Algemeen letterkundig lexicon

syntagma

Etym: Gr. sun-tassein = tezamen plaatsen.

Een syntagma is een lineaire opeenvolging van samenhangende taalelementen, bijv. woorden in een zin. Een syntagmatische relatie is aldus een verhouding tussen elementen in een lineaire reeks. Zulke relaties zijn o.m. belangrijk voor de analyse van een handelingsverloop (functies, motivaties), terwijl paradigmatische relaties (zie paradigma-2) veeleer de motieven en thematiek (semantische structuur van gelijkenissen en verschillen) van een tekst betreffen.

Lit: H.M. Hermkens, 'Syntagma's uit de omgangstaal bij Huygens' in A.Th. van Deursen e.a. (red.), Veelzijdigheid als levensvorm (1987), p. 163-172 • J. Cassiers, Ordeningsprincipes in poëzie. Periodisering, paradigma en syntagma (2007).

syntactische figuur

syntaxis