Nederlantsche sprake, door P.H., dienaer des Goddel Woorts, verbiedende etc. (Jan. 22).

Jud. Buys, weduwe van P. Merula. Opte requeste van Juditha Buys, weduwe van zal. P. Merula, in syn leven professor historiae tot Leyden, syn gecommitteert die heren Magnus ende vander Mylen, omme te visiteren die stucken ende boucken, hierinne geroert, of deselve dese landen dienstich syn. (Febr. 11).

Boxhorn, predikant tot Teteringen. Te schryven aen den gouverneur van Breda, dat men ongeerne ende met verwonderinge heeft verstaen, dat by den predicant Boxhorn, tot Teteringen, eenige nyewicheyt soude wesen onderstaen, als aldaer gepredikt hebbende tegen het tractaet van het gemaect bestant, hetwelk hy nyet en behoort toe te staen, dat daeromme de heren staten begeren, sulcke ordre te stellen ende te versien, dat by den voorsz. Boxhorn ende andere predicanten egeen nyewicheyden in 't lant van Breda tegen het voorsz. bestant worden voorgenomen, ende dat hy diesniettemin de heren staten by den brenger deses wil adverteren de gelegenheit van hetgeene dat tot Teteringen gepasseert is. (Febr. 23).

Van de wissel te Amsterdam. Is geresolveert, dat een vande generaelmeesters vande munte hem sal begeven naer Amsterdam, om hem aldaer te informeren op den handel van die vande banck aldaer, ten regaerde vande wissel met den aencleven van dien, als vande wisselaers in de voorsz. stadt, dat die twee andere generaelmeesters hun sullen vervoegen naer Zeelant, ende by de heeren staten van Zeelant ofte derselver gedeputeerde raden soe vele effectueren, dat het muntwerk aldaer mach ophouden, ende dat tot dien eynde de stempels worden ingetrocken, omme derselver rapport gehoort, alsdan opte resterende poincten vande remonstrantie vande voorsz. generaels geresolveert te worden naer behoren. (Maart 2).

Verzoek v. d kerkenraet te Breda. Opte requeste vanden kerkenraet binnen der stadt Breda, versoekende, dat sy in haer Christelyk aenbegonnen werck tot Teteringen, namentlyck vande predicatie nyet verstoort, maer veeleer gevordert mogen worden tot uytbreidinge des Heiligen Evangeliums ende quytinge van haer conscientie, is verstaen dat de remonstranten hun sullen reguleren volgende hetgene, dat aen den gouverneur van Breda desen aengaende met goede kennisse ende ordre geschreven is. (Maart 4).

Witte moerbesie-boomen. Is Joh. de la Bat, franchois coopman, voorhebbende inde Vereenichde Provincien te brengen ende te planten witte moerbesie-bomen, omme met de

[p. 18]

bladeren vande selve bomen te voeden zydewormen, ende voorts den ingesetenen deser landen te leeren, deselve te houden, mitsgaders de maniere, om syde daervan te becommen, tot prouffyt ende den oirbaer te brengen, geaccordeert, dat hy gedurende de 4 naestcomende jaeren sulke witte moerbesiebomen, mitsgaders het zaet vande zydewormen inde Vereenichde Provincien sal mogen brengen ende wederom uyt voeren vry van octroy ende licent, ende aengaende het octroy, by hem versocht aengaende de plantinge vande voorsz. boomen, sal hem daerom hebben te addresseren aen de staten vande provincien, daer hy sulke plantinge sal begeeren te doen. (Maart 6).

Camer van wissel te Amsterdam. Die staten etc., hebben gelast ende gecommitteert, etc., mits desen den generaelmeester vande munte, Foeck, hem in diligentie te transporteren naer Amsterdam, ende aldaer by de camer vande wissel te doen aennemen ende achtervolgen de instructie, die by de samentlycke generaelmeesters vande munte by ordre van hare Ho. Mo. voor deselve camer is gemaeckt. (Maart 8).

Abra. Migoen, fra. schoolmeester. Item, geaccordeert octroy aen Abraham Migoen, schoolmeester tot Rotterdam, om voor 4 jaren te mogen drucken of doen drucken ende uitgeven, alle de boucken, inde Francoysche scholen der voorsz. landen geleert te worden, op soodanige maniere als hy heeft geinventeert, by dewelke oogenschynlyk blyken sal, welke ende hoedanige letteren in 't begin, aen 't einde ende in 't midden aller Francoysche woorden nae de rechte uitspraecke ende pronunciatie der naturele Francoysen moeten verswegen ende niet gepronunchieert worden, daer door deselve Francoysche tale ende rechte lesinge ende pronunciatie derselve inde voorsz. scholen, veel eer correctelyk ende met veel minder moeyten vande joncheit sal werden geleert, nadien alle letteren, die verswegen moeten worden, door seeckere teeckenen (aen de letteren daertoe expresselyk gesneden ende gemaeckt) sullen aengewesen worden, volgende het getransfigeerde formulier, verbiedende etc. (Maart 11).

Hunter, Schotsch predikant. Geaccordeert, ingevalle Andreas Hunterus, Schotsch predicant, in 't jaer 1602 toegeleyt geweest 200 gl. ende dat deselve in 't voorleden en heeft ontfangen 100 gl., dat men hem noch sal doen betalen 100 gl., gelyck in 1602. (Maart 13).

Is. Le Maire. Gelesen een brief vanden coning van Vrankryk, ten faveure van Isaac Le Maire, dan also bevonden wordt, dat denselven is geaddresseert aen de heren staten van Hollant in 't particulier, is die gestelt in handen vanden advocaet van deselve provincie. (Maart 26).

Fabricatie van coper- en yserdraet. Opte requeste van Balthasar ende Pieter Henricksz., gebroeders, versoekende octroy, omme alleene coper- ende yserdraet te mogen trecken, is voor als noch uitgestelt daerop te disponeren. (Apr. 7).

Fabricatien van die van 's H. Bosch. Ontfangen ende gelesen eenen brieff van schepenen ende raedt der stadt 's Hertogenbosch, byden welcken wederom versocht wordt, dat de heren staten souden gelieven te verbieden aen alle hantwerckers van borgers ende poorters van 's Hertogenbosch voorsz. ofte andere, wonende binnen de Vereenichde Provincien, te slaen, setten ofte drucken den Boom, wesende het merck van deselve stadt, off oock het merck ende teecken vande gesworen meesters aldaer, over de hantwercken ende de dozynwercken, als van messen, zeyssenen, bussen, bylen, spellen, linten, gebreyt werck ende andere, gelyck daeraff eenige jaren ter contrarie is gedaen, maer is uytgestelt daerop te resolveren, overmits de lange practicque, die ter contrarie is gebruyckt. (Eod.).

Chirurgyns in 't leger. Is geaccordeert te depescheren ordonnantie voor elcke vande dry chirurgyns van 't leger, vande somme van 400 gl., ter goeder rekeninge van het tractement, dat hem sal toegelegt worden by de resumptie vanden staet van oorloge, tsedert den 15 Juny lestleden. (Apr. 8).

Lotery voor de Christenen in Turkye. Is

[p. 19]

gelesen de requeste van Schrevel Adriaensz. van Tedingerbrouck, versoekende brieven van octroy, omme te mogen opregten eene loterye tot lossinge vande Christenen, die in Turkyen gevangen syn ende in slavernye gehouden worden, maer is dese sake noch gehouden in bedencken. (Eod.).

Tapiserien met gout gewracht. Is goetgevonden, dat de heren gesanten met hun sullen mogen nemen de vier stucken tapisserye, met gout gewracht, gecomen vanden coning van Maroccos, omme die in Engelant te vereeren, indien haer E. dat dienlyck vinden. (Apr. 9).

Schildery v. Vroom. Is de heren staten gethoont seecker stuck schilderye, gemaeckt tot Haerlem by mr. Vroom, vande zeeslach, geschied voor Gibraltar, onder het commando van Heemskercken, vromer memorie, tegen de Spaensche gallioenen, hetwelcke by den voorsz. mr. geestimeert ende gehouden wordt op vier ende twintich hondert gulden, ende geproponeert wesende of men 't selve soude mogen coopen, om daermede te vereeren den prince van Whalis, wiens successie seecker ende wiens vriendschap dese landen noodich is, ter somme van 1600 ofte 2000 gl., by soo verre als d'eere van 't lant daermede soude cunnen bewaert worden, is verstaen dat die heren gesandten naer Engelant met malcanderen sullen spreken ende overleggen, of oock die voorsz, schilderye den hoochgemelden prince aengenaem ende met eere van dese landen sal mogen gepresenteert worden, in gevalle ja, dat sy metten eygenaer opte coop sullen mogen handelen, op afcortinge vande somme, totte vereeringe gedestineert. (Apr. 10).

De eod. Ontfangen een brief vanden ambassadeur Caron, waerby geadviseert, dat den prince van Whalis aengenaem sou syn, by soo verre hy etc. vereert wiert met eenige schoone stucken schilderyen, vande beste meesters, die in dese landen syn, daerop goetgevonden is, dat de heren ambassadeurs, naer Engelant gaende, naer enige sulcke stucken sullen omme sien. (Apr. 12).

Bezoarsteen. Is geresolveert ende den griffier gelast, inden handen vanden heren gesandten na den coning van Groot-Britanie te stellen die 2 groote Westindische besoarsteenen ende 2 Oostindische besoarsteenen, die by de nagelaten weduwe vanden tresorier Valcke, eenige jaren geleden in handen vande heeren staten syn gestelt, als in hare rekeninge deselve tot last vande generaliteyt gebracht hebbende, omme de voorsz. 4 stucken in Enlant te vereeren, indien de voorsz. heeren dat dienlyck vinden, desen volgende syn die voorsz. vier stucken inde volle vergaderinge by den griffier gelevert in handen vanden heer Joachimi. (Eod.).

Yvoren waaijer. Den capiteyn Spilbergen heeft gethoont eenen yvoren waayer, seer subtilyken ende constelyk gewrocht, daermede dat hy vanden coning van Siam, in Oost Indie, vereert is geweest, presenterende denselven de heeren staten te vercoopen voor eenen redelyken prys; is geaccordeert dat die heren ambassadeurs, gaende na den coning van Groot Bretanie, op het copen vanden voorsz. waeyer met den voorsz. Spilberch sullen comen in onderhandelinge, ende denselven mogen copen uiterlyk voor vier, vyff ofte sess hondert gl. sonder meer, mits conditie dat haer E. den waeyer met haer sullen mogen nemen naer Engelant, om die aldaer te vereeren, indien deselven daer aengenaem soude syn, in gevalle niet, dien wederom te mogen geven, sonder yet te profiteren. (Apr. 13).

Schilderyen van Vroom. Worden nog die heren gesandten van Engelant geauthoriseert, om te coopen die 2 stucken schilderyen van Vroom, van Haerlem, daer van dat eene gisteren ende nu wederom gesien is, wesende de representatie vanden zeeslach voor Gibraltar, ende het tweeden eenen zeestorm, omme vereert te worden aen de prince van Whalis. (Eod.).

Yvoren waeijer. Op 't aengediende, dat Spilbergen versocht 800 gl. voor den gesneden yvoren waeyer, is gepersisteert dien niettegenstaende, by de voorgaende resolutie van 600 gl. (Apr. 15).

Seecker carckant. Is den ingenieur Jan vander Beecke geaccordeert voorschryvens aen

[p. 20]

den ambassadeur Caron, ten eynde hy den suppleant assistere, dat hy van Jan Spilman, juwelier vanden coning van Groot-Brittannie, mach crygen restitutie van seecker carckant, dat hy hem in 't jaer 1603 gedaen heeft, om dat de coninginne te thoonen, off hy dat aen haer soude cunnen vercopen voor de somme van 12000 gl., hetwelck de voorsz. Spilman sedert heeft gehouden, denselven dreygende, indien hy den suppleant niet en contenteert, dat hy last heeft dese sake syne Majesteyt aen te dienen. (Apr. 24).

Beyaert, predikant. Is geaccordeert, dat men het tractement, toegeleyt den 1 Febr. 1606 den soon vanden predicant Beyaert, predikende by weten vande heren staten generael in het Walsch quartier vande afgewekene provincien, van 500 gl. 's jaers denselven sal betalen ende als noch voor een half jaer continueren. (Apr. 29).

Octroy voor Loys Elsevier, boekverkoper in den Haag. Is Loys Elsevier, bouckvercoper alhier inden Hage, geaccordeert octroy voor 6 jaren, te doen drucken ende vercopen secker bouxken, inde Walsche ende Duytsche spraken, geintitultert: La repentance de Jean Haren et son retour en l'eglise de Dieu, publiquement par luy recitée en l'eglise Wallonne à Wesel, verbiedende, etc. (Eod.).

Silverwerk van Rhenen. Is gelesen de requeste vande regierders der stede van Rhenen, mitsgaders der kerke van S. Cunera aldaer, daertoe streckende, om te hebben betalinge van 1799 gl. 6 st., ter cause van 2 deelen vande 3 deelen vande rechte estimatie van hetsilverwerck binnen de voorsz. kercke, doen wesende geleent aen de staten generael in't jaer 1578. (May 1).

Mr. Coenraet, geschutgieter. Is opte recommandatie van zyn Excell. geaccordeert, dat men den geschutgieter mr. Coenraet sal lasten desen somer te maken de formen ofte moulen van ses geheele canons, twaelf halve canons, ende van zes veldstucken, omme die daer nae, naede gelegenheyden te mogen gieten. (Jun. 10).

Ingenieurs. Gesien die memorie, by syn Excell. gedresseert vande ingenieurs, die syn Excell. verstaet dat opten aenstaenden tocht naer boven gebruyct sullen worden, namentlyck R. d'Exter met acht conducteurs, Arent Arentsz. insgelycx met acht conducteurs, Lambrecht Cornelisz., met vier conducteurs, Samuel Cloot, met vier conducteurs, ende Oom Kees met acht conducteurs, hebben d'heeren staten generael daerinne bewillicht, ende dat deselve sullen hebben ende genieten hare dachgelden, gelyck andere ingenieurs. (Jun. 28).

Conr. Vorstius. Is Conrado Vorstio, doctori inde theologie ende prof. tot Steinfurt, toegelegt tot een vereeringe, voor dat hy de heren staten gedediceert heeft ende doen presenteren seker bouck, geintituleert: Anti-Belarminus contractus, 300 gl. etc. (Jul. 3).

Wilh. van Oldenbarnevelt. Is geaccordeert, dat Joncker Wilhelm van Oldenbarnevelt hem sal mogen stellen onder de compagnie vanden Hoochgeb. here prince Henrick, grave van Nassau, met vier peerden, mits dat hy gehouden sal syn, gestadichlick, gedurende den aenstaenden tocht, syn Exc. persoon te volgen, ordinerende die commissaris van monsteringe ende alle andere, die dit aengaen sal, den voorsz. Jo^r. Willem mette voorsz. vier peerden inde monsteringe vande voorsz. compagnie te passeren naer behoren. (Jul. 4).

De eod. Ontfangen ende gelesen een brieff vande coninginne van Vrankryk, vanden 25 Juny lestleden, ten faveure vanden voorsz. J^r. Willem van Oldenbarnevelt, ten eynde deselve geemployeert soude moghen worden in sulcke chargen, als syne jaren sullen cunnen verdragen, ende hy te capabelder mach worden gemaeckt tot dienst van dese landen ende van den coning, haren soon, als hy by syne Majesteyt sal begeren te keren. (Eod.).

Presenten voor Engeland. Is gelesen een brief vanden ambassadeur Caron aen den here advocaet van Hollant, daerby hy urgeert op't effectueren vande presenten, die in Engelant gedestineert syn te vereeren, ende syn gecommitteert die heren Joachimi ende Symsz., om hen te transporteren naer Delft, ten huyse van Spierinck, tapissier aldaer, ende te besichtigen of die tapisserien, die den grooten camerlinck hem heeft bestayet te maken als

[p. 21]

noch by hem is, ende te verstaen van wat prys dat deselve is. Wat belangt de tapisserie, die in Engelant is bestayet te maken van den here groot-tresorier, is geaccordeert dat men den voorn. here ambassadeur sal laten authoriseren deselve te copen ende daermede den voorsz. tresorier van wegen het lant te vereeren, soo verre als deselve ten pryse compt circum circa vande somme, die geconsenteert is in Engelandt te vereeren, ende dat die syn E. aengenaem sal syn, ende voor de eere van het lant mach bestaen. (Jul. 26).

J. Huygen van Linschoten. Is Jan Huygen van Linschoten geaccordeert octroy voor 12 jaren, alleene te mogen doen drucken ende uytgeven seker bouck, tracterende van syne reyse in Oostindie ende de gelegenheit vande landen aldaer, ende hoe deselve, ende de custen daeromtrent syn streckende, ende by de Portugesen bevaren ende gefrequenteert worden, gelyck oock vandaer mede de Westindien, Brasilien etc. by hem hier te voren uytgegeven ende van nyeuws gerevideert, daer by gevoegt wesende de beschryvinge van by noorden om, door Wygats, verbiedende etc.

Het jaerlicxs pension, versocht byden voorsz. Jan Huygen van Linschoten, is afgeslagen. (Jul. 30).

Nieuw waterwerk. Is Johan van Slingelandt Boudewynsz., tot Diechtrecht (?) ende Adriaen van Slingelandt, tot Gorckum, geaccordeert octroy, voor den selfden tyt ende op deselve conditien als eerst aen den Italiaen gegunt is op seker waterwerk, by hem geinventeert, hetwelck soo metten winde als met ros ende handen van menschen gebruikende, gedreven kan worden, tot uyt- ende opmalinge van alle wateren, uit landen, meren, poelen ende grachten, mitsgaders tot gerief van alle neeringen, die groote quantiteyt van water gebruiken moeten, als van brouwerien, ververien, soutkeeten ende diergelyke, synde 't voorsz. werk van sulke effecte ende operatie, dat met eenen moelen soe veel waters opgemalen kan worden, als met twee achtkante ofte wipmolens, die malcandere het water toemalen, verbiedende etc. (Jul. 31).

Tapisserie voor den groot-camerling. Gelesen den brief van Caron aen den advocaet van Hollant, doende instantie, ten einde die gedestineerde tapisserien voor den groot camerlinck, die tot Delft gemaeckt wordt by Spierinck, soude mogen worden gesonden, den heren Symsz. ende Joachimi gesien die tappisserien, rapporteren, dat die bestaet in 8 stucken van Scipio ende is groot 318 ellen ende ¾, belopende tot 24 gl. d'elle (daervoor deselve bestayet is) de som van 7650 gl., is geaccordeert, dat men de voorsz. tapisserie sal copen ende aenvaerden voor den voorsz. prys, of soo veel min als 't contract houdt.

Rapporteren die voorsz. heren voorts, dat sy hebben gesien met enen de tapisserie by Aernt Bartholomeusz. van Gils, lakencoper, in huer gehangen op het huys van Egmont alhier inden Hage, ende dat seven cleyne stucken, houdende tesamen 195 ellen, ende de acht andere tesamen 198 ellen, dus tesamen 393 ellen, is geaccordeert, dat die heren rapporteurs mette voorsz. Arent Bartholomaeusz. sullen handelen opden coop vande voorsz. tapisserie, ten besten pryse, dat sy sullen kunnen. (Aug. 1.)

De eod. De heren Symsz. ende Joachimi rapporteren, hoe verre dat deselve gesproken hebben met Spierinck, tapissier tot Delft, aengaende den coop van 8 stucken tapisserien, by hem gemaeckt voor de groote Chambellain van Engelant, ende daerop den voorsz. Spierinck gehoort, dat men hem voor de voorsz. acht stucken tapisserie gereet sal betalen 7000 gl., mits dat hy gehouden is deselve daervoor tot syn costen te garniseren, in te packen in cassen, ende in Engelant aen den heere ambassadeur Caron te leveren, dan heeft den voorsz. Spierinck versocht dit faveur, dat hem hyer te lande, gelyck in Vranckryck ende Engelant, soude worden toegelaten, t'elcken als hy dat van doen sal mogen hebben, uyt te voeren eenige monsterstucken van syne wercken, omme die buitens lants te verthoonen, sonder daerover eenich convoy ofte licent te betalen, mits dat hy gehouden sal syn, binnen den tyt hem te limiteren, deselve monsterstucken weder in te brengen ende daervo-

[p. 22]

ren suffisante cautie te stellen; hierop geadviseert wesende, is geaccordeert, dat men vande voorsz. 7000 gl. voor den voorschr. Spierinck sal depescheren ordonantie, ende voorts verstaen, soo wanneer als hy eenighe monsterstucken sal begeren uit te voeren, dat hy 't selve die heren staten generael sal hebben te verthonen, diewelcke daerop alsdan favorabel sullen disponeren, omme te voorkomen alle nadeelige consequentie, tot vercortinghe vande gerechticheyt van 't lant, ten regarde van andere.

De voorsz. heren hebben noch gerapporteert, dat sy eyntelyck gecocht hebben die tapisserie, hanghende op 't huys van Egmont, toecomende Barth. van Gils etc., groot bevonden wesende by metinge tsamen 293 ellen, voor drie gl. 12 st. d'elle, mits dat den voorsz. Aert Bartholomaeusz. gehouden is deselve tapisserie daervoren tot syn costen te garniseren, bedragende tsamen 1054 gl. etc.

Hebben noch gerapporteert, dat sy geaccordeert syn met Cocquel, te weten, dat men hem sal betalen 550 gl. voor de schildery, die de heren ambassadeurs van syne stucken in Engellandt gelaten ende vereert hebben, ende is geconsenteert, dat men voorden selven vande voorscr. somme sal depescheren ordonantie. (Aug. 5).

Japan. Den commis vande bewinthebbers vande Oostindische Compaignie, gecomen uyt Jappan, heeft gedaen rapport, sommierlyck van syn wedervaren in Jappan, vanden keyser aldaer, mitsgaders op syne reyse. (Eod.).

Angola. Die staten der Vereenichde Nederlanden, in consideratie dat Gerrit Reynst ende Compaignie, syn geweest die yerste inde Vereenichde Nederlanden, die tharen costen gesocht ende gevonden hebben de navigatie ende handelinge opte quartieren van Congo Loango ende andere plaetsen ende coningrycken, opte custen van Angola ende daeromtrent gelegen, daer noyt te voren eenige schepen van dese landen syn geweest, sonder dat deselve daer vooren eenigh voordeel hebben genoten, maer veel meer gebleken is, dat hare eerste reyse haer is mislukt, tot haren groten costen ende verlies, hebben haer Ho. Mo. die voorsz. Gerrit Reynst ende Compaignie tot eene recognitie van deselve inventie ende gedaen costen, geaccordeert ende accordeeren mits desen, dat sy vande goeden, waeren ende coopmanschappen, die sy uytte voorsz. coninckryken ende landen inde Vereenichde Provincien voor haer eygen ladinge sullen brengen, alleenlyck sullen hebben te betaelen die twee derden deelen van het recht der convoyen, daertoe staende volgende de lysten, ende het resterende derde deel van 't selve convoy mogen corten ende innehouden, totte somme van sesthien hondert guldens toe eens. (Aug. 6).

Apologie tegen Becanum. Opte requeste van Dirc Pietersz. Voscuyl, boekbinder te Amsterdam, versoekende octroy om soo in 't Latyn als in 't Nederduitsch te mogen laten uytgaen een boecxken, geintituleert: Apologie ofte verantwoordinge voor den Hollantschen Christen, die men Calvinist noemt, tegen de gemengde questien Martini Becani, antichristische Jesuyt van 's Hertogenbosch, is denselven hetselve octroy geaccordeert in forme voor 7 jaren. (Aug. 10).

Aleaulme, ingenieur en dechiffreur. Opte requeste van Pieter Sterlincx, de jonge, versoekende etc. ordonnancie van 600 gl., van 6 maenden tractements vanden ingenieur Al'heaulme, alsoo hy die somme aen den voorn. Al'heaulme, by wissel, te Parys heeft doen betalen, is verstaen, dat hem de voorsz. ordonantie ter hand sal worden gestelt. (Aug. 11).

Inventie van Tho. Leamer. Is verleent octroy voor 7 jaren aen Thomas Leamer, tot Amsterdam, om in 't licht te brengen ende alleene te doen drucken syne conste, die hy segt geinventeert te hebben, om alomme, te water ende te lande, te weten de hoochte van Oost ende West, sonder dat men hiermede verstaet de voorsz. conste te approberen ende voor seker ende vast te houden, of het gemeene lant met het geven vande voorsz octroy aen den suppleant verbonden te syn. (Aug. 28).

Lucas Jansz. Wagenaer. Is gelesen sekere acte van verclaringhe ende bekentenisse, ge-

[p. 23]

daen voor notaris ende getuigen, opten 16 Aug. lestleden, binnen de stede van Enchuysen, by Tryn Haickes d^r., weduwe van wylen Lucas Jansz. Wagenaer, saliger, vandat deselve Wagenaer in syn leven ende sekere jaren voor syn overlyden, vercoft, opgedragen, quytgeschouden ende gecedeert heeft gehadt aen Cornelis Claesz., in syn leven bouckvercoper tot Amsterdam, alle die platen, caerten, toebehoerten ende andere gereetschappen mette gerechticheden, privilegien ende octroyen, daerby synde, van alle ende ieghelyke sodanige wercken ende boucken, als die voorn. haer man saliger in syn leven in 't licht gebracht ende uitgegeven laten heeft, ende dat die voorsz. Cornelis Claesz., haren man daer voren, volgende d'accorde met hem gemaeckt, ten dancke ende ten vollen vergenoucht ende gecontenteert heeft, sulcx, dat sy oock bekende, dat sy inde voorsz. qualiteit egheen recht, actie ofte eygendom aen eenige der voorsz. haers mans wercken ofte boucken meer is hebbende ofte reserverende, maer consenteerde, bewillichde ende stont toe, dat Jacob Leonartsz. Meyen, bouckdrucker der stadt Enchuysen, diewelcke, (soo sy verstaet de voorsz. platen, caerten ende andere behoeften van voorsz. haers mans wercken vande weduwe van Cornelis Claesz. voorn. becommen ende gecocht heeft) deselve vry ende vranck sal moghen herdrucken, uyt laten gaen ende in't licht brengen, tot synen wil ende believen, ende dat hy tot dien fyne soodanich octroy, gratie ende privilegie vande Ho. ende Mo. heren staten generael, sal moghen versouken als hem goet duncken sal etc., ende is mitsdien den voorn. Jacob Leonaertsz. Meyer (!), bouckdrucker tot Enchuysen, geaccordeert het octroy by hem versocht, voor den tyt van sess naestvolgende jaren, omme alleene inde Vereenichde Provincien te mogen drucken, doen drucken, uitgeven ende vercopen alle die wercken van wylen Lucas Jansz. Wagenaer, van Enchuysen, als namentlyck den Spiegel ende Tresoor der Zeevaert, mitsgaders het Enchuyser Leescaertbouck ende alsulcke andere werken meer, als by den voorsz. Wagenaer by syn leven in 't licht gebracht, ende tot verscheyden reysen oversien ende verbetert syn, verbiedende etc. (Sept. 13).

Irlandsvaerders. Opte requeste van Jan Vechtern, voor hem selven in desen, ende voorts uyt den naem ende vervangende andere Irlantsvaerders, streckende, dat men die comptoiren ter admiraliteit soude authoriseren, omme de ladinge van Irlantshout te mogen doen aengeven ende verconvoyen by de laste, nae de groote vande schepen, gelyk geschiet vande Noortsche, Sweetsche ende andere overseesche, daervan men gewoon is de helft vande ladinge te geven voor de vracht, sonder onderscheit te maken, van eycken, vueren of andere soorten, is geappoincteert hierop te versoeken het advys vande generaels vande convoyen, ende geaccordeert aengaende het jegenwoordich ingecomen Irschout (!), dat by provisie daervan noch van hetgeene dat voortanne noch innecomen sal, betaelt sal worden gelyck van het Noortsche hout, onder cautie van het surplus te betalen by so verre verstaen wordt, dat het Irsch hout meer behoort te betalen. (Oct. 20).

Inventie van Leamer. De heren Brienen ende Duyck rapporteren de communicatie, die sy gehadt hebben met Thomas Leamer, residerende binnen Amsterdam, beroerende des suppleants inventie, om in alle plaetsen vande werelt, te water ende te lande, de hoochte ofte lengte van Oost ende West te kunnen peylen ofte afmeten, ende daerop gedelibereert wesende, is verstaen ende geresolveert, dat men den suppleant sal accorderen den tyt van vier maenden, omme, sonder coste van het lant, het bewys van syn inventie, hoe deselve tot nut ende profyt der landen sal geschieden ende gebruikt behoren te worden, schriftelyk te vervatten, ende die heren staten generael te presenteren, onder haer Ho. Mo. belofte, dat middelertyt, ende gedurende de voorsz. vier maenden, niemanden anders en sal worden toegelaten, de voorsz. conste te proberen ende te gebruiken. (Nov. 23).

Schildery van Vroom. Is geaccordeert, dat mr. Henrick Vroom, voor de kaerte, by hem gemaeckt vande vloote voor Philippynen, in

[p. 24]

aensieninge vande kosten, by hem gedragen, de somme van 100 L. van 40 groten Vlaems. (Nov. 10).

Inventie van Leamer. Opte requeste van Thomas Leamer, pretenderende geinventeert te hebben, omme in alle plaetsen vande werelt, te water ende te lande, de hoochte ende lengte van Oost ende West te kunnen peylen, is goedgevonden, dat men yemant sal committeren, om den suppleant daerop naerder te horen, ende dat men sal opsoeken de resolutie, genomen op den prys voor den persoon, die dese conste ondervinden sal. (Nov. 18).

Caerte van 't beleg van Gulich. Is Floris Balthasar, plaetsnyder, afgetrocken ende in 't wit satyn hebbende doen drucken ende aen de Ho. Mo. heren staten generael gedediceert het belegh van Gulich, daervan dat hy veerthien exemplaren heeft gepresenteert aen de vergaderinge, toegelecht tot eene vereeringe 150 gl. eens, mits dat hy daervoor noch 6 exemplaren sal hebben te besorgen. (Nov. 24).

Papieren van P. Merula. Die heren Magnus ende vander Myl, gesproken ende gecommuniceert hebbende mette nagelaten weduwe van wylen den professeur Merula tot Leyden, hebben gerapporteert, dat sy, volgende den last haer opgelegt, gevisiteert hebben de nagelatene geschreven boecken, pampieren, stucken, placcaten ende andere, in seer grooter menichte by den voorsz. Merula ende bevonden, dat deselve sulcke syn, dat die den lande souden mogen dienen, tot beschryvinge van eenige historien ende andersins by voorvallende gelegenheit, alsoo dat sy eenige boecvercopers, hem des verstaende op de waerde van dien, hebben ondervraecht, diewelcke verclaert hebben, dat sy daervoor wel 800 gl. souden willen geven, ende oock vande voorn. weduwe soo veel vernomen, dat sy wel willich soude syn alles de heren staten over te laten voor eene eerlycke recognitie, voor haer ende haere drye dochters, by een pensioen; hierop geadviseert wesende, is verstaen ende geresolveert, dat men van alle de voorsz. boucken, pampieren ende stucken sal maken een pertinente inventaris, ende dienvolgende alle deselve aennemen ende ten dienste vanden lande bewaren, in sulke handen, als men sal ordineren, ende voor eene recognitie de weduwe ende hare drie dochters, elcke van deselve toeleggen een pensioen, haer leven lanck gedurende, van vyftich gulden 's jaers, mits dat een lyff stervende, desselfs pensioen mede sterven sal, authoriserende die voorsz. heren rapporteurs, hierop met de voorsz. weduwe te handelen. (Nov. 25).

Nieuw molenwerk. Gelesen requeste van mr. Jan Orsauw, moelemaker, Barthol. Hermansz. ende compagnie, inwoonders van Amsterdam, om octroy op het stellen ende gebruiken van seker molenwerck, by hem geinventeert, 't welck sal kunnen aerbeyden, ende gedreven worden sonder middel van water ofte wint, stael, yser, coperdraet, ketels, beckens ofte andere diergelyke nodige ende behoeftige coopmanschappen etc., is goetgevonden eerst te sien, of niet te vooren sulck octroy is geaccordeert. (Dec. 22).

De eod. Is geaccordeert Jehan Orsauw, moelemeester, mitsgaders Barthol. Hermansz. ende compagnie, inwoonders van Amsterdam, geaccordeert octroy voor 10 jaren, te doen opstellen ende gebruycken seker molenwerk, by hem geinventeert, hetwelke sal kunnen arbeyden ende gedreven worden sonder middel van water ofte wint, diergelyke werk in dese Vereenichde Provincien nooit gesien ofte gevonden is geweest, door middel van welk molenwerk gemaakt sal kunnen worden stael, yser, cooperdraet, ketels, beckens ofte andere diergelyke noodige ende behoeftige coopmanschappen, als ook alles wat van metael metten moelen te maken ende te arbeiden is, volgende het patroon, verbiedende etc. (Dec. 24).