Algemeen letterkundig lexicon

parenthese

Etym: Gr. parenthesis = tussenlassing < para = ernaast, extra; en-thesis = in-voeging < en-tithenai = plaatsen in.

Aanduiding voor een stilistisch verschijnsel behorend tot de woord- en zinfiguren, bestaande uit een tussenzin en daarom ook wel interpositio genoemd, in het bijzonder die welke buiten het syntactisch verband is geplaatst, vaak tussen streepjes of haakjes, zoals in:

Ik zorg - want het is stil en de straat nauw - gelijke tred met Awater te houden
(M. Nijhoff, VG, 1974⁴, p. 221)

Sommigen beschouwen de parentheses als een gedachtefiguren. In afgeleide zin wordt het woord parenthese ook wel gebruikt voor de streepjes of haakjes waartussen de ingevoegde zin geplaatst is.

Lit: N. Fabb & M. Halle, Meter in poetry: a new theory (2008) • Y. T'Sjoen, ' "Noteer ik de data, de daden van uw woorden": Roger M.J. de Neef en de poëticale waarde van een parenthese' in Dingzoeken in Taka-Tukaland (2011), p. 72-80, 242 • V. González-Díaz, 'Round brackets in Jane Austen' in English Text Construction 5 (2012), p. 174-207.

parègmenon zie figura etymologica

parerga