Hannes Brinker of de zilveren schaatsen

Er komt een dokter in Broek

Er is een vreemde onrust in het dorp op deze vroege morgen, terwijl het koetsje van dokter Boekman de dijk over rijdt. Er lopen niet meer mensen rond dan anders en ook de kinderen zijn niet bijzonder druk, maar toch is het anders dan anders, daar bij de huizen rond het Havenrak. Je voelt direct dat er iets bijzonders aan de hand is.

Nog voor de koets het huisje met de wilg aan de dijk voorbij is, weet iedereen het al: de dokter is in aantocht. Die dokter uit Amsterdam, waar Hannes naar toe is gegaan, gisteravond. Hij kan niet ver meer zijn! Zeker komt hij gauw de hoek om in zijn deftige dokterskoetsje!

Wie heeft hem dan gezien? Wie heeft het dan verteld?

Wel niemand, of het moest een van de meeuwen zijn, die nu met de kou tot in het dorp komen gevlogen! Maar zoiets bijzonders weet je nu eenmaal van te voren, en al is er haast niemand op de weg te zien, reken maar dat achter elk raam wel iemand staat te gluren, maar zo, dat je het van buiten af niet ziet!

In het winkeltje van Neel is het al druk. Daar is Bet van vrouw Bakker, daar zijn Aal en Geurtje, de buurvrouwen. Daar komen ook de bakkersvrouw en de vrouw van de smid. Allemaal hebben ze wat nodig op deze vroege morgen. En haast hebben ze helemaal niet!

[p. 39]

Ze praten honderd uit, tegen elkaar en tegen Neel. Maar die zegt niet veel. Ze geeft ieder wat gevraagd wordt, maar zonder een vriendelijk woord, zoals anders. Haar gerimpeld gezicht staat stug en streng, met een onwillige trek om haar mond.

Neel heeft het niet naar de zin vandaag. Telkens, als ze denkt dat niemand het merkt, gluurt ook zij naar buiten en dan kijkt ze nog strenger en mompelt wat in zichzelf. Die dokter, die dokter, wat moet die vreemde snuiter hier. Heeft Neel al niet jaren en jaren lang de zieke mensen in Broek geholpen? En niet alleen in Broek, o neen! Regen en wind, storm en ijs konden Neel niet tegenhouden als er ergens geholpen moest worden. Naar Zuiderwoude, naar Zunderdorp, waarheen ze maar geroepen werd ging Neel, tot Monnikendam aan toe!

En nu komt me daar een vreemde dokter naar Broek, en nog wel in Neels eigen huis! Met een boze blik kijkt Neel nog eens door het raam en dan draait ze zich heftig om, want met luid geratel zwenkt een koets om het Havenrak heen en staat voor Neels huisje stil... Hannes stapt uit met een vreemde heer...

Door de zijdeur gaan ze naar binnen, waar mevrouw Ten Kate hen hartelijk begroet. Ze ziet er wat vermoeid en bleek uit en is blij haar goede vriend uit Amsterdam nu hier te hebben.

‘Je bent wel vlug gekomen,’ zegt ze dankbaar, terwijl ze hem de hand drukt. Ze strijkt Hannes vriendelijk over het hoofd. Hij wordt er wat verlegen van.

‘En breng me nu maar eens gauw bij de patiënt,’ zegt dokter Boekman, terwijl hij zijn hoed op tafel legt. ‘Hoe is de nacht geweest? Heeft hij nog wat geslapen?’

Op fluisterende toon vertelt mevrouw Ten Kate dat John die nacht zeer onrustig is geweest. Een paar maal overgegeven, geschreeuwd in zijn slaap, last van hoofdpijn. Nu is hij juist in een kalme sluimer gevallen.

Samen gaan ze naar de bedstee. Dokter Boekman buigt zich over de zieke jongen heen. Het onderzoek is begonnen.

Wat Neel gezegd heeft, zegt dokter Boekman ook.

[p. 40]

‘Slapen, slapen en nog eens slapen... Niet een dag, niet twee dagen, maar een paar weken lang. Misschien, misschien ... dat John dan nog juist voor het nieuwe jaar weer beter zal zijn.’

Die ouwe Neel heeft het toch wel goed gezien!

Als die deftige dokter haar dat vertelt, kijkt ze niet onvriendelijk meer. Er komt zelfs iets van een glimlach op haar oude gezicht!

‘Hij blijft dus hier,’ zegt ze, terwijl ze tevreden knikt.

Mevrouw Ten Kate kijkt de dokter vragend aan.

‘Kan hij niet heel voorzichtig naar Amsterdam vervoerd worden?’ vraagt ze aarzelend. Maar ze weet het antwoord al meteen. ‘Hij ligt hier best,’ zegt de dokter. ‘En aan een goede verzorging zal het hem zeker niet ontbreken!’ Daarbij knikt hij Neel vriendelijk toe.

Nu breekt de zon helemaal door en de koffiepot komt op tafel! En bij een lekkere warme dronk wordt rustig besproken wat er nu verder gebeuren gaat.

Ook Hannes zit er nog even bij. Hij is erg tevreden en drinkt met grote slokken zijn kommetje leeg. Dan staat hij op. Hij is hier nu niet meer nodig. Wat aarzelend steekt hij mevrouw Ten Kate een hand toe.

‘Mag ik John nog wel eens opzoeken?’ vraagt hij dan.

‘Natuurlijk, m'n jongen,’ zegt zij vriendelijk. ‘Dat zal hij heel plezierig vinden. En jij hoort nog wel meer van me. Is je moeder thuis?’

Verbaasd kijkt Hannes haar aan. Ja, vanzelf is zijn moeder thuis, want vader is immers... Maar dat kan mevrouw niet allemaal weten.

Maar mevrouw Ten Kate weet het allemaal wel. Neel heeft haar de vorige avond alles verteld over het ongeluk van vader Brinker. Daarna is mevrouw nog even naar meester gegaan en die heeft haar nog meer verteld en niet alleen over het ongeluk, maar vooral over Hannes zelf! Hannes, die niet alleen flink is en van aanpakken weet, maar die nog knap is bovendien.

‘Hij zou een goede meester kunnen worden,’ heeft de oude meester gezegd. ‘Maar daar zal wel niets van kunnen komen, want hij

[p. 41]

moet werken, werken en nog eens werken om aan de kost te komen. En veel tijd voor leren is er dus niet...’

Mevrouw Ten Kate heeft niet veel gezegd. Maar die nacht, aan het bed van haar kleinzoon, heeft ze des te meer gedacht...

Terwijl Hannes het dorp in trekt, om te kijken of er ergens nog wat voor hem te doen valt, rijdt het dokterskoetsje weer het Havenrak om en de dijk op. Neel staat voor haar huisje en steekt nog even de hand op. Dan gaat ze naar John om te kijken of hij nog wat nodig heeft. Mevrouw Ten Kate is met dokter Boekman mee terug gegaan. Over een dag of wat zullen ze samen nog eens komen kijken. De koetsier zal wel met arreslee en paarden achteraan komen...

In vrolijke draf gaat het de dijk over. Het paard is weer goed uitgerust en lijkt het wel plezierig te vinden om zo langs de weg te draven in dit mooie, pittige winterweer. Hupla, hopla, draven maar! Recht-toe, recht-aan, regelrecht naar Amsterdam...

Maar de reizigers denken er blijkbaar anders over, want nog niet ver de dijk op houdt de koetsier de teugels in.

‘Kalm wat, kalm wat! Ho eens even!’

Ze zijn langs een grote boerderij gekomen en vlakbij ligt nu een klein armoedig huisje.

‘Ho paard!’ roept de koetsier.

En of het paardje wil of niet, het moet doen wat de koetsier zegt en het staat dus stil. Mevrouw Ten Kate en dokter Boekman stappen uit en lopen voorzichtig de dijk af, op de zij deur van Brinkers huisje toe. De dokter opent de deur op een kier en luid klinkt zijn zware stem door de stilte:

‘Volk! Volk!’

Even later worden ze door een heel verbaasde moeder Brinker binnengelaten.