Algemeen letterkundig lexicon
(2012-....)–Anoniem Algemeen letterkundig lexicon–
Auteursrechtelijk beschermdNew Historicism/cultural materialismEtym: Eng. nieuw historicisme. Aanduiding voor een groep critici en theoretici (aanvankelijk vooral in het domein van de renaissance- en Shakespearestudies) die zich afkeerden van een formalistische of structuralistische benadering van teksten, door de aandacht te vestigen op de pluridiscursiviteit (d.w.z. veelheid van discoursen) van teksten uit het verleden, waarbij zowel intentie, als genre en historische situatie in hun onderling spanningsveld bekeken worden. In tegenstelling tot het reductionistische ‘oude’ historicisme, beschouwen de New Historicists teksten niet langer als vaststaande, onmiddellijk kenbare gegevens, causaal-positivistisch verbonden met zgn. historische feiten, maar zien zij teksten – literaire en niet-literaire – veeleer als discursieve praktijken die de werkelijkheid mee constitueren (zowel ‘textuality of history’ als ‘historicity of text’) en proberen zij een leesmethode te ontwikkelen die oog heeft voor de interferenties tussen literaire teksten en omringende sociaalhistorische teksten en fenomenen. Deze sociaal-culturele tekstbenadering, beïnvloed door de geschriften van o.m. M. Foucault, L. Althusser en M. Bakhtin, wordt ook ‘cultural poetics’ genoemd (St. Greenblatt) en vaak in één adem vermeld met het verwante ‘cultural materialism’. Terwijl de New Historicists voornamelijk met Noord-Amerika worden geassocieerd, is het ‘cultural materialism’ vooral een Brits fenomeen (invloed van de marxistische tekstbenadering van Raymond Williams). Het begrip ‘tekst’ wordt er ruimer gehanteerd dan de geschreven documenten waarop de New Historicists werken. Hun aandacht gaat niet zozeer uit naar de tekst zelf als naar het ontstaan en het leven van allerhande teksten in de cultuur en de geschiedenis. Belangrijke New Historicists zijn Stephen Greenblatt, Louis Montrose, Jonathan Goldberg en Hayden White; de bekendste cultural materialists zijn Jonathan Dollimore, Alan Sinfield, Lisa Jardine en Catherine Belsey. Zie ook presentisme. Lit: R. Wilson & R. Dutton (red.) New Historicism and Renaissance drama (1992) • H.A. Veeser, The New Historicism reader (1994) • J. Hawthorn, Cunning passages. New Historicism, cultural materialism and marxism in the contemporary literary debate (1996) • J. Pieters, ‘Van oude dingen, de zaken die voorbijgaan. Het New Historicism en de paradigmawissel in het historisch literatuuronderzoek’ in Tijdschrift voor literatuurwetenschap 4 (1996), p. 276-288 • Id., Moments of negotiation. The New Historicism of Stephen Greenblatt (2001) • C. Gallapher & St. Greenblatt, Practicing New Historicism (2000) • G. Hens-Piazza, The New Historicism (2002) • J. Pieters, Historische letterkunde vandaag en morgen (2011).
|