Logo DBNL
Tafel van den kersten ghelove. Deel 3A en 3B: Somerstuc (1938)

Tafel van den kersten ghelove. Deel 3A en 3B: Somerstuc

(1938)– Dirc van Delf–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Dat .XXI. capitulum vanden derden staet ende ordinanci der heiligher kerken, hoe dat die predicaers [94d] prediken ende den volc die werken der barmherticheit leren sullen. Seer scoen hoe die predicaers den menschen leren sullen, beide iode, heiden, quaet ende goet.

8Die derde voirbairlike staet der heiligher kerken is der pre-9dicaren, die groot noot inder werlt hebben gheweest ende noch9 10 10is. Als Paulus seit: Dat kersten ghelove is ons gecomen vanden 11 horen ende ons horen was biden woirden Gods. Ende dat woort 12 Gods voeren die predicaers. So schijnt wel datsi vaderen ende 13 winners onser sielen doir den woirden Gods sijn. Dair David 14 14of seit: hi heeft sijn woirt uutghesent ende heeftse ghesont 15 ghemaect ende heeftse verlost van al hair verderfnis. Dat woirt 16 Gods ende die sermonen der predicaren salmen mit groter 17 17-29andachten ende reverencien horen, want die scrift seit: wie 18 dat dat woirt Gods versmaet of versumelic hoirt en misdoet

19 niet myn, den of hi dat lichaem ons Heren, dat heilige sacra-20ment versumelic20 liet inder aerden vallen. Dat woirt Gods voir-21noemt salmen soecken ende ontfangen, wantsi maken die 22 heiden gelovich ende die gheestelic in horen sonden verstor-23ven sijn, die verwecken si vanden dode; si vervaren die qua-24de ende troosten die bedroofden; si stercken die weldadighen24 25 ende si sijn allen25 menschen al gheworden. Men sal die pre-26dicaren niet bedroeven, want wie doet, die misdoet veel, so 27 veel als die gheen, die onsen Heer Ihesum Cristum vanghen 28 wouden in sijn sermoen ende bedroeven28 wouden [95a] in sijnre 29 weldaet; wantsi wairliken boden Gods sijn, soe sal men hem 30 toegheven ende die tijtlike noturft salmen hem verlienen, 31 wantsi ons die spijs der sielen voirbreken31.

32Die scrift vraecht drie questien; die eerste is: wie dat pre-33diken sal? Dair antwoirde die apostol Paulus toe vanden offi-3434cien der predicaren ende seit aldus: Hoe souden si prediken, 35 si en waren ghesent? Si sijn inder apostolen staet gheresen35, die 36 van Gode ghesent waren, doe Cristus seide: Gaet heen in alle 37 37-41der werlt ende predict dat evangelium allen creaturen. Dat 38 nu yement wair leec of priester, die seide dat hi van Gode ghe-39sent ware te prediken, men soude hem nu niet geloven, hi en 40 mostet eerst mit miraculen bewisen. Mer die paeus sal die 41 predicaers uut senden. Die apostol seit, dat die vrouwen niet 42 prediken en sellen inder kercken, al waren si prophetissen. 43 Der predicaren oorden, diemen hier te lande hieten Jacoppi-44nen, om-datse bi sinte Iacobs kerc wonen te Parijs, ende die 45 minre broeders sijn in desen officie privilegiert. Die ander 46 questi is: of oec die predicaren altijd ende op alle stonden 47 die wairheit sullen segghen, hoe dat die dinghen sijn ghele-4848-50ghen van onsen ghelove? Die decreet seit, dat die predicaer 49 en sal om gheenre saken wil liegen, al mocht oec vander lo-50ghen dat gelove vermeert werden of ander profijt comen, mer 51 hi mach wel die wairheit verswi-[95b]ghen; in somtiden, in 52 som steden ende voor som luden moet die predicaer ansien

53 oft oec oorbaer is, dat hie die wairheit lye53. Want stond ende 54 steed ende luden soudt oec scaed of scand of onvreed in bren-55ghen, so waret oec beter dat hij sweech. Die derde questie is, 56 of oec die predicaers sculdich sijn den heren ende vorsten, 57 magnaten ende tyrannen te prediken ende hoe si doen sullen, 58 of dese niet te sermoen en comen? Die decreet seit: si sullen 59 totten heren gaen ende gheven hem haer misdaet in parabolen 60 te kennen mit suverliken reden, niet mit hardicheden, want 61 dat en hoort niet ende het mochte meer scaden dan baten. 62 Dese wijs vinde ic in twien exempelen. Aristotiles leerde si-63nen jongher, dien hi senden woude totten keyser Alexandrum, 64 dat hi en niet en bestrafte dan mit exempelen ende parabolen. 65 Mer doe die jongher sach, dat die keyser vreemde luden manier 66 van clederen hadde, so bescoude66 hi en scarpelick. Ende die 67 keyser wert toornich ende dede hem die tonghe of sniden. 68 Ende daer om dede die heydensche philosoeph wijslic, die 69 den Coninc van Babylonien Salmaradap leerde dat scaecspul, 70 dair hi en mede wijsde hoe een coninc leven soude.

7171-80Dit sijn die regulen der predicaren. Si sullen vanden paeus 72 ghesent wesen, als nu sijn die vier oorden72; si sullen wel ghe-73leert [95c] wesen inder scrifturen ende heilichlic leven nader 74 ewe; si sullen prediken in openbaren steden ende niement, 75 wie hi si, goet of quaet, jode of sarraceen, uut haren sermoen 76 sluten; si sullen den simpelen luden slechte reden segghen 77 ende wijsheit den volmaecten; si sullen haer gemac van con-78templacien achter setten om den ghemenen oirbair wil; si en 79 sullen haer profijt niet soecken, mer dat Cristo Jhesu toe be-80hoort. Ghaende80 si en sullen in ghien oneerbaer stede harber-81ghen, noch mit beruchten personen spreken, mer mitten gue-82den conversieren; si en sullen ghien hove na volghen, noch

83 der heren gunste soecken dan slechtheen als een wechvairdich 84 84-88bode83; si en sullen niet lecker, noch overvloedich wesen, want-85si den armen, hongherighen Jhesum prediken, si en sellen 86 ghien fabulen, noch rimen, noch lachlike86 reden in haren 87 sermoen voortbrenghen, want dat soude versmaetheit des 88 woirden Gods wesen; si en sullen ghien penninghen verga-89deren, noch teyken der ghiericheit toghen, anders schijntet of 90 si van Iudas gesellen waren.

91Die hoochste leer naest den ghelove die die predicaers voe-92ren sullen, ist dat men die wercken der ontfermherticheit sal 93 oefenen an onsen even-mensch, want dat is een ewe, die God 94 94in ons hevet ghescapen: guedertieren te [95d] wesen teghen 95 malcander. Ende want God die werken der genaden loent bi 96 leven ende bi dode, datsi gheluc96 hebben der werlt, nemmer-97meer quader doot en sterven ende dair uut vercrighen dat ewi-98ghe leven. Ende boven al so hebben si <onsen heer Ihesum 99 Cristum> ende onse heer Ihesus Cristus heeftse, ende hi heeft 100 ons self soe geleert te houden, dat hi alleen van den wercken 101 der ontfermherticheit sijn oordel wil houden ende segghen: 102 102Mi hongherde ende dorstede ende ghi en spijsde noch en 103 laefde mi niet. Ende als si weder antwoirden: Heer, wanneer 104 saghen wi di dorstich ende hongerich ende dat wi di ghien 105 ghenade en deden? soe sal hi segghen: Ic seg u voirwair, 106 also langhe als ghijt niet een vanden minsten, die mi toebeho-107ren, en dede, soe en hebt ghijs mi niet ghedaen. Deser werken 108 der ontfermherticheit sijn seven ende sijn beteikent bi dien, 109 109dat die leprose malaetsche Naaman hem seven warven wiesch 110 inder Iordaen, want dese wercken der guedertierenheden was-111schen of die sonden, die ons ontreinen ende dair sijn si voir 112 een ware boete gheset, als alle die scriftuer seit ende wijst. En-113de si sijn twerehande: lichaemlic ende gheestelic, also dat 114 hem niement dair of en mach ontsculdighen te doen, anter114 mit 115 herten of mit handen, uutwendelick of inwendelick. Amen. 116 [96a].


Vorige Volgende