|
| |
| |
| |
I.
In des levens rampwoestyn,
Vrienden, groeijen Rozen,
Rozen die welriekend zyn,
Groeijen in den zonneschyn,
- Wat heeft de goede God toch schoone dingen geschapen! sprak een zacht engelachtig meisjen met blauwe oogen en open gelaet, terwyl hare hand eene roos van haren stengel rukte.
- Ik denk, voer zy voort, dat, indien de menschen minder aen de schoonheden der natuer gewoon waren, zy dezelve hooger zouden schatten. Denkt gy ook niet zoo, kozyn Arthur?
- Wel zeker, beste cousine, antwoordde deze, ik stem gereedelyk in uw gevoelen mede, ten minste wat het principe betreft, en dit wel om verscheidene redenen. Eerstens, om dat men onmogelyk ongelyk hebben kan, wanneer men jong, schoon en verstandig is zoo als gy; tweedens, om dat.....
| |
| |
- Spaer toch, om Godswil, de tweede en volgende redenen, onderbrak schalksch lachend het lieve meisjen, ik houd weinig van principen, redekunde en andere studenten harrewarrery. Kortom, deelt gy in myn gevoelen, ja of neen?
- Maer, beste cousine, permettez.....
- Wel jongen lief, moet gy my met fransche drogredenen paeijen, dan verliest gy uwen tyd. Het zyn toch immers maer aengeleerde spreuken, die gy uitkramen zult, hoogdravende en holklinkende woorden die ik niet eens verstaen zal.
- Maer laet my toch myne distinctie daerstellen, beste cousine, ik verzeker u, dat gy my gelyk geven zult, antwoordde de jongeling eenigzins onthutst. Ik zeide u, dat uwe overtuiging de myne is, wat het principe betreft, en ik ging er byvoegen, dat er in de natuer grootere en schoonere merveiljen zyn dan de roos die uwen uitroep heeft gemotiveerd. Wy hebben by voorbeeld de majestueuse zon, de gracieuse maen en die ontelbare sterren die aen het firmament schitteren. Voilà ce qui vaudrait la peine et l'honneur d'une exclamation! Maer eene roos!
- Ja, zoo zyt gy jonge heerkens van de verlichte negentiende eeuw, antwoordde de jonge juffer, terwyl zy voortging en bloemen plukte, gy bewondert slechts het grootsche en het verhevene, en gy vertrapt onverschillig de gaven, die de Schepper onder uw bereik heeft gesteld. Daerenboven hebt gy eene redeneer wyze waer een onnoozel meisjen als ik, niet wys uit worden kan.
Sedert acht dagen hebt gy my wel vyftig verschillige namen gegeven, nu ben ik eene sylphide, dan eene sirène, wat later une ange en andere schoone dingen meer. Onze peerden zyn, grâce à
| |
| |
vous, mon beau cousin, deux coursiers fougueux, de oude Annemie, eene concierge en de grimmige, maer goedhartige Jan, een lakei geworden.
Het is om zich stapelzot te lachen, kozyn.
En het vrolyke, schertsende meisjen lachte inderdaed zoo hartelyk en zoo onbedwongen, dat kozyn Arthur, alhoewel weinig in zynen schik by dezen onverwachten uitval, zich niet langer bedwingen kon en zich mede vrolyk stellen moest.
Toen de lachziekte een weinig bedaerd was, zetteden de beide jonge lieden hunne wandeling voort, en vonden op hunnen weg eenen anderen jongeling van ernstig, ja zelfs eenigzins droefgeestig voorkomen, die met een boek in der hand eene zyde laen naer het kasteel toe opwandelde. Hy was zoodanig in zyne lezing verdiept, dat hy de twee aenkomenden niet had bemerkt, vooraleer hy Arthurs hand op zynen schouder voelde dalen, en het reeds driemael herhaelde: Bonjour, mon cher artiste, comment vous portez-vous? aen zyne ooren weêrgalmde.
Arthur noemde hem artiste, om dat de jongeling, alhoewel geen kunstenaer van beroep, de toonkunst met voorliefde had bestudeerd en als een zeldzaem en uitmuntend pianist bekend was.
De lezende stak werktuiglyk de hand tot den sprekenden uit, en scheen slechts uit zyner mymering te ontwaken, toen een hartelyke - goeden dag, Lodewyk, - hem bemerken deed, dat Arthur niet alleen was.
Een vlugtig rood bedekte zyne bleeke wangen, en met den grootsten eerbied groette hy de jonge juffer die, door deze koude
| |
| |
beleefdheidsvormen uit den velde der kinderachtige en onschuldige onbezonnenheid geslagen, voor de eerstemael haers levens scheen te bemerken, dat de gemeenzame liefderyke toon, waermede zy den jongeling had gegroet niet met hunnen wederzydschen maetschappelyken toestand strookte.
Immers zy was de eenige dochter eens voornamen koopmans, die sedert eenige jaren den handel had verlaten om op een fraei buitengoed zyne dagen in rust en vrede te slyten.
De jongeling echter was een arm ouderloos kind, dat hare moeder veertien jaren te voren op de groote baen van eenen zekeren dood gered had. Hare ouders hadden hem als hun eigen kind zorgvuldig verpleegd en opgevoed, en later was hy door de tusschenkomst van 's meisjens vader, als boekhouder in een groot handelhuis der naburige stad geplaetst.
Nauwelyks was deze gedachte in haren geest opgekomen of de vrolyke scherts, die den grond haers karakters uitmaekte, en die men op haer opgeruimd en lachend gelaet lezen mogt, maekte plaets voor eene verlegenheid welke zy nauwelyks verbergen kon.
Om er zich aen te onttrekken, wendde zy een verzuimd werk voor, en liet de beide jongelingen alleen.
Arthur ziende, dat Lodewyks blikken het meisjen met deelneming nagingen, vroeg hem, wat hy van de lieve cousine dacht, en, alhoewel de ondervraegde jongeling in den gemoede zynen medespreker als een onbeduidend en onverstandig mensch aenzag, kon hy het zich niet ontzeggen, de lofspraek te maken van haer, die, bekennen wy het in zyne plaets ronduit, sedert lang
| |
| |
de verwezenlyking was van het ideale beeld dat elk gevoelvolle jongeling zich in zyne ziel tusschen het beeld der Godheid en het beeld des geluks als eene hemelbode schetst.
En hoe kon het anders?
Te zamen met het meisjen grootgebragt, hadden dezelfde spelen, dezelfde vermaken, dezelfde lessen hen dagelyks vereenigd. Hy was alleen in de wereld, zonder eenige familie, de erkentenis, die hy zynen pleegouderen en zyner pleegzuster had toegezegd, maekte plaets voor een nog warmer gevoel.
Toen echter het verstand met de jaren was aengekomen en hem al het hopelooze zyns toestands had doen beseffen, was dit gevoel zoodanig gegroeid en zoo diep ingeworteld, dat het den jongelinge onmogelyk was, hetzelve door eene eerbiedige onverschilligheid of door koude erkentenis betuigingen te vervangen.
En toch, hy had gestreden, de arme jongeling; moedig tegen zyne eigene ziel gestreden, en misschien ware zyn geest verwinnaer over zyn hart gebleven; maer een ongelukkig toeval kwam in het heetste zyns zelfstryds de neiging zyns harten eenigzins wettigen, en het glimmende vuer dat in zynen boezem vonkte, tot eene vernielende vlam aenblazen. Het was namelyk iets meer dan anderhalf jaer geleden, dat Mynheer Van Stralen, zoo hiet Lodewyks pleegvader, met zyne vrouw en zyne dochter Klara op een feestmael waren genoodigd by eenen ouden vriend der familie, wiens zomerhuis omtrent een half-uer van het hunne, en aen den overkant eener wyde en snelstroomende rivier gelegen was.
Mynheer Van Stralen door eene ligte onpasselykheid te huis
| |
| |
gehouden, had de beide vrouwen aen de zorg eens bedienden toevertrouwd, die gelast was dezelve met eenen boot over het water te brengen, waer zy een openbaer rytuig wachten zouden, dat haer tot aen de deur haers gastheeren brengen moest.
Tot dus verre was alles wel afgeloopen. Mevrouw en juffrouw Van Stralen waren er behouden aengekomen, en hadden zich ten uiterste wel vermaekt in het uitgelezene gezelschap, meestal uit oude vrienden en kennissen samengesteld; maer het gebeurde, by de terugkeer, dat de bediende met den overzet belast, afwezig was, en dat een andere, min met het varen bekend, zyne plaets vervangen had.
Stien Wevers, de nieuwe vaerman, had eenige maenden te voren zyne liefste door den peerdesmid van het dorp ten altare zien leiden, iets dat volgens zyn zeggen, hem alle vrouwen in afkeer had doen nemen. Men geloofde hem zooveel te meer, daer hy de dosis liefde, die hem thans tot overlast moest dienen, aen de schoone oogen eener geneverkruik had geschonken.
Ongelukkig voor Mevrouw Van Stralen en hare dochter, had Stien dien dag van verre den rooden halsdoek, den blauwen schort en de gele jak zyner ondankbare mislukte wederhelft, op eene doornhaeg te droogen zien hangen en dit zicht had zoodanig op zyn zenuwstelsel gewerkt, dat hy genoodzaekt was geweest, door eenige buitengewoone glazekens zyn gemoed en hart te sterken. Hy was dus redelyk wel gedaen toen de oude Jan hem het bevel bragt met den boot over te steken, om mevrouw en juffrouw Klara naer huis te brengen.
Stien wankelde naer den boot, stak moedig van kant en kwam,
| |
| |
wel is waer eenige boogscheuten leeger, dan hy gerekend had, maer toch gelukkig aen land.
Toen hy echter de beide vrouwen aen boord had, kreeg hy het in zynen kop geene streep verder te willen aenlanden dan rechtover de dreef die van de rivier naer het kasteel geleidde.
Daer hy by zyne afvaert tamelyk wyd van daer door den stroom was medegesleept, had hy by de terugreis tegen den zelven te kampen.
Hy stelde uit eigenliefde al zyne zedelyke en lichamelyke kracht in 't werk om tot zyn oogwit te geraken, maer alles was vruchteloos, en het gelukte hem slechts eenen roeiriem te breken.
De toestand der drie reizigers werd netelachtig; het was immers niet te denken, dat Stien met éénen roeiriem zou hebben kunnen volvoeren, wat hy met twee niet had kunnen gedaen krygen; men mogt niet hopen op hunnen afstand in het kasteel gehoord te worden en, tot overmate van ongeluk, kon men reeds in de verte eene balksluis ontwaren waer men groot gevaer liep overgeworpen te worden. Het toeval nogtans wilde, dat de boot by het afdryven eene schuinsche rigting nam die hem nader en nader tot den oever bragt, en men hopen mogt den zelven te bereiken eer men aen de dreigende balksluis zou komen. Inderdaed, men was maer zoo ver meer van den kant verwyderd, dat de angstige vrouwen zich reeds hadden opgerigt om van den boot te springen, toen deze eensklaps op eenen onder het water afgebroken pael geraekte; de schok die hier door ontstond, deed den twee vrouwen haer evenwigt verliezen. Mevrouw Van Stralen
| |
| |
viel gelukkig in den boot, maer hare dochter viel er over en werd angstig schreijend door den stroom medegesleept.
Het heillooze meisjen was reeds verre weggedreven en worstelde met eenen akeligen dood, toen een jongeling, op het geschreeuw harer moeder, uit een nabyliggend bosch kwam toegesneld, zich moedig in het water wierp, en er in gelukte, haer behouden op den oever te brengen.
Deze jongeling was niemand anders dan Lodewyk, die zynen pleegouderen zoo een gedeelte der schuld betaelde, welke de zorgen, die zy aen zyne verpleging hadden besteed hem opleiden.
Van dit oogenblik af, werden de betrekkingen tusschen Lodewyd en Klara inniger dan ooit. Het meisjen nogtans had nooit haer onschuldig hart zoo diep doorpeild, om er klaer in te zien, en het was noodig dat de tegenwoordigheid eens vreemden haer de oogen opende, om haer te doen begrypen, dat er in heuren harte, ten opzichte haers redders, misschien wel een geheel ander gevoel, dan bloote erkentenis en vriendschap schuilde.
Ware Arthur met eenen opmerkzameren geest begaefd geweest, hy hadde al spoedig uit Lodewyks woorden den waren grond der zaek verstaen; maer hy behoorde tot het getal der genen, die slechts het oppervlakkige der dingen zien en zoo weinig menschenkennis bezitten dat zy meestal hunne eigene gewaerwordingen niet ontleden kunnen.
Hy antwoordde dus aen Lodewyks warme uitboezeming slechts met den vrolyken uitroep: ‘Des te beter! des te beter! dat hoor ik geerne!’ en sprong luchtig een voetpad in, en verdween tusschen het koorn. De onthutste Lodewyk kon diens laetste
| |
| |
woorden naer goeddunken maer zonder twyfel op eene voor zyne liefde onheilvoorspellende wyze uitleggen.
Toen hy vertrokken was, zettede Lodewyk zynen weg voort en vond, eenige stappen verder, de roos die Klara in hare haestige verlegenheid had laten vallen.
Hy stak die zorgvuldig in zyn zakboek, en werd aen de deur van het kasteel hartelyk verwelkomd door zyne pleegmoeder, die over de uitmuntende hoedanigheden en de uitstekende bekwaemheid haers aengenomenen zoons zoo fier was, als of hy haer eigen ware geweest.
|
|
Auteursrechtvrij