Logo DBNL
Tafel van den kersten ghelove. Deel 3A en 3B: Somerstuc (1938)

Tafel van den kersten ghelove. Deel 3A en 3B: Somerstuc

(1938)– Dirc van Delf–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

Dat elfte capittel hoe onse Heer Ihesus opten dach sijnre heiligher verrisenisse alre eerst openbaerde sijnre liever moeder Maria ende vandede ende mit liefliker wise van haren druck troostede, ende van onser liever vrouwen seven vruechden die si had.

77-12Doe onse lieve heer Ihesus inder speluncken begraven wart, 8 quam sinte Ian ende veel ander vrienden Gods ende leyden 9 die bedroefde moeder weder inder stat, daer si in eenre beslo-10ten slaepcamer alle tijt die10 der begravinghe was, sonder eten 11 ende drincken ende sonder spreken, mit swaren verlanghen 12 verbeidende die glorie sijnre verrisenisse. Des ghesciede des 13 morghens al vro, eer die drie vrouwen ten grave mochte 14 14-16comen, dat onse heer Ihesus vander doot verrees, ende quam 15 in deser camer mit groten licht voor sijn lieve moeder, daer 16 si lach half doot sonder beroeren in haren ghebede, ende 17 namse bider hant ende rechtse op an sijnre borst ende custse 18 [46c] suetelic voor haren mont ende droechde mit sijnre hant 19 19-32haer tranen, ende sprac haer troostelic toe aldus: ‘Wes 20 ghegruet sonder wee, moeder ende maecht. Di si vroechde en-21de vrede, want den Vader wel behaecht, dat ic di troost mit 22 vrolicheden.’ Doe wert die suete moeder getroest ende ghe-23starct van moede ende viel neder op haer knyen ende mit 24 ghevouden handen bede si hem aen ende seide: ‘Ghebene-25dijt si die Heer, nu ende ymmermeer, die der menschen sali-26cheit soe vol heeft ghewracht, ende niet en verlaet die hoep

27 in hem draghen, ende die oetmoedighe verclaert ende hem 28 schien dient openbaert27. Gheloeft si die verlosser alre sielen, sa-29lichmaker alre gheesten, trooster alre bedroefder herten. Nu is 30 mi een nuwe leven in mijnre sielen gegheven ende ghewandelt 31 is al mijn doghen, nu ic di, hertelike lieve Soon, verresen 32 mach sien mit minen oghen. Dese woorden scrijft sinte Am-3333-42brosius inden boeck der ioncfrouscap. Ende al ist dat die ewan-34gelisten dese openbaringhe verswighen, het schijnt datse die 35 heilighe roemsche kerck approbiert. Want opten heilighen 36 paeschdach die paeus celebriert ende sijn stacie hout tot onser 37 Vrouwen kerck. Ende die dese openbaringhe niet en woude 38 ontfanghen, omdatse die ewangelisten niet en hebben bescre-39ven, soe mochtmen oec wanen, dat Cristus sijnre moeder na 40 sijnre doot nye en hadde gheopenbaert, want dat [46d] oec 41 ghien ewangelist en seit, dat seer ontamelic had gheweest van 42 sulken soon sulken moeder te vergheten.

4343-68Die lerar vraechde: wairom dat die ewangelisten van dese 44 openbaringhe niet en hebben ghescreven? Die eerste sake is 45 nader letter sin. Der ewangelisten ambocht ende meninge anders45 46 niet en was, dan die verrisenis ons Heren mit tughe te bewi-47sen. Want sommighe heiden dochtet spottelic reden te wesen, 48 datmen vreemde vrouwen saghe48 daer toe wouden brenghen; 49 wat souden si dan daertoe gheseit hebben, hadden si die moe-50der te tughe ghebrocht: si en deedt om hairs liefs kints willen

51 datsi sulke dinghen woude droemen. Die ander sake is naden 52 ghelove. God, onse Heer, hadde ghegheven dit ghebot: Eer 53 vader ende moeder. Ende want hi alle die saken sijns Vaders 54 vervolde, soe en boorde hem oec niet dit ghebot te versumen. 55 Hi en soudet volbrenghen datsi verre, als gheseit is55, dattet 56 iammer waer, dat sulken gueden soon alsulken lieven moeder 57 alsoe veel onneer soude bewisen, dat hi anderen vrouwen soude 58 openbaren ende die suete maecht ende vrouwe niet en soude 59 vanden, al ist dat inden ewangelien niet en is bescreven, wan-60neer het waer ende hoe dattet ghesciet waer ende wesen soude. 61 Die derde sake is nader duecht. Onder al die edele wiven, die 62 onder den cruce stonden ende grote rouwe om sinen doot dre-63ven, soe en was niement in meerre noot dan die daer dat 64 zwaert des [47a] rouwen doer haer herte sneet. Onder alle 65 die minden, soe en droech niement meerre minne ende liefte 66 op hem dan sijn suverlike edel moeder. Hoe soude dat dan 67 met reden moghen bestaen, dat hi ander vrouwen soude van-68den ende sijnre vriendinnen soude vergheten? 69 69-77Die ander questie is: waer om die lieve moeder mit ande-70ren vrouwen niet totten grave haren Soon te salven en 71 ghinck? Die eerste sake is nader lettere. Si was onder die tijt 72 sijnre passien van mededoghen, iammer ende screyen soe ghe-73martelijt, dat alle haer zenen waren soe strack gheworden 74 ende die aderen soe verwijt van rouwen, datsi een lit niet en 75 mocht beroeren, want als si hem naerre was ende liever hadde, 76 alsoe was haer die noot naerre ghegaen, datsi niet mit ande-7777-88ren vrouwen en mochte risen noch opstaen. Die ander reden 78 is naden ghelove. Si was dat pulpet78ende archa, daer die boec-79ken der ewen in waren besloten; si onthielt al sijn woorden 80 ende verteldse80 in haerre herten; si was die lucerne des tem-81pels in Ysrahel, daer al dat wonder Gods an verluchtede. On-

82seker81 ende verburghen saken der wijsheit Gods waren haer 83 gheopenbaert. Ende want si was die calumpne Salomons 84 throon, daer alle dat ghetimmert des huus op rustede, die 85 niet en wandelde van twivel, doe alle die twalef apostolen 86 wanlovich worden, soe en wast niet wonder, datsi ghetrouwe-87lic die verrisenisse [47b] Cristi verbeide en-<de> op twivel 88 88-96te versoecken niet en settede87. Die derde reden is nader duecht. 89 Die edele guede wiven, die ons Heren graf wouden versoecken 90 ende sinen doden lichaem salven, waren al soe serts90 ende 91 teder ende also zatich ende lanchsom hairs gaens na sulker 92 vrouwen wijs. Al wast, datsi voir der sonnen opganck uter 93 stat ghinghen, Maria, die moeder ons Heren, vermoede wel, 94 dat Ihesus haer soon soude wesen verresen, eer si daer conden 95 ghecomen. Alst wel scheen, want inden wederkeer vanden gra-96ve, soe hebben si Ihesum ghesien.

9797-214Die lieve moeder Maria was meer dan op eenre stont van 98 98hairs liefs kints weghen mit vruechden verblijt, want dat 99 gheeft haer naem Maria te verstaen, dat beduut een verluchte 100vrouwe, want die raeyen der godliker vroechden mit veel 101 troosts op haer worden neder gheslaghen. Als die propheet 102 102uut haren monde tot Gode seide dus: Dijn troost, die veel sijn, 103 103-106hebben mijn siel verblijt. Ende dat in seven manieren, daer 104 ic recht als een ghetide haer vroechden wil of scriven, die ick 105 heb ghelesen, dat sise self dichtede ende enen innighen man 106 van mijnre oorden heeft ghegheven.

107107-119 Die eerste vroechde ende bliscap was, doe die aertsche 108 enghel Gabriel tot haer mit groten lichte quam ende alsoe

109 suverliken gruetede ende in sijnre bootscap verstont109, datse 110 Gode boven allen vrouwen behaechde. Ende doe die heilighe 111 Gheest in haer herte sanck ende hair [47c] aderen openden, 112 dat dat reyne ioncfrouwen-bloet in sine handen wort112, ende 113 inden consent ende volboort, daer si den Gods soon in ontfenc, 114 wart haer siel mit overgroter vroechden vervolt, datsi seide: 115 Mijn gheest heeft hem verblijt inden Heer minen God ende 116 salicheden116. Doir dese vroechde heeft si van haren Soen ont-117fanghen, datsi een sonderlinghe troosterinne sal wesen alle 118 bedroefder herten in node, ghelijc als van haerre weghen 119 staet ghescreven: Ic ben mit hem in allen liden.

120120-134.II. gaudium. Die ander vroechde was, doe si van Gods ont-121fanghenis soe verblijt was, datse licht ghemoet wert die ghe-122berchte op te clymmen ende haer nichte Elyzabeth te van-123den, diese mit grueten, mit cussen ende mit cleppen omme-124venck ende <si> in prophecien te samen vanden gheest 125 Gods werden opgheblasen125. Dair dat kint Johannes in sijnre 126 moeder live levende wart, sinen God kende ende aenbede, 127 van welken hi wert gheheilicht; des hi hem vervroechde in 128 sijnre moeder lichaem. Deser alre vroechde waer groet te 129 vertellen, daer elc bisonder van Gods ghenaden sonderlinghe 130 saken van vroechden is beraden130. Doer dese vroechde heeft 131 si van haren kinde ontfanghen datse alle vrouwelike dracht

132 een sonderlinghe helpmoeder sal wesen in haren gheborten 133 noot. Want, als Salomon seit, soe is si een moeder suverliker 134 minnen.

135135-150Die derde vroechde was [47d] doese inder nacht Gods ge-136boort mitten heilighen Gheest als mit enen paulioen was om-137begrepen ende die soeticheit Gods haer omvenck ende van137 138 enghelschen handen vander aerden wert verheven, daer die 139 glorie ende claerheit Gods alsoe verscheen, dat haer lieflike 140 soon sonder broeken haers lichaems is uutghegaen ende mit 141 groter vroechden, cussen ende cleppen in haren scoet is ont-142faen. Dat aenspreken, dat aensien, dat si en cussede ende 143 sokede, hoe dat mit vroechden was gheleghen143 en is mit 144 scriften niet uut te segghen. Hoe sachtelick datsi hem 145 handelde, hoe vriendelic datsi hem aensach ende hoe vrien-146delic datsi hem diende! Doir dese vroechde heeft si van 147 haren Soon <ontfanghen>, datsi alder kinderkijns ende 148 sonderlinghe der weesen ellendighe troost <ende> moeder 149 sal wesen. Men seit datsi is een moeder der ghenaden ende 150 der ontfermherticheit.

151151-166.IIII. Die vierde vroechde was, doe die drie edel conin-

152ghen uut verren lande quamen ende haer kint mit alsoe 153 groter eren versochten, voir hem knielden ende aenbeden 154 enen waren God, ende enen waren mensch, coninc ende pries-155ter mit teykenen haerre offerhande belijden. Ende sonder-156linghe van dat hem die sterre uten hemel verscheen, des 157 wartsi seer verhuecht, dat in so corten tijt soe loveliken ghe-158tuuch over haren Soon soude worden gegheven. Als die pro-159pheet David [48a] te voren had ghesproken: Die coninghen 160 van Tharsen ende der eylanden sullen gaven offeren, die co-161ninghen van Arabien ende van Saba sullen gaven toebren-162ghen. Doir dese vruechde heeft se van haren Soon ontfan-163gen datse alder lude een leidsterinne sal wesen ten duechden, 164 voirspoet, zeghe ende eren, ghelijc als si self seit inden boeck 165 der wijsheit: Coomt tot mi al die mi begheren, ende van 166 mijn gheslacht sal ghi vervolt werden.

167167-199167-185Die vijfte vroechde was, doe si na viertich daghen des 168 liefliken kindes gheboort ende na vrouwe-[48b]liker insitten 169 mitten vrienden ende ghebuyren tot Iherusalem tooch ende 170 mit offerhande presentierde inden tempel den gueden ouden 171 vader ende priester Symeoni, die hem nam in sinen armen 172 ende hem bat soe minnentlic an, dat hi hem woude laten in 173 vreden sijn oghen luken. Daer doe overquam die prophetissa 174 Anna ende sprac mit hem alle den ghenen, die dat rike Gods 175 verbeiden, groot wonder, mar welc die suete moeder wel ont-176hilt ende heeft die woorden dagelix in haer hert overghetelt. 177 Als van haer staet ghescreven, dat in haer sijn gheweest alle 178 die weghe der wairheit ende ghenaden. Doir dese vroechde 179 wartse van haren kinde also beraden, datse alre iongher luden 180 is een scafferinne, die te begaven an wasdom, moet, guet ende 181 eer, datse in gueder riper vrucht tot Gode ende alle men-182schen in volheit des gheests moghen wassen. Als daer staet

183 ghescreven: Den ionghen gheeft sij disciplijn, den armen 184 reyket si die hant, den peregrinen hevetse gheleit sonder anxt 185 ende arbeit.

186186-199Die seste vruechde was, doe si haren lieven jonghen 187 soon van twalef iaren hadde drie daghe lanc verloren ende si 188 en vant inden tempel van Jherusalem sitten in die midwaert 189 onder die lerars, dat hise hoorde ende si hem wedervraechden, 190 op welkes wijsheit ende ghenade sijnre woorden hem allen 191 verwonderde. Der groter eren, des groten prises Maria haer 192 seer verblijde, mer doe hi mit haer neder clam, wonende tot 193 Nazareth ende was haer onderdaen, doe stont haer van sijn 194 guede een nuwe vroechde aen. Doer dese vruechde heeftse 195 van hoor Soon ontfaen, datse alre studenten meesterinne sal 196 wesen: sinne ende verstant inder consten ende wijsheit te 197 gheven. Ghelijc als van haer staet bescreven: Die mi hoort 198 en sal niet bescaemt werden ende die mi verlicht, die sel heb-199ben dat ewighe leven.

200200-214Die sevende vroechde was, doe si uten iammerdal der werelt 201 mit lijf ende mit siel van haren Soon wert gheroepen ende 202 inden hemelschen throon verheven, daer si die croen des 203 ewighen rike Gods salichlic ontfenc op haren hoofde, daer hi 204 haer toe seide: Bidde, moeder, wattu wilste, want het en is 205 niet behoorlic, dat ic di enighe dinghen weygher, al waert 206 dattu om half mijn rijc baeds, du soutstet verwerven. Daer 207 wert si alsoe verblijt, dat die vroechde [48c] mit tonghen en 208 is niet te vertellen, noch mit herten te begripen, want si is 209 oneindich ende onghemeten. Als si self heeft ghesproken: 210 Dair of sullen mi heilich spreken alle gheslachten. Doer die 211 vroechde hevetse van haren kinde ontfanghen, datsi is een

tekstkritische noten

212 voorspraecster alre sondaren voor den hemelschen throen. 213 Daer of ghescreven staet: Een wijf heeft grote salicheit in 214 Ysrahel ghedaen.

215215-220Die innighe menschen hebben ghescreven, dat die lieve 216 moeder Ihesu wil van haren seven vroechden bedacht wesen 217 ende wie dat daghelix mede mit devocien dit dede, si soude 218 hem vroechde ende vrede verwerven ende daerin onthouden218 219 ende daernae in die ewighe vroechde mit haren Soon mit 220 220-225glorien salichlic verbliden. Men scrijft oec van veel oflaets, 221 dat daertoe van heilighen paeusen is gheset. Ende oec als ic 222 in die Spieghel menscheliker behoudinghe las van dat een 223 innichs mans bedinghe van der vroechden onser Vrouwen al-224dus was: Du alre scoenste coninghinne der hemelen, vrouwe 225 alre rijcheden ons Heren, troosterinne van alre ghenaden, 226 scep mi uter fonteyne alre vroechden ende weelden, die uut 227 dijnre herten springhet, als die riviere uten aertschen para-228dys, ende ghiet in mijnre dorrer herten een droep dijns god-229liken troosts, die mijn droefenis temperier ende matighe. 230 Doir die eer ende ghedachtenis dijnre seven vroechden, daer 231 di dijn suete Soon van sinen weghen231 opter aerden mede woude 232 begaven232, die ewelic mitti moet geloeft [48d] ende ghebene-233dijt wesen. Amen.


Vorige Volgende