Het late geluk van Remi Zwartekens

[p. 85]

XIII

DIT succes is voor Remi Zwartekens feitelijk het eerste teeken geweest, dat hij nooit een Goethe zou worden en van toen af is zijn geloof in zijn dichterschap beginnen te tanen. Dat zijn boekje zoo slecht verkocht, ja, heelemaal niét verkocht, deed zijn zelfvertrouwen nog meer wankelen. Wanneer dan de critici in het strijdperk traden, kreeg hij den doodsteek.

Kon men de epistels van deze heeren wel besprekingen noemen? 't Leek er meer aan of ze een wedstrijd hielden

[p. 86]

om den bundel op zijn belachelijkst voor te stellen. Ze gebruikten superlatieven of ze op school geen andere woorden geleerd hadden en het nochtans schitterend recensentenvocabularium werd verrijkt met enkele monumentale krachttermen, die voor de komende geslachten zouden bewaard blijven.

Critici zijn soms bloedzuigers.

Zijn zij er zich wel van bewust in welke sombere wanhoop zij den dichter storten wanneer zij het heiligste van zijn wezen neerhalen en door het slijk sleuren? Hoeveel dichters hebben reeds zelfmoord gepleegd?

Tot wanhoopsdaden is het bij Remi Zwartekens niet gekomen al waren het verschrikkelijke dagen, die hij doorworstelen moest. Ja, voor wie een heerlijken droom gedragen heeft, voor wie zich sterk en groot heeft gewaand is het een moeilijk ding opnieuw een klein man te zijn. Gelukkig stond Martha naast hem om hem te troosten en op te beuren. Ze gebruikte daarvoor geen groote woorden, ze trachtte zelfs niet om iets van die venijnige artikels uit de dagbladen te weerleggen. Ze was lief en dit volstond. Ze had zoo iets van

[p. 87]

een moeder, die haar kleinen jongen troost en streelt wanneer hij geslagen werd door een sterkere. Maar ze deed dit zóó, dat het voor Remi geen vernedering was.

Vernederingen moest hij anders genoeg verduren. Geen enkel artikel werd hem bespaard, daarvoor zorgden zijn collega's van het Ministerie. En kunt ge u voorstellen hoe hard het is voor een ‘commis-rédacteur’ wanneer hij niet meer in de oogen kan zien van een ondergeschikte en zich als een geslagen hond voelt voor een meerdere? De menschen zijn wreed voor wie in de miserie zit...

Want dit was ten slotte de groote, wrange les, die Zwartekens uit het avontuur trok: dat hij op niemand betrouwen kon. Al die menschen, die vroeger vriendschappelijk met hem omgingen, keerden hem nu den rug toe en ten hoogste hadden zij nog een medelijdend lachje voor hem over. En

[p. 88]

zelfs Wittewrongel, de ellendige Wittewrongel, die er nochtans veel schuld aan had, dat Zwartekens zijn verzenbundel publiceerde was te laf om hem nu te verdedigen. En dit was wel het laatste wat Remi Zwartekens verwacht had.

Natuurlijk bleef deze ellendige toestand niet duren. Stilaan geraakte ‘Sens-unique op den Parnassos’ bij de menschen vergeten en geleidelijk herstelde zich het geschokte moreel bij Zwartekens. Maar 't duurde lang eer hij weer de oude, kordate ‘commis-rédacteur’ van vroeger was, die pikfijn uitgedoste Meneer, met zijn energieken kop, waarop het stekelig haar kortgeknipt stond, omdat het in geen ordentelijke streep wou liggen. Maar heelemaal in orde geraakte hij eerst dien avond, een heerlijken avond in Mei.