Logo DBNL
Tafel van den kersten ghelove. Deel 3A en 3B: Somerstuc (1938)

Tafel van den kersten ghelove. Deel 3A en 3B: Somerstuc

(1938)– Dirc van Delf–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Dat .XXII. capittel vanden eersten werken der ontfermherticheit, als die hongherighen te spisen ende die dorstighen te laven; hier sijn drie questien hoemen aelmissen gheven ende distribueren sal.

66-138Dat eerste lichaemlike werck der ontfermherticheit, datmen 7 uutwendelic begaet, is: den hongherighen te spisen ende den 8 8dorstighen te laven. Want Ysaias seit aldus: Breck dijn broet 9 den hongherighen.

10Tot desen werken werden wi ghetoghen tot menigherhande 11 11manieren, die ons daer toe neighen ende bughen11. Eerstewarf 12 vanden aengheboren adel12 die ons God inghescapen heeft, dair 13 Ysidorus of seit, dat ghien dinc den mensche naerre gheboren 14 en is dan ontfermhertich te wesen. Ende dat bewijst14 die 15 pigmeen, die Alexander den coninc koectgens gaven, ende daer 16 om screef hi van hem, dat si hem menscheit ghetoocht hadden, 17 wantsi ontfermherticheden toochden.

1818Anderwarf so doet dit die ewe des ouden testaments, daer 19 19die paep Neëmias den bosen volck gheboot, datsi vette spijs 20 eten souden ende most drincken, mer een deel senden souden20

21 den ghenen, die hem selven niet bereet en hadden. [96b] Dit 22 22leerde oec Thobyas sinen soon ende seide: Kint, et dijn broet 23 mitten ellendighen ende mitten ghenen die hongher doghen. 24 24Dit leerde oec Salomon sinen soon ende seide: Kint, sende 25 dijn broet op die gheen die over water gaen, recht of hi seg-26ghen woude: Ic kenne dat si ghelijc mitter menschelicheit 27 hadden; (Glosa:) wi gaen alle over water, want wi al als van 28 twater ghewasschen werden vander aerden totter doot, mer 29 sonderlinge so gaen die arme over twater, die mit droefenisse 30 haer leven leyden.

31Derdewarf so brengt ons tot desen wercken der ontfermher-32ticheit di<e> armen te spisen alle dat nuwe testament, dair 33 33Cristus leert inden evangelio: Als du dijn warscap doeste, so 34 34roop die armen, die crancken, crepelen ende blinden, wantsi 35 iu niet en hebben weder te gheven ende dat rijc der hemelen 36 haer is, so sullense di ontfanghen in die ewighe tabernakel. 37 Op een ander stede seit hi: ende het sal di weder gegheven 38 warden in die verrisenisse der rechtveerdigher menschen. 39 Die kersten eeuwe hout dat, dat39 so wie sijn spijs den armen niet 40 meed en deylt, die heeft van Gode twie wraken. Eerstwarf 41 dat hem van Gode ghene ontfermherticheit en ghesciet, als 42 42gheviel mitten riken [96c] vracken man; na dat sijn 43 erfnis vergaet ende te niete wart, alst ghesciede mitten man 44 sonder naem, die seide: siel, du hebste vele goets, et ende 45 drinc. Doe wert hem gheantwoort: Dwaes, in deser nacht, soe 46 sal dijn siele van di ghenomen worden ende die have, die du 47 vergadert hebste, wies sal die wesen?

48Vierdewarve brengt ons tot desen wercke die exempelen der 49 49heilighen, alst was mit Iob die seide: Ic en hebbe mijn broet 50 niet alleen ghegheten, mer si hebbent smaect, weduwen ende 51 51weezen. Men leest inder Vaderen boeck van veel elemosinie-52ren51, dien God self inder armer personen heeft gheopenbaert. 53 Merct wat een duecht is53, dat daer God self uut den hemel wil

54 54om neder comen. Ende hi heeft self gheseit: wie drincken 55 gheeft een van minen minsten een kelck vol coudes waters, ic 56 seg u voirwair, hi en sal sijn loon niet verliesen. Rabanus seit: 57 die den armen spijst sonder dranc, die gheeft sinen God sulken 58 maeltijt, alsmen den eselen pleecht te gheven. Daer-om so 59 macht wel een goet werck wesen eten ende drincken den ar-60men te geven.

61Vijftewarve brengt ons tot desen werc dat groot begheerlike 62 loon, dat ons van Gode daer voor is gelooft. Die propheet 63 63Ezechiel seit: wie sijn broot den armen hongherighen gheeft, 64 die sal ewelic salich wesen. (Glosa:) Niet en is [96d] be-65gheerliker dan leven, niet en is beter dan salich te leven. 66 Ende al wil ons dat God66 om die wercken der ontfermherticheit 67 67gheven, ja noch meer; hi heeft gheseit: wie yet in sinen naem 68 gheeft, hi selt honderfout weder ontfaen ende daer toe besit-69ten dat ewighe leven. Sinte Barnaert seit: dese woorden heb-70ben wairheit, want nie valscheit in sinen monde en is ghevon-7171den; hemel ende aerde soude vergaen, eer sijn woorden sou-72den falgieren72. Tot desen woorden sijn onderpant gegheven, als 73 die arme Cristus self, die onder ons arme gheweest heeft. 74 Iheronimus seit: Alsoe dicke als du dijn armen uutreykes 75 den behooftighen menschen, also dicke biedes du dijn hant 76 den armen Cristo, diet van di nemet ende hem selven weder 77 ghevet, dat goet77, dat al ende ghenoech is. Dit leerde hi ons, 78 78doen hi seide: gheeft ende u sal ghegheven werden.

7979-109Die lerars vraghen drie questien op dit werck der ontferm-80herticheit: aelmissen te gheven.

81Die eerste is: van wat goede datmen die aelmissen gheven 82 sal? Dair toe antwoert die scrift, datse sal ghedeelt werden 83 vanden goede dat rechtvaerdich is ende dat mit Gode ende mit 84 eren ghecreghen is. Ghelijc dat inden ouden testament ghebo-85den was, dat van alle die offerhande Gods <souden> sonder 86 zemel wesen, alle [97a] aelmissen sullen van gerechten goede 87 gegheven werden. Dair-om seide Thobyas tot sinen soon: Eer 88 God van dijnre eyghenre haven.

89Die ander questie is, wien datmen die aelmissen gheven sal? 90 Dair toe heeft Cristus geantwoirt, dair hi inden evangelium 91 seit: Alstu dijn warsscap doeste, so roep dair toe die armen 92 ende crancken, crepelen ende blinden ende dan seltu die ghe-93naden van Gode hebben. Hier-om seit Thobyas tot sinen soon: 94 Du selte dijn broet mitten hongherighen eten ende mit den 95 ellendighen. Ende dit ghelijct wel den wercken Gods, als 96 Maria seit: Hi heeft den hongherigen vervolt mit goede ende 97 den riken ydel97 ghelaten.

98Die derde questie is, hoemen die aelmissen gheven sal? Dair 99 toe antwoirt Salomon ende leert sinen soon: keer di niet van-100den armen ende leen hem dijn oren sonder verdriet. (Glosa:) 101 Men sal die aelmissen deilen sonder verdriet mit vroliken aen-102sicht, mit soeten woorden, mit vryen moede102, want aldustani-103ghen ghever mint God. Cristus leert datmense sal heimelic 104 gheven, dat die luchterhant en sal niet weten wat die rechter-105hant doet, dat is: sonder ydel lof der werlt. Ghelijck dat hi 106 seide: alstu aelmissen gheves, so en wil ghien basuyn voir di 107 laten blasen. Mitter haest107 so salmen die aelmissen gheven ende 108 des becommerden menschen herten [97b] die gave niet ver-109trecken108.

110Dit selve werc der ontfermherticheit, uutwendelic ende li-111chaemlic die armen te voeden, machmen oec gheestelic vol-112brenghen, als die onwetende ende dommen te leren ende die 113 113van haren dwalinghe te brenghen ende uut den sonden te leiden

114 ende mitten brode der woirden Gods, der scrift ende der leer 115 te spisen. Ende in dit gheestelic werc der ontfermherticheit 116 vintmen dat die propheten, apostolen ende ewangelisten con-117cordieren. God wil des dommes menschen bloit eisschen van 118 die handen des wisen mans. Ende dair-om riep die propheet: 119 119we mi, dat ic ye gheswegen heb. Hier om seit Paulus: Mijn 120 handen sijn reyn van u alre bloit. Ic en heb mi niet verto-121ghen, mer u verkundicht alte samen den raet Gods ende hoe 122 salich dat dat werc is van verdienten. Dat betoicht sinte Iacob 123 123in sijn Epistola ende seit: wair dat yement van u dwaelde van-124der wairheit ende een ander hem bekeerde, die hadde behou-125den sijn siel ende dect die menichvoudicheit van sijn sonden. 126 Die anwisers126 der luden gheliken wel der heren hofmeisters, 127 die die spijs der salen versorghen ende dienen. Want die leer 128 ghelijct den broden, daer die siele mede ghespijst wart, die 129 meer noot is op te voeden dan dat lichaem. Als Cristus seit: 130 130Ende die mensche en heeft ende en leeft niet alleen in brode, 131 mer in allen woorden die vanden mon-[97c]de Gods treden. 132 Salomon noemt dese spijs den man ter eren, die die dommen 133 133pleecht te leren ende seit: Hi heeft den menschen ghespijst 134 mitten brode des levens ende des verstants ende ghelaeft mit-135ten water der wijsheit ende der salicheit. Dit leert ons te doen 136 136onse heer Jhesus Cristus inden heilighen evangelium: werket 137 ende arbeit die spijs die niet en vergaet, mer die daer blijft in 138 dat ewighe leven. Amen.


Vorige Volgende