Niet versagen, Mathias

[p. 177]

XI

Een nieuwe figuur was onder de fabrikanten en zakenlieden van Steenbrugge opgestaan: Henri Lagrange, de kleinzoon van den ouden Charles Lagrange. En het was te voorzien, dat hij een belangrijke rol zou spelen.

Charles Lagrange was een oude man geworden. Reeds over de zeventig moest hij zijn, maar hij was nog altijd de meester, die de teugels strak gespannen hield en aan zijn gezag niet liet tornen. Een man, die niemand naast zich duldde en ongenadig brak wie niet voor hem boog. Een heerscher.

Waarschijnlijk was dit de reden waarom zijn eenige zoon, Louis, in de fabriek altijd een ondergeschikte en feitelijk onbelangrijke plaats had bekleed. Louis Lagrange was trouwens geen fabrikant en zelfs indien zijn vader hem de gelegenheid had gegeven, dan nog zou hij geen beduidende rol hebben gespeeld. Zijn onbenulligheid, althans wat betreft de fabricatie, verborg hij achter een trotsch, afwijzend voor-

[p. 178]

komen, en met zijn mat, bleek gelaat en zijn overvloedig zilverglanzend haar had hij wel veel van een seigneur. Hij zegde van zichzelf, dat hij eerder artistiek was aangelegd en hij verbleef meer in zijn bibliotheek, die zeer rijk was, dan in de fabriek, waar hij toch maar weinig verrichten kon.

Louis Lagrange moest dicht bij de vijftig zijn en hij was weduwnaar. Hij was gehuwd geweest met de dochter van een Gentsch fabrikant en die vrouw had hem vijf kinderen gegeven, waaronder slechts één zoon, die de oudste was. Die zoon, Henri, was nu drie en twintig en in hem zag de oude Lagrange zijn opvolger.

Henri had te Gent gestudeerd, te Roubaix, en was zelfs te Lyon geweest. Eén jaar was hij nu reeds op de fabriek en dit jaar had volstaan om er hem onmisbaar te maken. De oude Lagrange besefte, dat hij op Henri vertrouwen kon en voor hem deed hij gedeeltelijk afstand van zijn alleenheerschappij.

Was de oude Lagrange dan werkelijk te oud om de leiding van zulk een groote onderneming alleen waar te nemen en gaf de jonge kracht van Henri sterker leven aan de fabriek? Wat er ook van zij, de firma Lagrange nam een nieuwe vlucht. Strijdvaardiger, strijdlustiger was ze geworden, dat ondervonden weldra de fabrikan-

[p. 179]

ten van Steenbrugge. En dat ondervond in de eerste plaats Mathias Wieringer.

In 1905 brak tusschen Lagrange en Wieringer het groote conflict los...

Oorzaak was een geweldige bestelling van Cunninghan and Co, de grootste Londensche importfirma, een bestelling waarvoor zij beiden - en met hen nog andere fabrikanten - alle krachten inspanden om ze toegewezen te krijgen.

Want het winterseizoen 1904-1905 was zeer slecht voor de weefnijverheid in Vlaanderen. Weer woedde de werkloosheid, te Gent, te Steenbrugge, meer te Steenbrugge zelfs dan te Gent. De export gaf zeer weinig en de groote Steenbrugsche firma's, Lagrange, Wieringer en nog enkele anderen, wierpen zich op de binnenlandsche markt. Niet alleen de groote bestellingen van de negocianten en de confectionneurs werden hardnekkig betwist, ook de kleine handelaars werden ijverig bewerkt, zooals telkens in tijden van crisis.

Bij deze laatsten had Wieringer echter nog altijd een voorsprong op de andere fabrikanten, omdat hij die cliënteele altijd goed had verzorgd. Maar naar gelang de verkoop verminderde en de moeilijkheden grooter werden voor de fabrikanten, kreeg Wieringer het moeilijker om zijn kleine afnemers te behouden. Steeds

[p. 180]

lager werden de prijzen gedrukt tot ze het peil bereikten, dat voor kleine hoeveelheden dezelfde prijs werd toegepast als voor aanzienlijke bestellingen. Toen had Leonard Bruneel, de reiziger van Wieringer, het zeer hard. Mathias hield zich immers aan een redelijke verdienste en weigerde dit onzinnige omlaagdrukken van de prijzen na te volgen. Een tijdlang was dat vol te houden, maar ten slotte moest hij toch toegeven, wilde hij zijn oude cliënten behouden. Want ook in het, détail woedde weldra de crisis en voor de handelaars kwam het er op aan de laagste prijzen te verkrijgen.

En juist toen de crisis haar hoogtepunt had bereikt, werd de textielmarkt in beroering gebracht door het nieuws, dat Cunninghan offerte vroeg voor een bestelling van een half millioen meter katoenen geweefsels van de allergoedkoopste kwaliteit, zijnde driehonderdduizend meter molleton en tweehonderdduizend meter indienne.

Voor die bestelling zouden de fabrikanten van Gent en Steenbrugge een verwoeden strijd voeren.

En niet alleen de fabrikanten, ook de filateurs.. Want in de spinnerijen woedde er werkloosheid net als in de weverijen en voor een half millioen meter stof was er een beduidende hoeveelheid garen noodig.

[p. 181]

Zoo kwam het dan, dat in de concurrentie om de bestelling elke mededingende fabrikant een overeenkomst had met een filateur.

Mathias Wieringer ging den strijd aan met ‘La Louisiane’ als eventueele leverancier. Simon Lobert, de directeur, was het voorstel tot samenwerking dadelijk bijgetreden.

‘Er komt klaarheid in den toestand,’ kon Simon dien avond mededeelen.

Sinds die strijd om de bestelling van Cunninghan aan den gang was, kwamen Mathias en Simon nog meer samen dan vroeger. Er moest immers zooveel besproken worden.

Simon vervolgde:

‘Het staat nu wel vast, dat slechts drie concurrenten kans hebben: wij, Lagrange met de ‘Filatures Réunies’ en Pireyns van Gent met de ‘Alabama’. De andere fabrikanten kunnen wij als uitgeschakeld beschouwen. Ofwel zijn zij te zwak en niet voldoende geoutilleerd om zulke belangrijke bestelling tegen een uitzonderlijk lagen prijs te vervaardigen, ofwel is de filature, waarmee zij een accoord afsloten, niet in staat om mijn prijzen toe te passen...’

‘En Pireyns?... En Lagrange?’ vroeg Mathias.

‘Pireyns is sterk, maar de ‘Alabama’ kan

[p. 182]

noch de ‘Louisiane’ aan, noch de ‘Filatures Réunies’, en van de drie heeft Pireyns dan ook de minste kans. Blijft dan nog Lagrange...’

‘Natuurlijk!’

‘En ik vrees, dat Lagrange het zal halen, Mathias,’ zegde Simon na een poos.

‘Komaan, zwartkijker, verklaar mij dat,’ zegde Mathias en hij had weer iets van den vroegeren overmoed. ‘Zijn uw prijzen hooger dan die van ‘Filatures Réunies’?’

Simon stak bezwerend de beide armen naar omhoog.

‘Mijn vader in zijn tijd noemde zooiets ‘un suicide’. En het is bijna zelfmoord, Mathias,’ verzekerde hij. ‘Nog nimmer aanvaardde ik een bestelling of er werd rekening gehouden met een winstmarge. Ik zweer u, dat mijn prijs ditmaal de kostprijs is en geen centiem méér dan de kostprijs. Bij een eventueele bestelling win ik er slechts dit bij, dat mijn molens blijven draaien.’

Maar Mathias was niet minder affirmatief.

‘Ik ook,’ zegde hij, ‘ik ook, Simon, heb geen winst berekend, dus...’

‘Lagrange heeft een voorsprong met zijn lagere loonen,’ beweerde Simon.

‘Niet waar, Simon, niet waar! Op lichte artikels zooals deze is het verschil tusschen de loonen, die ik toepas en die van Lagrange

[p. 183]

miniem, zóó miniem, dat hij het daarmee niet halen kan. Trouwens, het weinige wat ik in de loonen verlies, win ik terug omdat mijn wevers beter werken dan de zijne en minder dechet maken. Als hij dan toch de bestelling moest krijgen... ja, dan moet hij met verlies werken...’

‘Dat kan hij niet. Ook Lagrange kan zich dat niet permitteeren. Men kan desnoods, om concurrentie te voeren, kleinere bestellingen met verlies aanvaarden, maar een half millioen meter...’

‘Dan halen wij het,’ zegde Mathias beslist. ‘Die brief met de offerte is klaar. Wilt ge hem vertalen, Simon? Dan kan hij vandaag nog weggestuurd worden...’

Er volgden drie weken van spanning, van afwisselend hopen en twijfelen.

Toen dan Cunninghan berichtte, dat de bestelling aan Wieringer niet kon worden toegewezen daar een concurrent een meer interessanten prijs had ingestuurd, viel het Mathias en Simon wel erg tegen. Zij hadden zóó op die bestelling gerekend!

Maar voor Mathias was de nederlaag nog zwaarder te dragen toen hij een paar dagen later vernam, dat zijn overwinnaar eens te meer Lagrange was.