De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

[p. 240]

240

[aan L. van Deyssel]

Amsterdam, 24 Sept. 1903³²⁶

Rokin 74-76,

hoek Wijde Kapelsteeg

Wel Ed. Geb. Heer,

Ingevolge Uw telegram hebben wij de samenstelling der aflevering v.d. 20e Eeuw voor October³²⁷ a.s. gewijzigd; het was echter niet mogelijk het artikel van den Hr. van Eeden weg te laten, wegens door een lid der redactie gedane belofte, zoodat de aflevering 7 bladzijden meer beslaan zal dan gewoonlijk. Hiermede is echter bewezen, dat de gemaakte regeling, die wij al reeds met veel moeite handhaafden, niet kan blijven.

Wij wenschen ons geen oordeel aan te matigen over de keuze der stukken, maar meenen er voor te moeten waken, dat het aangenomen aantal bladzijden per aflevering niet overschreden wordt. Zoolang er verdeeldheid heerscht tusschen de redacteuren, kunnen zij ons de desbetreffende zekerheid niet geven en zeggen wij daarom de regeling op. Dit wat ons betreft.

Verder moeten wij U berichten, dat de Heer Verwey ons de regeling schriftelijk opzegde en eischt, dat niet ieder redacteur over de helft van het aantal vellen zal beschikken, maar dat de aflevering uit de beste aanwezige copie wordt samengesteld; terwijl hij een maximum wenscht bepaald te zien van bijdragen der redacteuren zelf. - Wij wenschen niet te beoordeelen of de bijdragen welke tot heden opgenomen werden de beste zijn maar gaan geheel met het beginsel mede. Wat de bepaling van het maximum der bijdragen van een redacteur, en wij zijn geneigd daarbij te voegen aan medewerking, betreft, ter wille van de gewenschte verscheidenheid van inhoud gaan wij ook daarin met den Heer Verwey mede.

Als U ook met deze voorstellen kunt medegaan, dan zal zoolang de beide redacteuren niet eensgezind zijn een derde letterkundige als vaste arbiter benoemd moeten worden om uit te maken, ingeval van meeningsverschil, welke keuze gedaan moet worden. Mocht U onverhoopt niet in een nieuwe regeling als door den Heer Verwey gewenscht willen toestemmen, dan is helaas het oogenblik dáár om arbiters te kiezen. Het contract schrijft daarbij voor:

Artikel 11

‘Geschillen, tengevolge dezer overeenkomst ontstaande zullen door arbiters beslist worden.

Ieder der Vennooten zal één arbiter benoemen. Alleen als er verschil ontstaat tusschen de eerste ondergeteekende en de tweede ondergeteekende als redactie tegenover de derde ondergeteekende als uitgever benoemt iedere partij één arbiter die zich

326 Van 17 juli tot 29 september 1903 had Van Deyssel, samen met zijn vrouw, in Duitsland verbleven: het langdurigst in het sanatorium ‘Weisser Hirsch’ te Dresden, waar hij zich met succes had onderworpen aan de zogenaamde Lahmann-kuur. Zie in verband daarmee de Gedenkschriften (editie Harry G.M. Prick), Zwolle, 1962, p. 533-547. Tijdens zijn afwezigheid hadden diverse afleveringen van De XXe Eeuw het licht gezien:
De XXe Eeuw, 9e jrg., dl. II, aflev. 6, juni 1903, was aldus samengesteld: A. Aletrino, Line [met de opdracht: Voor Jupie], p. 257-279; C.G.N. de Vooys, Twee Christen-democraten uit de veertiende eeuw, II, Een onbekende leek, p. 280-310, aldaar gedagtekend Assen, Febr. 1903; Nico van Suchtelen, Proloog, p. 311-318; L. van Deyssel, Nicolaas Beets' Camera Obscura, p. 319-339, voor de eerste maal herdrukt in de Achtste bundel Verzamelde Opstellen, Amsterdam, 1905 p. 115-138; Karel van de Woestijne Verzen (Liefde zangen, I en II: III, De bruid zegt; IV, Oden, I en II, p. 340-346); L. van Deyssel, Oorlogs-herinnering, p. 347; Is. P. de Vooys, Kunst en volk, p. 348-364; L. van Deyssel, De onschuld van den socialist Van der Goes, p. 365-372 [vrijwel gelijktijdig verschenen als brochure], herdrukt in de Achtste bundel Verzamelde Opstellen, Amsterdam, 1905, p. 81-89; J.C. Hol, Muziek: Fidelio, p. 373-380.
De XXe Eeuw, 9e jrg., dl II, aflev. 7, juli 1903, was aldus samengesteld: J.D. Bierens de Haan, De Logos als mechanisme van den menschelijken geest, p. 1-21; L. van Deyssel, De Terugkeer tot de Moeder, p. 22-31, laatstelijk herdrukt in Lodewijk van Deyssel, De Adriaantjes [zie noot 319], p. 30-38; Alex. Gutteling, Een Krans, p. 32-54; A. Aletrino, Line, p. 55-81, aldaar gedagtekend April 1903; P. van Assche, Marcus en Theus, p. 81-88: F. van der Goes, Aanteekeningen op het vonnis van de rechtbank, p. 89-112; L. Van Deyssel, Avond, p. 113-116, voor de eerste maal herdrukt in de bundel Verbeeldingen, Amsterdam z.j. (1908), p. 63-67; J.C. Hol, Muziek: Fidelio, p. 117-124; L. van Deyssel, Aanteekeningen: Een edele wending [n.a.v. het proces-F. van der Goes], p. 125-127, aldaar gedagtekend Juni 1903 [niet herdrukt].
De XXe Eeuw, idem, augustus 1903, was aldus samengesteld: G.J.P.J. Bolland, Verstand en rede/Eene proeve van zuivere wetenschap, p. 129-164, aldaar gedagtekend Leiden, Mei 1903: L. van Deyssel, De nieuwe dag, p. 165-180, laatstelijk herdrukt in Lodewijk van Deyssel, De Adriaantjes [zie noot 319], p. 39-55; Jac. van Looy, Sonnetten: I, Wonderlijk is in 't holle van den nacht, gedagtekend Onder de ree-Marseille, 25 Nov. 1901, II, Hoe, nu de sterren zoo verruklijk wenken, gedagtekend Utrera-Jerez, 26 Dec. 1901, III, Voort muil, wiens ooren wijzen ons naar Fez, gedagtekend Route Fez, 2 Mei 1902, IV, In Memoriam, † ... April 1902, V, Hoor het verheven zingen bij het dagen, gedagtekend Granada, 20 Mei 1902, VI, Ontzaglijke eindloosheid; bewustelooze nacht, gedagtekend 1903, p. 181-186; Frans Mijnssen, Verdwaalden, Dramatische studie in drie bedrijven, [voorzien van de noot: Opgevoerd door de Nederlandsche Tooneelvereeniging, voor het eerst op 19 Maart 1903 te Amsterdam], p. 187-221; H. Bouma, Brug op, p. 222-225; L. van Deyssel, Cacographiën [zie noot 284], p. 226-228; Jos. Loopuit, Sociale crisis in Engeland, p. 229-246, aldaar gedagtekend Juni 1903; J.C. Hol, Muziek: Fidelio, p. 247-256.
De XXe Eeuw, idem, september 1903, was aldus samengesteld: Albert Verwey, Jacques Perk herdacht, I, p. 257-276, herdrukt in Proza, dl. I, Amsterdam, 1921, p. 7-31; G. Busken Huet, Middeleeuwsche Renaissance, p. 277-301; J.L. Walch, Gedichten (Stadje bij maneschijn, Gulden avond gloort, Het jongetje, Mei en Herinnering), p. 302-306; L. van Deyssel, Kritiek over Honoré de Balzac, p. 307-317, voor de eerste maal herdrukt in de Achtste bundel Verzamelde Opstellen, Amsterdam, 1905, p. 57-69; H. Bouma, Terug, p. 318-322; H. Bouma, Kamers [met de opdracht: Aan Mûs], p. 323-330; Marie S. Roetman, Verzen, (Mijn licht, Nachtwind, ‘Sinte Maarten’, Stad en Weening), p. 331-335; Keizer Marcus Aurelius tot zichzelven, vertaald door J.H. Leopold, p. 336-347; P.H. Ritter Jr., De twist, p. 348-362; J.C. Hol, Muziek: Fidelio, p. 367-378, aldaar gedagtekend Bologna, 3 Aug.; L. van Deyssel, Aanteekeningen bij het lezen van Bosboom-Toussaint en Van Lennep, p. 379-384, voor de eerste maal herdrukt in de Zevende bundel Verzamelde Opstellen. Amsterdam, 1904, p. 121-126.

327 De XXe Eeuw, 9e jrg. dl. IV, aflev. 10, oktober 1903, was aldus samengesteld: L. van Deyssel, Door helle en starre Levens-lente, p. 1-21, laatstelijk herdrukt in Lodewijk van Deyssel, Het Ik [zie noot 321], p. 95-118; G.J.P.J. Bolland, Zuivere rede in hare toepasselijkheid op de samenleving, p. 22-49, aldaar gedagtekend Leiden, Mei 1903; Albert Verwey, Jacques Perk herdacht, II, p. 50-63, herdrukt in Proza, dl. I, Amsterdam, 1921, p. 31-47; Frederik van Eeden, Gedichten (I, Alles voor U, gedagtekend Wijk a/Zee, 23 Aug. 1902; II, In memoriam G[erlof] v[an] V[loten], III, Vrees niet), p. 64-71; Albert Verwey, Uit ‘De kristaltwijg’ [voorzien van de noot: Het geheele werk verschijnt dezer dagen bij den uitgever W. Versluys], Epiloog, p. 72-77, laatstelijk herdrukt in O.D., I, p. 447-450; L. van Deyssel, De gouden avond en de witte morgen, p. 78-88, laatstelijk herdrukt in De Adriaantjes [zie noot 319], p. 56-67; L. van Deyssel, Bezoek bij Thijs Maris [zie noot 197], p. 89-96; F. van der Goes, Over eenige Marxistische grondstellingen [n.a.v. De Kleinhandel/Eene Anti-Marxistische Repliek door Mr. J.A. Levy, enz. 's-Gravenhage, 1903, p. 97-126, aldaar gedagtekend Hilversum, 14 Juli; J.C. Hol, Muziek: De Wagner-opvoeringen in het Prinz-Regenten-Theater, p. 127-135.

[p. 242]

eventueel een derde kunnen assurmeeren. De arbiters zullen als goede mannen, naar recht en billijkheid in het hoogste ressort uitspraak doen. Voor dit geval zouden dus de Heeren Alberdingk Thijm en Verwey ieder een arbiter benoemen en de firma Scheltema & Holkema ook een.

Gaarne spoedig Uw geëerd antwoord te gemoet ziende.

Hoogachtend,

Uw dw.

Scheltema & Holkema