|
| |
| |
| |
IX
Het vroos dat het kraekte. De kloefkens klabetterden als yzer op de gladde kasseijen. Iedere burger die zynen neus op de straet stak, was weldra door eene dampwolk omgeven. Er hingen lange kegels aen de dakpannen, en de mannen die met eenen zwarten baerd uit hunne deur stapten, hadden er eenen witten eer zy ter hunner bestemmingplaets waren.
'T was toch zoo koud in den winter van 1838! Menschen die in jaren lang geene andere woorden gewisseld hadden dan: 't is goed weder, gebuer, - konden wy een beetje regen krygen, het zou deugd doen, zeker, gebuervrouw - kwamen thands met schrikverwekkende gebaren uit hunne deur of op straet malkander toeroepen: Och Nelleken, wat is het koud! - Ach! Trezeken, zeker kind, wat is het koud! - Het heeft zoo gevrozen! - Wat dat ge zegt! - Het is zoo koud! Zeker is het
| |
| |
koud. - Zeker, Zeker! - Zyn dat dingen! Zyn dat dingen! Wat is het koud!
- Komt jongens! er is zulk eene schoone ysbaen regt over de kerk; wy zullen er op slibberen en slieren, dat zy zal blinken gelyk een spiegel - ja, zoodanig, dat al de kwezelkens er hunne beenen zullen op breken morgen vroeg. Komt aen! jongens; om 't eerst! Wy hebben nog een half uerken eer de leering begint. En avant, jongens! al te doen wat de voorman doet.
- ‘Knop maer goed uwen frak toe, broeder! Zet een mutseken onder uwen hoed. Leg eenen sluijer om uwen hals. Vergeet uwe handschoenen niet. Hebt gy uwen perplu?
- Zorg toch goed voor het geld, man lief! Gy weet, ik heb het langs den regten kant in den zak van uwen frak gesteken. Vergeet het niet. Het is de geheele erfenis onzer kinderen welke gy medeneemt. - Zie! daer is de brief van mynheer den Pastoor, bestel hem zoo haest gy in Brussel komt; hy heeft het u zoo aenbevolen. En gy zult naer het antwoord wachten. - Neen, neen; kozyn zal dit niet kwalyk nemen. - Hy kan een weinig op de straet blyven.
- Zyt maer gerust; alles zal in orde zyn. - Welaen! Nu ga ik weg. Adjuskens! tot morgen of overmorgen!
- Slechts tot morgen, bid ik u, man lief.
- Vergeet de koeken der kinderen niet, broeder!
- Ja, ja, alles zal wel zyn.
| |
| |
- De goe Vohaeigie dan!
De lezer heeft het zeker al geraden: Hekels trekt naer Brussel met de vyf duizend franken van Tante Dina, om de kinderkens te gaen verzekeren.
'T was eene verzekering die zy daer kregen!
Frederika was eenige dagen te voren by mynheer den Pastoor geweest, om hem raed te vragen over de zaek. De liefde tot hare kinderen, de bange zorg voor de toekomst, hadden hare achterdocht en vrees opgewekt, en daerom besloot zy nadere inlichtingen te vragen over iets dat haer zoo nauw aen 't hart lag.
Mynheer de Pastoor kon haer ook al niet veel inlichtingen geven; hy wist niets over die assurantie-kompagnie. Alleenelyk bestelde hy haer eenen brief, dien Hekels zou medenemen voor eenen geestelyke zyner kennis te Brussel, en onze held had bevel ontvangen het geld niet af te geven vooraleer hy de verzekering bekomen had dat alles wel was.
Men kan zyn lot niet ontgaen; het staet geschreven.
Het stond zeker ergens ook geschreven dat Hekels de eene dwaze streek achter de andere moest begaen, want het gebeurde zoo.
Hy had aen kozyn laten weten dat hy naer Brussel kwam. Dit was al goed en wel, maer moest hy daerom zeggen dat hy de vyf duizend franken medebragt?
Kozyn was aen de statie met nog twee heeren. Zy konden nu wel vlaemsch spreken met mynheer Hekels.
| |
| |
- ‘Maer, kozyn, het is zeker; ik moet den brief bestellen. Myne vrouw heeft het zoo bevolen, en Mynheer de Pastoor ook. - Wys my den weg; ik zal er wel alleen geraken.’
- ‘Mon Oncle, ik wil dat gy komt eten,’ sprak het bezorgde familielid. ‘Dezen achternoen ga ik zelf met u mede.’
- ‘Och! kozyn, het is niet noodig dat gy medegaet. Frederika zegde, dat ik alleen zou gaen, en Mynheer de Pastoor ook. Gy begrypt het is om zoo 't een en 't ander te weten.’
Was het klaer genoeg?
Kozyn gaf de heeren eenen wenk, en de zaek was geklonken.
Wanneer Hekels nu wel geëten en gedronken had, leidde een der heeren hem naer de wooning waer hy den brief moest bestellen, en trok dan zeer bescheiden en met eene diepe buiging heen.
Nicodemus was zeer aengedaen over de brave handelwys, en morde inwendig over Frederika's achterdocht.
Hy schelde, en men leidde hem in een fraei gemeubleerd spreekkamerken. De meid deed hem neerzitten, en onze vriend maekte juist de bemerking in zyn eigen, dat het aerdig was dat er geen enkel Lieven Heerken te zien was in de kamer van dien Mynheer den Pastoor, wanneer er iemand binnentrad die hem met eene be- | |
| |
deesde stemme vroeg, of men hem van eenige dienst kon zyn?
Hekels keerde zich ras om met eenen hartelyken goeden dag op de lippen, en bestelde zynen brief.
- ‘Het spyt my, Mynheer; Mon frère, de Pastoor, is niet te huis,’ sprak de ingekomene. - Het was een lief, poezelig ding van dry mael zeven, met eenen bril op den neus, gryze hairen, en zoet van stem en manieren.
Hekels zag de vermomming niet. Hy zag niet dat hy weêral gefopt was. Hy liet zynen brief opendoen en lezen.
- ‘Wel! Mynheer Hekels, gy zy toch eens gekomen! Myn broeder heeft zoo dikwyls van u gesproken. Hy is de beste vriend van uwen Pastoor. Welaen! zet u neder; wy gaen een glas wyn drinken. Het zal Mon frère spyten dat hy niet te huis is; en vóór het einde dezer week komt hy zeker niet terug.’
Zou ik thands nog moeten zeggen, lieve lezer, hoe het verder ging? Ik heb er waerlyk den moed niet toe. Alleenelyk wil ik u melden, dat Hekels een glas wyn dronk met de gewaende zuster van Mynheer den Pastoor; dat zy hem ten vollen gerust stelde, en hy zich dan verhaestte zyn geld aen kozyn over te leveren. Maer om zyne zaken geheel in orde te doen, vertelde de domkop er nog by, hoe achterdochtig en bevreesd zyne Frederika geweest was. Iets waerom kozyn hartelyk moest lachen.
| |
| |
Hekels lachte ook, en de vrienden van kozyn lachten ook; en zoo had men plezier tot 's avonds, wanneer men naer de groote komedie ging.
Maer daer hield Hekels eensklaps op van lachen. Hy zag daer een juffertje dat verduiveld wel aen de zuster van mynheer den Pastoor van daer even geleek. En dit juffertje gaf kozyn eenen wenk.
Dit was zonderling. Hy moest het toch eens zeggen aen kozyn, en deze lachte dan ook al niet meer, maer vroeg hem: ‘of hy de groote byzonderheid niet kende die de brusselsche vrouwen kenschetste?’
- ‘En welke byzonderheid dan?’
- ‘Wel! dat zy allen zoo goed aen elkander gelyken.’
- ‘Zoo, zoo; wel dat wist ik niet.’
Alhoewel zyne zaken nu in orde waren, kon Hekels er zich niet toe besluiten om naer huis te keeren. Hy scheen met moeite de plaets te verlaten waer hy zyn geld liet; en ook een zeker voorgevoel beklemde hem de borst. Hem docht dat hy nooit zyne vyf duizend franken zou terug zien.
Kozyn scheen hem thands veel vlugger; de deemoedige toon waermede hy Mon Oncle voorheen aensprak begon geheel te wyken. Duidelyk liet hy hooren dat hy voor eenige dagen behoorde op reis te gaen; de twee vrienden kwamen nu en dan eens al morrende het hoofd in de kamer steken. Kortom, Hekels begon te gevoelen dat hy
| |
| |
te Brussel kon gemist worden, en hy reisde af. Eenige uren later vertrok kozyn met zyne twee vrienden en de zuster van den gewaenden pastoor naer Antwerpen en van daer te scheep naer Amerika, om in het nieuwe werelddeel hunnen nyverheidstak op eene grootere schael te gaen uitoefenen.
- ‘De kinderen zyn nu toch verzekerd,’ zegde Tante Dina, en verder zag zy niets.
Frederika bemerkte wel dat haer man stiller en meer terughoudend was geworden sedert zyne reis naer de hoofdstad; maer zy dacht dat het een gevolg was van het geregeld leven welk hy nu leidde.
Inderdaed, Hekels had, volgens den raed van Mynheer den Pastoor, geheel en al van de drinkgezelschappen afgezien. Nu en dan slechts begaf hy zich in den eenen of anderen vriendenkring, en daer ontwikkelde zich zyn dichterlyk talent, dat hem, helaes! ook zoo vele wederwaerdigheden moest berokkenen.
Langzamerhand verdreef de glimmende zon der poëzy de zwarte wolken die zyn brein verduisterden, en in zyne droomenwereld begon hy te vergeten al wat hem omringde. Ja, menigwerf kwam hy uit den tuin of van de straet geloopen, om met haeste een vers op te schryven, (want het ontschoot hem nog al ligt), en zyne vrouw was zoo zeer aen den uitroep gewoon: ‘Haest u, vrouw! geef my pen en papier, ik heb een vers gevonden!’ dat zy, telkens dat haer man de keuken kwam ingestoven,
| |
| |
zich verhaestte pen en inkt voor den dag te brengen. Tante Dina echter, behertigde zich nog meer. Niet alleen liep zy, in zulke gevallen, zoo haestig hare vette krachten het haer toelieten; maer daerby droeg zy gestadig pen en inkt op zich, ten einde Nicodemus, op de wandeling of op straet, te kunnen gerieven wanneer zyne dichtkoorts hem mogt opkomen.
Die goede Fernandina! Altyd bezorgd om het welvaren van anderen, altyd bekommerd over het geluk van hen die haer omringden, bekreunde zy zich, hoe langer hoe min, met hetgeen haer eigen belangde.
Door de gedurige voorschoten aen hare zuster, werd haer inkomen merkelyk verminderd, en moest zy ontbeeringen onderstaen, die in hooge jaren bitter moeten vallen aen iemand die er niet aen gewoon is. De kinderen plaegden haer van 's morgens tot 's avonds door hunne steeds toenemende grillen; maer dit alles gevoelde zy niet. Beminnen was haer leven; en de kleine dwingelanden, die zulks reeds zoo wel ondervonden, wisten Tante op eene manier aen te vallen, dat zy hun niets kon weigeren.
Meester Renaldus werd dubbel geld in de hand gestoken, opdat hy de kinderen alle verdriet zou sparen. Dry jaren zyn er verloopen sedert Tante dezelve ter school leidde, en nog hebben Frederiksken en Lisa geen enkel oog in hun boek geslagen, alhoewel zy maendelyks twee dobbele zielentroosten verslyten. Integendeel
| |
| |
kunnen zy beide, (Lisa zoo goed als haer broeder), zeer wel djakken vlechten, toppen roeijen, kikvorschen vangen, meikevers plagen, glazen breken, steenen werpen en menschen tergen. Daerby kan Frederiksken zeer wel alle geluid namaken; hondengeblaf, kattengejank, schapengebleet, hanengekraei, zwynengeknor, muizengepiep, ezelgeschreeuw, enz., enz. Nu, te lang om te melden.
Willem, min talentvol in dit vak, kan, integendeel, al zeer goed lezen, en verslyt slechts een enkel boeksken per maend.
- ‘Maer het is zonderling, Hekels,’ sprak Frederika zekeren morgen tot haren man, terwyl deze laetste bezig was zynen bundel gedichten te overzien om dezelve in druk te geven; ‘'t is zonderling dat wy niets hooren van kozyn van Brussel. Gy weet, het is reeds zoo lang dat gy er heen zyt geweest; wat dunkt u daer-van?’
- ‘Wel, vrouw! ik denk..... ik zal toch eens moeten naer Brussel gaen voor myn boekwerk, en dan kan ik eens zien.’
- ‘Maer, manlief,’ sprak de moeder, aen wien het denkbeeld van 's mans reis naer Brussel weinig tegenlachte, ‘gy hebt immers reeds aen eenen anderen drukker gesproken. Wy zouden misschien wel door Mynheer den Pastoor iets kunnen vernemen; ik weet niet, maer ik word bang. My dunkt dat kozyn wel alreede zou
| |
| |
kunnen geschreven hebben. In den eersten was hy zoo beleefd!’
- ‘Wees zonder vrees,’ zegde de verstrooide echtgenoot, terwyl hy gansch opgetogen zyn laetste dichtstuk overzag, ‘wees zonder vrees; kozyn is toch van de familie.’
- Luister eens goed, vrouw; ik ga u myn laetste gedicht eens voorlezen, ‘zegde Hekels eenige stonden later;’ gy zult hooren hoe schoon het is. Luister eens, Frederika, het heet: Den lof van den yzeren weg.
- Hoe! manlief, den lof van den yzeren weg! Maer dit is immers een ding, dit is geen mensch.’
- ‘Vrouw, hoe slecht verstaet gy de dichters! Bezingt men niet even de onbezielde als de bezielde wezens? Zie! hier heb ik iets op de maen; hier een gedicht op de bladeren, en verder iets over de zon, over de sterren, over den donder, over den weerlicht en over myn veste.
- Luister eens, vrouw. Dezen avond lees ik het zoo voor in onzen kring.
Hekels hoestte en begon. Wy zullen hier eenige strofen laten volgen, ten einde aen den goedgunstigen lezer te bewyzen dat Hekels gelyk had.
| |
| |
Het ruischt en het zwiert
(En wie ziet het al niet?)
Lieve lezer, ik geloof dat gy er voor het oogenblik genoeg van hebt, en dat gy overtuigd zyt van hetgeen Hekels zegde: dat men zoo wel de onbezielde als de bezielde wezens kan bezingen, wanneer men maer dichter is. Te dien tyde zong de man dat nog voor niet; had hy eenige jaren gewacht!...
| |
| |
- ‘Frederika, gy luistert niet! Vrouw, vrouw, wanneer zult gy u toch van de banden ontdoen die den slavelyken mensch aen de aerde knellen? Wanneer zult gy luisteren naer de stem des dichters die tot het hart spreekt, en zegt..... en zegt.....’
- ‘Bazinne! Bazinne! de soepe brandt aen!’ roept de meid, en met eenen: ‘Och Heere!’ loopt de bazinne de keuken in.
De moraliteit van dit kapittelken is: dat de groote dichters nooit zouden mogen trouwen.
|
|
Auteursrechtvrij