De briefwisseling tussen Lodewijk van Deyssel en Arnold Ising jr., 1883-1904

120

Bergen-Op-Zoom, 11 Decemb., 1892

Waarde Vriend,

Mijn vrouw zegt U dank voor uw zeer lief briefje en noodigt mij uit haar sekretaris te zijn voor de beändwoording.

[p. 174]

Ik kan U niet anders zeggen dan dat sedert de korte oplevingsperiode, bij wier aanvang ik, meen ik, het laatst het genoegen had een brief met U te wisselen (einde Juni - begin November 1891) - mijn leven een aan-een-schakeling is geweest van grootere en kleinere ellende-tijdperken: variaties van depressietoestanden zich voordoend in een staat van grof-fyzieke (relative) normaliteit, tot ik geëindigd ben met 3 Okt. ll. een formeele en akute hersen-zenuw-ongesteldheid te krijgen, welke haar krizis-bestaande in een hersen- en hartaandoening - heeft gehad in den nacht van 27 op 28 Oktober, en welke nu zeer langzaam beterend is. Zeer langzaam loopen in een sneeuwlucht als de beide laatste dagen doet mij goed; maar lezen, spreken en schrijven is nadeelig voor mij. Sedert een geheel jaar heb ik niets kunnen werken. Daar ik bang was dood te gaan, ben ik nu eenigszins welgemoed om dat ik schijn, hoe dan ook, nog te zullen blijven leven. Overigens is alles allerellendigst.

Een maand geleden, toen ik op zijn ergst was, den dag vóor de krizis, heb ik een soort van Testament (!) gemaakt. Gij zijt een der zeer weinige personen, die daarin worden genoemd.²⁷⁹ (Verheug U niet, 't is geen legaat; wees ook niet bezorgd: ik benoem U niet tot voogd over mijn zoontje). Ik heb veel over U gedacht, gesproken, ook gedroomd.

Nu kan ik niet goed verder schrijven. Spoedig hoop ik U uitvoeriger van mij te doen hooren. Tot dusver deed ik 't niet om dat ik toch niets dan ellende te melden had. (April-Mei-Juni: Kleef: ellendig, kuur tegenovergestelde uitwerking,²⁸⁰ Juli: mijn vrouw verbrandt haar arm; Augustus: mijn zoontje Roodvonk, mijn vrouw Diphteritis, September: mijn zoontje valt een gat in zijn wang, moet genaaid worden, mijn vrouw moeraskoortsen; Oktober-November: ik zenuwziekte, mijn vrouw hevige kiespijnen en cholerine, zoontje galkoorts. Galerijen van zalfjes, fleschjes, pillen, poeders, enz.)

279 Dit testament is gedateerd 27 okt. 1892. De laatste alinea's luiden:
‘Mijn vrouw kan mij op mijn sterfbed, namelijk na dat ik gestorven zal zijn, laten fotografeeren, en dit portret voor háár rekening in den handel brengen.
Wil iemant er een gravure of ets of lithografie naar maken, dan verzoek ik dat de winst daarvan ook met mijn vrouw gedeeld worde.
Ik wensch zoo eenvoudig mogelijk begraven te worden, op het Bergen-Op-Zoomsche kerkhof of wáár het 't goedkoopst zal zijn. Mijn vrienden en familie worden verzocht het te betalen.
Vóór mijn kist wordt gesloten, verzoek ik dat mijn hart doorstoken worde. Ook verzoek ik mijn kist zoo los mogelijk te sluiten en mij acht dagen boven aarde te laren staan.
Als kind heb ik gehouden van mijn moeder, als jongen van mijn vader, als man van mijn vrouw. Van mijn vrienden heb ik alleen gehouden van Mr. Frans Erens, advokaat te Amsterdam, van A. Ising Jr., tooneelspeler te idem, de eenigen, die mij nooit hebben gekwetst. Van de overigen prefereer ik... ik geloof Verwey, Prins ken ik te weinig. Ik bedoel niet hun werken, maar hun personen.
Eenigszins véél heb ik, na mijn 20e jaar, alleen gehouden van mijn vrouw.
Had ik voorwerpen, die mij dierbaar waren, ik zou er aan Erens en Ising een kleinigheid van willen vermaken, maar zulke voorwerpen bezit ik niet.’

280 Bizonderheden hierover in Briefwisseling Van Eeden-Van Deyssel, 160-163.

[p. 175]

Wilt gij mij met een brief verblijden, dan houd ik mij allerzeerst aanbevolen. Het verheugde mij zeer uw handschrift op het heden binnengebrachte couvert te ontdekken.

Voor mij is het beter indien ik niets schrijf. Dit briefje is b.v. al te veel.

Groet Uwe levensgezellin zeer vriendelijk van mij als gij zoo goed wilt zijn. Gijlieden schijnt het goed te maken.

De uwe van heeler harte

Karel Alberdingk Thijm.