De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

[p. 262]

268 A

17 februari 1904

Scheltema & Holkema aan L. van Deyssel:

‘[...] De bijdrage De Boer, Herfstwandeling werd indertijd ook ter plaatsing aangeboden aan den Heer Verwey, die de copy echter aan den auteur terug zond. Toen de Heer V. dus een proef van hetzelfde door hem afgewezen stuk ontving, gaf hij ons van het voorgevallene kennis. Wij meenen daarom bedoelde bijdrage niet te moeten opnemen, daar de Heer de Boer U had moeten waarschuwen dat de Heer V. reeds geweigerd had. Aangenaam zal het ons zijn wanneer U hem hiermee in kennis wilt stellen.³⁴³ De copy werd hem gelijktijdig met een proef teruggezonden.’

343 Dit heeft Van Deyssel inderdaad gedaan en blijkbaar dermate tactvol dat Julius W. de Boer, destijds woonachtig Suezkade 152 te Den Haag, er in een brief van 23 juli 1904, die de aanbieding van enkele nieuwe verzen - onder de verzameltitel Vallende sterren - begeleidde, nog eens in dezer voege op terugkwam: ‘Dat mijn gedicht “Herfstwandeling” ten slotte toch niet geplaatst werd in de XXe Eeuw heeft mij natuurlijk wel leed gedaan, maar uw gunstig oordeel gaf mij troost, en ook moed u werk toe te sturen ter beoordeeling, vooral ook waar uw laatste schrijven eindigt met de uitnoodiging om als ik weer iets heb het u toe te sturen. [...] Nog een enkele opmerking omtrent het gedicht “Herfstwandeling”. Ik hoop dat U zich de bijzonderheden nog eenigszins herinnert. Dat het een der gedichten zou zijn eerst door den heer Verwey geweigerd, zonder meer, is niet volmaakt waar. Want het was eenigen tijd vóór het beruchte stuk van Van Eeden over woordkunst toen ik met Verwey correspondeerde over een 14-tal verzen voor de XXe Eeuw, waarop Verwey slechts enkele aanmerkingen had, n.l. op 10 ervan, terwijl hij een der grootere kortweg “goed” genoemd had, een ander ook gunstig beoordeelde en slechts twee “weinig voldragen” noemde. Wat de reeks van 10 gedichten betrof, zou hij later zijn aanmerkingen maken: “eenige z.i. gegronde aanmerkingen” zou hij mij daarop ook “niet kunnen sparen”.
Ik meende tot goed verstaan van de “weigering” U die citaten te moeten geven, want de weigering kwam eerst toen ik in “De Gids” met verzen voor den dag kwam, terwijl ik nog in correspondentie met Verwey was. [Chronologisch lijkt deze mededeling niet te kloppen: als Jules de Boer droeg Julius de Boer een drietal sonnetten bij aan De Gids van januari 1901, p. 166-168 - H.P.] Met een boos kort briefje duidende op mijn meewerken aan “De Gids” kreeg ik mijn werk terug. Tweemaal schreef ik Verwey later zonder antwoord te ontvangen. Terwijl mij toch mijn vriend Toorop in dien tijd en later toch vertelde dat Verwey gunstig over mijn werk gesproken had en nog sprak. Dat was vóór V. Eeden's stuk. Ik heb wel zooveel achting voor Verwey dat ik alleen verklaar zijn houding tegenover mij niet te begrijpen. Al is de heer Verwey uw vriend, deze opmerkingen meende ik niet te moeten achterhouden.’
Overigens zouden er van Julius de Boer drie sonnetten worden afgedrukt in De XXe Eeuw, 11e jrg., dl. I, aflev. 2, februari 1905, p. 210-212, waaronder als tweede: Dorpswinteravond [opgedragen: aan Jan Toorop], als derde Wonderglans en als eerste ... Herfstwandeling.