Algemeen letterkundig lexicon

zeemanslied

Lied dat op enigerlei wijze verbonden is met zeelui en dat vaak een smartlap-karakter heeft vanwege het feit dat de ‘woeste baren’ vaak hun tol hebben geëist en tal van zeelieden niet van zee zijn teruggekeerd. Maar ook werden deze liederen van oudsher gezongen ter begeleiding van het zware werk, zoals bij het hijsen van de zeilen, het binnenhalen van het anker of het lossen en laden van het schip. In die zin zijn zeemansliederen vergelijkbaar met het arbeidslied.

Door de jaren heen zijn er tal van zeemansliederen geschreven en gezongen. Ze ontstonden in de 15^de eeuw, maar vanaf de 18^de eeuw kwam het genre tot grote bloei. Tegenwoordig zijn er overal shanty-koren die optreden met hun repertoire aan zeemansliederen bij allerlei feestelijke gelegenheden, zoals de jaarlijkse Koninginnedag. Bekend zijn het Shantykoor Rotterdam, het Kapiteinskoor uit Zaandam of het Bruinisser Visserskoor. Bekende Nederlandse zeemansliedjes zijn ‘Ach, waarom gaan wij voorgoed uit elkander’ en ‘Ketelbinkie’.

Er bestaat een internationale koepelorganisatie, de zgn. International Shanty and Seasong Association die een internetsite produceert en festivals organiseert. J. Eckhardt stelde een bundel samen met De 50 mooiste shanties en zeemansliedjes: op muziek en tekst (2004).

Lit: C.A. Davids, Wat lijdt den zeeman al verdriet: het Nederlandse zeemanslied in de zeiltijd (1600-1900) (1980) • M. Colleu & J.P. Bertrand, La chanson maritime: le patrimoine oral chanté dans les milieux maritimes et fluviaux (2010).

zedeprint

zegezang