Geschenk. Bijdragen van Nederlandsche schrijvers en schrijfsters

[p. 152]

Over ‘De lichte nacht’ en wat daarmee samenhangt
Wilma

Vrijwilligers voor!

Want alleen met vrijwilligers kan men in het leven iets beginnen en op overwinning hopen, als er zwaar gestreden moet worden.

Geen enkel voordeel dat men behaalt met afgedwongen diensten, geeft echte levenswinst.

Die de oogen open heeft kan dat telkens en op elk terrein waarnemen.

De schijn-overwinning slaat uiteindelijk als zedelijke en geestelijke nederlaag terug op den overwinnaar.

Maar wat door vrijwilligers gewonnen wordt!!

- Want alleen een vrijwilliger is in staat een eerlijk offer te brengen. Al het andere, dat den naam van offer meent te mogen dragen, is nièt anders dan diefstal aan het leven.

Het waarachtige offer stijgt als een vlam omhoog naar God en keert als zegen terug naar de menschen; - of, het valt als een kiemkrachtig zaad in den grond en sterft om op te staan en vrucht te dragen, dertig- zestig- honderdvoud.

Vrijwilligers voor!

Want ook God kan in zijn dienst alleen vrijwilligers gebruiken!

En nu ben ik meteen bij het antwoord op de vraag, die mij gesteld werd, of ik ook voor een van mijn werken een bijzonderen voorkeur had.

Eigenlijk kan ik niet spreken van voorkeur; wel staat het eene boek mij persoonlijk nader dan het andere.

[p. 153]

Het naaste staat mij dan: ‘De lichte Nacht’, dat eigenlijk een uitbreiding naar het leven is, van ‘Die vrijwillig dragen’, of, zooals de oorspronkelijke titel luidde: ‘Gods Vrijwilligers.’

Een oproep tot vrijwilligerschap beteekent altijd, dat er een zware strijd gestreden moet worden.

Deze wereld is niet anders dan een groot strijdperk. Zelfs het hartverscheurende lijden in de wereld is een vorm van strijd, die gewonnen moet worden. We zijn er midden in; het is in onzen tijd nauwelijks meer mogelijk er zich aan te onttrekken, we moeten ondergaan als we, als dienstplichtige soldaten naar het front gedreven worden, of als hulpelooze slachtoffers in doffe berusting het lijden over ons heen laten gaan. We moeten dappere menschen worden!

Het klinkt misschien wat zonderling, dat ik, als antimilitarist soldaten- termen gebruik om uit te drukken wat eigenlijk de groote spil is, waar alles in Gods wereld om draait. Toch is het niet zoo zonderling als het lijkt. Dapperheid mag nooit onderschat worden, ook niet de dapperheid van den soldaat.

‘Vrees niet!’.... zegt Christus.... er is reden om te vreezen! Alleen een vrijwilliger kan een waarachtig dapper mensch zijn, daar geen zucht tot zelfbehoud, geen wraakgevoel omdat hij den broeder naast zich ziet vallen, hem tot moedig strijden helpt, maar alleen de goede zaak, waarvoor hij als 't noodig is, het eigen leven gaarne geeft.

Maar nu, een vrijwilliger in Gods wereld, een volgeling van Christus, de groote Vrijwilliger! Zie, in deze wereld vol armen en zwakken en verminkten, van ontaarden en van menschen, die eigenlijk nooit een levenskans hebben gehad, in deze wereld vol daemonische invloeden, die zich ook in de schoone natuur laten gelden, is ruimte voor vrijwilligers.

God zelf komt met zijn oproep, en die geldt nu niet alleen de sterken, maar ook, en misschien juist de zwakken en armen en ontaarden, de levensverminkten, omdat zij het

[p. 154]

dichtst bij het verwarrende en verwoestende, bij den chaos staan, midden in het heetst van den strijd; want het is immers Gods groote arbeid in deze wereld het verwarrende en verwoestende om te zetten in orde, haat in liefde, tot het alles een groote harmonie wordt.

Heel ‘De lichte Nacht’ is vol van deze armen en ontredderden, vol van de verwording ook in de natuur.

Ik denk aan den blinden Herman, aan Jimmie en aan Daan, aan Vriendje en aan Ditje, die allen een werkelijkheid tot achtergrond hebben; ik weet, dat ik ze elken dag weer zou kunnen ontmoeten. Ditje, met haar onbeschutte levenshofje vlak aan den straatweg, waar iedere onverschillige voorbijganger zijn zware voeten in kan zetten en er zijn bloemen plukken, om het dan achteloos te laten voor wat het is! En de blinde, met zijn scherp gehoor voor al de kreten, die van de aarde opstijgen, maar die ten slotte dwars door de negatie heen zijn God weer vindt!

En Daan met zijn verloren leven!

Door de zending van den Zoon staat God midden in den chaos, midden tusschen deze hulpeloozen en ontredderden en Hij legt ieder, die nog strijden kan de hand op den schouder en roept hem tot het vrijwilligerschap, dat is tot het staan op zijn moeielijke post, om het leven, zìjn leven in handen te nemen en het op te heffen naar God, om overal, wààr hij het ontmoet, te strijden tegen het verwarrende en verwoestende, in Gods naam, tot er orde, harmonie is gekomen, liefde in plaats van haat.

Een levensvrijwilliger op zìjn post van vertrouwen, al stond hij ook aan den rand van den volkomen chaos, is een mensch van God, en kòmt tot de orde, tot de liefde.

Niemand behoeft te denken, dat hij te zwak, te ellendig, te ver weg is, buiten de menschen. De vrijwilliger is ingeschakeld, is mensch, is medestrijder, vol-waardig.

Het leven heeft mij met heel wat lijders en strijders in aanraking gebracht, en ik weet dat er velen zijn, die zoo hun arme leven in handen genomen hebben en opgeheven naar God.

[p. *27]

Victor E. van Vriesland

[p. *28]

Wilma

[p. *29]

Alie van Wijhe-Smeding

[p. *30]

J.P. Zoomers-Vermeer

[p. 155]

Het is mijn diepe overtuiging, dat elke overwinning op een bepaald punt behaald aan de heele linie ten goede komt, en dat de overwinning zich eindelijk uit zal strekken ook over het verwordene in de natuur.

De oproep tot het vrijwilligerschap is ten slotte een genade, waarop wij, misschien bevend, en soms weer terugdeinzend voor de zwaarte van den strijd, toch telkens opnieuw met blijdschap ons antwoord geven.

Iemand zond mij op het laatste Kerstfeest een groet in de woorden van Christian Morgenstern:

‘Und so werde ich immer im Leben stehen,
Ein Ohr an die Menschen
dahingegeben,
im andern
deine unsterblichen Lieder,
Ewiges Werden. -’

Neen,.... dichterbij, veel dichterbij, dan deze laatste regel ons doet vermoeden, klinken de liederen.

Zoo dicht bij, dat de armste en ellendigste ze kan hooren.

‘Alzoo lief heeft God de wereld gehad’.... dat is het schoonste!

Het is, als we goed luisteren, genoeg om den strijd vol te kunnen houden tot het einde toe.