Algemeen letterkundig lexicon

kerstspel

Religieus toneelspel, ontstaan in de Middeleeuwen via de uitbeelding van de kerkelijke beurtzang in de kerstliturgie. Het spel speelt zich af rond Jezus’ kribbe met Maria en Jozef, het bezoek van de drie koningen en de aanbidding van de herders. Later werd het kerstspel met meer dramatische elementen uitgebreid en met het driekoningenspel samengesmolten, zoals bijv. in de Ordo stellae uit Rouen (11^de eeuw) het geval is. Het meest uitvoerige kerstspel dateert uit de 15^de eeuw, het zgn. Hessische kerstspel. Als gevolg van allerlei Bijbelse en wereldlijke toevoegingen werd het spel uit de kerk geweerd en verplaatst naar een toneel buiten de kerk. Later werd het kerstspel vooral door leken gespeeld en tal van auteurs hebben kerstspelen als lekenspel geschreven. Zo schreef M. Nijhoff voor de Vrijzinnig Christelijke Jeugdcentrale het kerstspel De ster van Bethlehem (1942).

Lit: J. Smits van Waesberghe, Muziek en drama in de Middeleeuwen (1960²) • R.L. Erenstein (red.), Een theatergeschiedenis der Nederlanden (1996; reprint 2001), p. 2-9.

kerstlied

ketendicht