De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

[p. 100]

74

Baarn, 7 April 1895.

Amice,

Daar ik lichtelijk ongesteld was,²⁶⁶ kon ik niet goed naar Amsterdam komen. Ik weet niet of je misschien morgen nog hier komt (zoo als Free²⁶⁷ je zoû vragen). Anders hoop ik in elk geval je verlof te vragen, - het is nu Paaschvakantie - zoodra ons derde kindje geboren zal zijn²⁶⁸ - een paar dagen te Noordwijk te komen.

Op je laatsten brief die gedetailleerd over den inhoud der volgende aflevering handelde, wilde ik je nog and woorden, dat ik er vóor zoû zijn de stukken van Cox en Bierens de Haan beide te verdeelen over de Mei- en Juli-afleveringen. Ik zoû er zeer vóor zijn althans iets van het stuk van De Haan op te nemen (Te meer daar Jelgersma er niet in genoemd wordt.)

266 Het had in de bedoeling gelegen dat Van Deyssel op zaterdag 6 april Verwey ontmoeten zou bij Scheltema & Holkema, maar Van Deyssel's ongesteldheid had hem belet op die datum naar Amsterdam te reizen. Over het verloop van deze ongesteldheid zijn notities bewaard gebleven: ‘Donderdag 4 April des ochtends van 8.30 tot 8.45 hebt gij gezaagd maar te hard, voelde u moe daarna en had het, zoo zonder overjas buiten, daar huiverig koud gevonden. Donderdag 4 April ten 8u.45 zijt gij begonnen de Dagorde niet meer in praktijk te brengen, na er dus omstreeks een maand (van 6-9 Maart af) trouw aan te zijn geweest. Dien Donderdag zijt gij van 12 tot 12.15 nog naar buiten geweest, maar voelde u toen “ongesteld”. - Dat is zoo gebleven tot nu aan toe [Zondag, 7 April 1895 - H.P.]. De ongesteldheid is in zóo onbeschrijflijk lichten graad, dat zij, om zoo te zeggen, in 't geheel niet bestaat.’ Op 9 april zou hij vervolgen: ‘Na een paar dagen niet uit te zijn geweest, u lichtelijk ongesteld voelende, hebt gij eergisteren, Zondag 7 April, in-eens te veel geloopen, en daarbij een uur aan éen stuk, iets wat gij, - het is een féit - misschien sedert den zomer van 1893 niet meer gedaan had. Gij kondt toch weten dat al voeldet gij, zoo als het geval was, er op het oogenblik zelf niets naars van, - dit u ongewoon langdurige loopen in zijn gevolgen toch nadeelig moest zijn. Gisteren waart gij dan ook trillerig en waayerig van aanvoelen (met moeheid daaronder). Maar gij vond dat gij, omdat het vakantie was, toch maar een uitstapje moest doen, en wel naar Soest.’ [Normaliter legde Van Deyssel de afstand, tussen zijn huis en dat van Jac. van Looy, af in precies veertig minuten. Alleen als de wandeling hem vermoeide placht hij na de eerste twintig minuten, even zo veel minuten uit te rusten in het dan door hem bereikte koffiehuis van Ubbink, - H.P.] ‘Toen gij bij Ubbink waart, kondt gij niet verder. Met de spijs en drank in het koffiehuis en het rijtuig samen is dit onaangename geval u op een rijksdaalder gekomen.’ Op woensdag 10 april werd de wandeling naar Van Looy weer moeiteloos volbracht.

267 Van Eeden bezocht Van Deyssel op vrijdag 5 april 1895.

268 Van Deyssel was op dit tijdstip vader van een in 1888 geboren zoon (zie noot 24) en van een in 1893 geboren dochter (zie in dl. I, p. 158, noot 247).

[p. 101]

Jac. van Looy (1855-1930) en zijn vrouw Titia van Looy-van Gelder (1860-1940) in hun woning te Soest, Lange Eind 113a. Foto: J. Ebbenhorst & Zoon. Soest. ‘Bij de Van Looy's kwam ik graag: eerst in Amsterdam, toen in Soest en later in Haarlem. Vooral's avonds waren de kamers mooi, van een volle doorzongen kleur en gloed, rustig en harmonisch. En er waren altijd bloemen, maar nooit veel. Ieder ding kwam tot zijn recht. Ze waren door-en-door deftig en gedegen-Hollands, die vertrekken, en zeer intiem. Later in Haarlem deden zij denken aan oude Regenten-kamers.’ (Marie Cremers, ‘Lichtend verleden’, Amsterdam 1954, tweede druk, p. 29).

[p. 102]

Hierbij twee verzen van een nieuwen dichter,²⁶⁹ die ze mij niet voor het Tijdschrift zond; maar waarover ik toch graâg je oordeel zoû vernemen.

Het eene getiteld

‘Stilte is om mij, albasten avond’

vind ik veel beter dan het, zwakke, andere. Zoû, dunkt je, het hier genoemde ook reeds gedrukt kunnen worden?

Als je zoo goed wilt zijn, zend ze mij dan per eerste gelegenheid terug.

Van harte

Karel Alb. Thijm.

269 Op 8 maart 1895 had P.C. Boutens, vanuit Voorschoten, voor de eerste maal schriftelijk contact met Van Deyssel gezocht; zie Karel de Clerck, Uit het leven van P.C. Boutens, tweede herziene druk, Amsterdam, 1969, p. 52-57. De twee verzen die Van Deyssel aan Verwey voorlegde, zonder de naam van de dichter te onthullen, werden voor de eerste maal openbaar gemaakt in de afdeling ‘Nagelaten gedichten’ van P.C. Boutens, Verzamelde lyriek/Tweede deel, 1922-1943, Amsterdam, 1968, p. 113 en 114, te weten: Stilte is om me, albasten avond en Dit heb ik bovenalles liefgehad. Toen aan deze uitgave van Boutens' Verzamelde lyriek een ‘Verantwoording’ (p. 1231-1247) werd meegegeven, door Johan B.W. Polak, waren Karel de Clerck en Harry G.M. Prick het erover eens dat beide gedichten Van Deyssel hadden bereikt als door Boutens bijgesloten in zijn op 18 april 1895 vanuit Middelburg aan Van Deyssel verzonden brief (zie Karel de Clerck, a.w., p. 54; ‘Verantwoording’, p. 1239). De betrouwbaarheid van dat gegeven wordt nu echter te niet gedaan door de datum van Van Deyssel's brief aan Verwey.