Algemeen letterkundig lexicon

begrijpend lezen

Begrijpend lezen is een leesstrategie waarbij men niet alleen betekenis toekent aan individuele woorden en zinnen, maar aan de hele tekst door het leggen van verbanden. Naast voldoende kennis van het technische lezen (de basistechniek van het lezen: het verklanken van woorden en zinnen) en van de woordenschat en grammatica van de gebruikte taal zijn daartoe heel wat andere deelvaardigheden vereist. Vaak worden de volgende vermeld: individuele tekstonderdelen begrijpen vanuit hun context; de opbouw en samenhang van de tekst doorgronden; details onderscheiden van hoofdzaken; de belangrijke ideeën in de tekst identificeren en samenvatten; de tekstsoort herkennen; zich een idee vormen van de bedoeling van de auteur of tekst; de persoonlijke kennis over het onderwerp in verband brengen met de informatie van de tekst; conclusies trekken uit wat alleen impliciet wordt gesuggereerd; een kritisch persoonlijk oordeel over de tekst ontwikkelen.

Begrijpend lezen is aldus een complex proces dat verschillende deelcompetenties omvat die op verschillende niveaus en in verschillende fasen verworven worden.

Begrip van literaire teksten vereist uiteraard een behoorlijke beheersing van het begrijpende lezen, maar meer in het algemeen is begrijpend lezen een fundamentele vaardigheid die burgers zouden moeten bezitten om actief en zinvol deel te nemen aan het culturele en maatschappelijke leven.

Lit: C. Aarnoutse, ‘De lerende lezer’ in W.A.M. de Moor & B. Vanheste (red.), De lezer in ogenschouw. Een caleidoscoop van het lezen (1999), p. 65-73 • T. Witte, ‘Van Floortje Bloem naar Inni Wintrop: zes stadia van literaire ontwikkeling’ in Levende Talen Magazine 93 (2006), 5, p. 5–8 • E. Merchie e.a., Effectieve, eigentijdse begrijpend leesdidactiek in het basisonderwijs. Wetenschappelijk eindrapport van een praktijkgerichte literatuurstudie (2019) • S. Gobyn e.a, Sleutels voor effectief begrijpend lezen. Inspiratie voor een eigentijdse didactiek in het basisonderwijs (2019) • M. Eskes, Begrijpend lezen in een doorlopende lijn (2023).

beginrijm

bekentenisliteratuur