De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Albert Verwey

51

Rozengracht 57

Amsterdam

28 Octr. '88¹²²

Amice,

De verzen, die ik je met deze post stuur, zijn geen bundel. Ze zijn een boek en moeten in-eens gelezen worden, omdat ze in-eens geschreven zijn. De eerste zeven die je van vroeger kent,¹²³ zijn er de Inleiding toe. Het Opdracht-Sonnet¹²⁴ staat maar in enkele Exemplaren, en zal niet in de editie voor 't publiek voorkomen. Ik schrijf je dat maar omdat het toevallig zoo is.

Ik ben met dit Boek zelf erg ingenomen, vanwege het mooie papier en de grootte.

Je Boekbeoordeeling heb ik ontvangen en naar de drukkerij gebracht. Je hebt me erg doen lachen. Dat je over Le Rêve zult schrijven doet me heel veel pleizier. Ik ben wel een beetje bang dat je er 't een en ander op zult hebben aan te merken. Maar het is een van mijn perverse eigenschappen dat ik dikwijls nog wel zoo veel houd van meeningen, waar ik het niet, dan van zulke, waar ik het wél mee eens ben.

Als je roman, zooals je schrijft, af is, dan bestaat er misschien wel kans op hem geheel of gedeeltelijk door den uitgever hierheen te laten sturen, doetet niet? Ik ben n.l. bezig aan een boekenopstel, waarin ik ook over jou wel iets zeggen wou,¹²⁵ en dan zou een enkel woord over je te wachten roman wel de meest geschikte inleiding wezen. Daarná komt dan allicht nog, van Kloos of iemand anders, een uitvoerige bespreking.¹²⁶ Zou je er je best voor willen doen? Ik vraag dit natuurlijk puur voor mijn eigen pleizier, zoodat, als je er geen zin [in] hebt, je maar zeit dat je 't niet doet.

Iets wat je misschien interesseert is een merkwaardig zinnetje uit een brief door Huet in zijn laatsten tijd aan een van zijn oudere vrinden geschreven, en dat Mevrouw Huet in een brief aan Van der Goes te pas bracht. Ik weet de woorden niet uit mijn hoofd, maar de zin is deze: ‘Het feit waar we voor staan is dit: dat de jongelui door ons niet bevredigd worden. Ze willen wat anders en wat meer. Het

122 Afgestempeld 29 oktober 1888 en evenals het boekgeschenk, dat door deze brief werd begeleid, eerst in het namiddaguur van 31 oktober te Mont-lez-Houffalize besteld.

123 Zie noot 17.

124 Dit opdracht-sonnet in Verwey's bundel Van het Leven werd door G.H. 's-Gravesande niet onberispelijk afgedrukt in Gesch. Nieuwe Gids, p. 198-199. Een correctie, alsmede enkele aanvullende details, verschafte Mea Nijland-Verwey in De Nieuwe Taalgids, dl. 58 (1965), p. 218-219. Van het Leven werd laatstelijk herdrukt in Oorspr. Dichtwerk, I, p. 81-93.

125 Dit opstel heeft echter nooit het licht gezien.

126 Inderdaad heeft Kloos De Kleine Republiek besproken in De Nieuwe Gids, vierde jrg., deel II, aflev. 4, april, 1889, p. 154, 156-158; voor de eerste maal herdrukt in Veertien jaar literatuur-geschiedenis, dl. II, Amsterdam, 1896, p. 113, 115-117.

[p. 88]

eenige goede dat wij daartegenover doen kunnen, is dat we ons op onzen ouden dag nog eens gaan herzien. Dan houden we ten minste de kans, dat de jongeren ons niet heelemaal onbruikbaar vinden.’¹²⁷ Vin je 't niet merkwaardig ruim en meer dan menschelijke redelijk? Welke andere oudere zou dit nazeggen, laat staan, 't zeggen uit zichzelf.

Werk pleizierig.

tt

Albert Verwey

Je weet je vrind Boeken - van Boeken en Diepenbrock - die gaat van de week een beetje naar Alexandrië en Caïro.¹²⁸

Ik heb juist dezen brief in de envelop en ben bezig mijn geen-kunst voor je in te pakken, nu je brief komt. Ik ben héel blij dat jij ook zoo door Le Rêve bent aangedaan: 't moest ook wel. Nu wordt je stuk zéker goed - schrijf er maar stevig aan door en stuur 't zoodra je 't klaar hebt. Adé.

127 Overeenkomstig F. van der Goes, Litteraire herinneringen uit den Nieuwe-Gids-tijd, Santpoort, 1931, p. 12-13, luidde de betreffende passage uit Anna Busken Huet's brief, d.d. Parijs, 22 oktober 1888: ‘Hij, die door zijn tijdgenooten dikwerf zoo verkeerd werd beoordeeld, hoezeer zou de levendige sympathie der jongeren hem gelukkig hebben gemaakt. Een voorproefje daarvan heeft hij toch mogen genieten. En dat het zijn ernstig streven was, zich haar meer en meer waardig te maken, mag blijken uit het volgend citaat uit een der laatste brieven zijner lieve hand, 17 Dec. '85: ‘Gij en ik, en de ouderen in het algemeen, wij voldoen die jongelieden blijkbaar niet. Zij zoeken iets anders en meer. Het beste wat wij doen kunnen is een onderzoek naar onze leemten in te stellen en op onzen ouden dag aan onze zelfverbetering te gaan werken. Op die wijze zullen zij ons niet te eenemaal ontsnappen en bestaat er kans dat zij ons hunne genegenheid blijven schenken.’

128 Op 24 oktober 1888 had Hein Boeken aan Alphons Diepenbrock, toen woonachtig in 's-Hertogenbosch, laten weten: ‘Ik hoop dat je Zaterdag weer over komt, want hoogstwaarschijnlijk zal ik je anders in eenigen tijd niet zien. Den 1sten Nov. ga ik met mijn broer Vincent op reis om hem tot Suez te brengen. Wij gaan over zee van Marseille tot Alexandrië, verlaten dan de boot en gaan samen over land naar Caïro en Suez. Daar vangt hij de boot weer op en dan ga ik in mijn eentje weer westwaarts. Als ik dan nergens blijf hangen kom ik misschien wel weer eindelijk te Amsterdam.’ (Alphons Diepenbrock, Brieven en Documenten, dl I, p. 163).