Algemeen letterkundig lexicon

versus rapportatus

Etym: Lat. hinkstapvers.

Speelse versvorm. Drie onderwerpen, drie werkwoorden, drie objecten volgen asyndetisch op elkaar: de lezer moet telkens twee woorden of begrippen overslaan om de ‘boodschap’ te lezen. Bijv.:

Die Sonn’, der Pfeil, der Wind, verbrennt, verwundt, weht hinn, mit Feuer, Schärfe, Sturm, mein’ Augen, Herze, Sinn. 
(= Die Sonn’ verbrennt mit Feuer mein’ Augen, enz.).
(M. Opitz, in G. von Wilpert, Sachwörterbuch der Literatur, 1969⁵, p. 827)

Nog andere voorbeelden, in Latijn en Frans, bij Liede (1963).

Het genre stamt uit de late Oudheid. Een anoniem epigram uit de Anthologia Latina prijst Vergilius als volgt:

Pastor, arator, eques, pavi, colui, superavi
capras, rus, hostes, fronde, ligone, manu
('k Weidde, bewerkte, versloeg als herder, ploeger en ruiter
vee, land, vijand met prikkel, met hak en met vuist)
(P. Claes, Zwarte zon, 2013, p. 63)

Lit: A. Liede, Dichtung als Spiel, dl. 2 (1963), p. 158-160 • H. Zeman, ‘Die ‘versus rapportati’ in der deutschen Literatur des XVII. und XVIII. Jahrhunderts’ in Arcadia 9 (1974), p.134-160.

versus Protei

versus reciproci zie versus retrogradi