Algemeen letterkundig lexicon

Nibelungenstrofe

Strofevorm die bestaat uit vier lange versregels waarvan de eerste helft telkens vier heffingen kent en de tweede helft drie, behalve in de laatste versregel die er ook vier heeft. Twee lange regels zijn steeds voorzien van eindrijm, soms ook de laatste woorden voor elke cesuur, met als effect een omarmend rijm.

De Nibelungenstrofe lijkt te zijn ontstaan uit de Oudhoogduitse epische strofe en dankt haar naam aan het Duitse heldenepos, het Nibelungenlied (12^de eeuw). Ze werd toegepast in het Gudrunlied (13^de eeuw) en ook in andere heldenepen. In de romantiek van de 19^de eeuw hebben sommige dichters deze vorm opnieuw gebruikt in de ballade-1. Een voorbeeld van zo'n strofe, zij het met telkens drie heffingen, geeft het op het Nibelungen-epos geïnspireerde wensdicht Vier heren wenschen:

Het saten heren viere, in eenre sale wijt
Bi enen scone viere, ende corten haren tijt
Si saten ende si dronken, si leiten heren leven,
Si wouden viere die beste, van alder werelt wesen. 
[...]
(P. Blommaert, Oudvlaamsche gedichten der XIIe, XIIIe en XIVe eeuwen, (1838-1851).

Lit: G. Weber & W. Hoffmann, Nibelungenlied  (1974⁴) • E. van den Berg, Middelnederlandse versbouw en syntaxis (1983).

ngram

nichtken zie zinneken